توانایی کال‌زایی و باززایی در دو رقم پیاز سفید کاشان و قرمز ری با استفاده از کشت نوک ریشه در شرایط درون شیشه‌ای
محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعیآیسان گوراوانچی 1 , سیدعلی موسوی زاده 2 , علی رضا مطلبی‌آذر 3 , ورهرام رشیدی 4
1 - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان‌شرقی
2 - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان‌شرقی
3 - استادیار گروه باغبانی دانشگاه تبریز
4 - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
کلید واژه: پیاز خوراکی, باززایی, جنین‌زایی, کال‌زایی, کشت درون‌شیشه‌ای,
چکیده مقاله :
این مطالعه جهت بررسی تاثیر محیط کشت و ژنوتیپ روی کال‌زایی و باززایی دو رقم پیاز خوراکی از طریق کشت نوک ریشه انجام گرفت. برای کال‌زایی، ریز‌نمونه‌های نوک ریشه ی گیاهچه‌های استریل دو روزه (به طول 1 تا 3 میلی‌متری) روی چهار محیط کشت (1 میلی گرم در لیتر 2,4-D میلی‌گرم در لیتر 0.5 2,4-D ، میلی‌گرم در لیتر 0.5 2,4-D به همراه 0.5 میلی‌گرم در لیتر kinetin، میلی‌گرم در لیتر 1 2,4-D به همراه 1 میلی‌گرم در لیتر kinetin) در شرایط تاریکی قرارگرفتند. واکشت نمونه‌ها بعد از 4 هفته انجام و سپس کال‌های تولیدی به مدت 4 هفته در محیط کشت جنین زایی و پس از تشکیل جنین، 8 هفته در محیط باززایی گیاه قرار داده شدند. نتایج حاصل نشان داد که درصد کال‌زایی به طور معنی‌داری تحت تاثیر نوع رقم و محیط کشت قرار گرفت، اما اثر متقابل این دو عامل بر درصد کال‌زایی معنی‌دار نبود. درصد باززایی گیاه و تعداد جنین در هر کال به طور معنی‌داری تحت تأثیر رقم قرار داشت، اما نوع محیط کشت و اثر متقابل این دو عامل روی درصد باززایی گیاه و تعداد جنین در هر کال معنی‌دار نبود. درصد کال جنین‌زا به طور معنی‌داری تحت تأثیر رقم بوده اما نوع محیط کشت روی درصد کال جنین‌زا تأثیر معنی‌داری نداشت. رقم سفید کاشان نسبت به رقم قرمز ری از درصد کال‌زایی، درصد باززایی گیاه، تعـداد جنین در هر کال، درصد کال جنین زای بالاتری برخوردار بوده و در محیط کشت شـامل ترکیبات هورمونی2,4-D و kinetinبرای کال‌زایی، استفاده از 0.5 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D و میلی‌گرم بر لیتر0.5 kinetin می‌تواند مفید باشد. با توجه به درصد کال‌زایی، جنین زایی و درصد باززایی گیاه، رقم سفید کاشان و محیط کشت حاوی 0.5 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D نسبت به بقیه ی محیط کشت ها، مناسب تر تشخیص داده شدند.
This present study has been carried out in order to evaluate the effect of culture medium and genotype on callus induction and regeneration of two onion varieties through root tip culture. For callus induction, micro samples from 1-3 mm root tip of 2 day old in vitro germinated plants laied on four culture media (1mg/l 2, 4-D, 0/5mg/l 2, 4-D, 0/5mg/l 2, 4-D with 0/5mg/l kinetin, 1mg/l 2,4-D with 1mg/l kinetin) in darkness conditions. Subculture of samples was done after four weeks. The produced calluses were laied in embryogenic culture medium for 4 weeks and after formation of embryoes, they were put in plant regeneration culture medium for eight weeks. Result showed that callus induction percentage is affected significantly by cultivar and culture medium, but reciprocal effect of both factors was not meaningful on callus induction percentage. Plant regeneration percentage and number of embryo per callus is affected meaningfully by cultivar, but type of culture medium and reciprocal effect of both factors was not meaningful on plant regeneration percentage and number of embryoes per callus. Embryogenic callus percentage is affected meaningfully by cultivar, but type of culture medium had not meaningful effect on embryogenic callus percentage. Callus induction percentage, plant regeneration percentage, number of embryo per callus and embryogenic callus percentage, are higher in white Kashan cultivar in relation to red Rey one and in culture medium involving hormonal combination of 2,4-D and kinetin, application of 0/5mg/l 2, 4-D can be usful. Considering the callus induction percentage, embryogenic and plant regeneration percentage, white Kashan cultivar and culture medium containing 0/5mg/l 2, 4-D is appropriate as compared with other cultures.