معاملات فردایی ارز از منظر جرم انگاری اقتصادی در نظام حقوقی ایران
محورهای موضوعی : حقوق خصوصی کسب و کارمهلا نی آوران 1 , محمد حسن امام وردی 2 *
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه بینالمللی امام رضا علیهالسلام، مشهد، ایران
2 - استادیار، گروه حقوق، دانشگاه بینالمللی امام رضا علیهالسلام، مشهد، ایران. (نویسنده مسئول).
کلید واژه: جرم انگاری اقتصادی, معاملات فردایی ارز, غرر, قمار, امنیت اقتصادی.,
چکیده مقاله :
ثبات اقتصادی و پیشگیری از نوسانات ارزی از مهمترین دغدغههای نظام حقوقی و بانکی کشور است و به همین دلیل جرمانگاری اقتصادی جایگاهی ویژه یافته است. از این رو ضروری است که در نظم قانونی، معاملات فردایی ارز از منظر جرمشناسی اقتصادی مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد. هدف پژوهش حاضر تحلیل این معاملات بر اساس معیارهای اصلی جرم اقتصادی، بهویژه اصل شفافیت، میباشد. به همین جهت، با بهرهمندی از استدلال قیاسی، فرضیه تحقیق بر احتمال نقض اصل شفافیت بهوسیله معاملات فردایی ارز استوار میباشد. بر این اساس در پژوهش حاضر که مبتنی بر شیوه توصیفی - تحلیلی همراه با بهرهمندی از مطالعات کتابخانه تدوینیافته است، ضمن تعریف جرم اقتصادی بهعنوان عملیات ناقض امنیت اقتصادی در ابتدا مشخص گردید که معاملات فردایی ارز به دلیل ماهیت «قماری بودن» و «نامعلوم بودن» موضوع و جهت معامله بهطور جدی ناقض اصل شفافیت در عملیات اقتصادی است در نتیجه میتواند منجر به تقویت جرم «پولشویی» در نظام اقتصادی کشور شود و همچنین ملاحظه گردید که معاملات فردایی ارز به دلیل ماهیت غرر و عنصر احتمال، منجر به تقویت نوسانات اقتصادی و در نتیجه نقض امنیت اقتصادی میگردد.
Economic stability and prevention of currency fluctuations are among the most important concerns of the country's legal and banking system, and for this reason, economic criminology has gained a special place. Therefore, it is necessary to analyze and evaluate currency futures transactions from the perspective of economic criminology in the legal order. The aim of the present study is to analyze these transactions based on the main criteria of economic crime, especially the principle of transparency. Therefore, by using deductive reasoning, the research hypothesis is based on the possibility of violating the principle of transparency through currency futures transactions. Accordingly, in the present study, which is based on a descriptive-analytical method and has been compiled with the benefit of library studies, while defining economic crime as an operation that violates economic security, it was initially determined that: futures currency transactions, due to the nature of "gambling" and "unknownness" of the subject and direction of the transaction, seriously violate the principle of transparency in economic operations. As a result, it can lead to strengthening the crime of "money laundering" in the countries economic system. It was also observed that futures currency transactions, due to the nature of uncertainty and the element of probability, lead to strengthening economic fluctuations and, as a result, a violation of economic security.
ابن منظور، محمدبن مکرم (1995)، لسان العرب، بیروت: دار احیاء التراث العرب، ص113.
شهیدی، مهدی (1377)، تشکیل قراردادها و تعهدات، ج1، تهران: نشر حقوق دانان، ص31.
صبوری پور، مهدی، ترکاشوند، عرفانه (1397)، پول شویی در بستر بانکداری مجازی، در سیاست جنایی در برابر بزهکاری اقتصادی، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
طالب احمدی، حبیب (1380)، تاثیر غرر در معاملات، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، شماره 1. ص 2.
طائی، احمد بن عامر (1406ق)، صحیفه الامام الرضا 7، مشهد: کنگره جهانی امام رضا 7، چ اول، ص 86.
فراهیدی، خلیل بن احمد (1410 ق)، کتاب العین، قم: نشر هجرت، چ دوم، ص 346.
فرخی، زهرا؛ فرخی، فاطمه(1395) مفاهیم مقدماتی و ارزش¬گذاری اوراق مشتقه با نگاهی اجمالی به وضعیت اوراق مشتقه در ایران، تهران، انتشارات بورس وابسته به شرکت اطلاع رسانی و خدمات بورس. ص 247-250.
محسنی، فرید (1392)، پیشگیری از فساد اداری با تاکید بر فناوری اطلاعات، دیدگاه های حقوق قضائی، شماره 61، بهار.
مشهدی زاده، علیرضا (1305)، بررسی حقوق قراردادهای آتی و اختیار در بازارهای نفت خام، چاپ اول، تهران، انتشارات مجد.
مطهری، مرتضی (1387)، مجموعه آثار، تهران: انتشارات صدرا، ص 243.
معتمدی، هادی و مستوفی فر، فرزانه (1388)، قاچاق انسان، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک، گروه پژوهش های فرهنگی و اجتماعی.
مکی عاملی، ابوعبدالله محمد(بی تا)، القواعد و الفوائد، ج2، تحقیق سید عبدالهادی حکیم، قم: مکتبه المفید.
میثمی، حسین، ندری، کامران (1397)، آسیب شناسی معاملات فردایی ارز و طراحی ابزارهای جایگزین در چهارچوب اسلامی، پژوهشکده پولی و بانکی، ص 13.
نجفی، محمد حسن (1365ق)، جواهر الکلام، ج 22، تهران: دارالکتب الاسلامیه. ص 367.
کاتوزیان، ناصر(1395)، حقوق مدنی دوره عقود معین ۱ معاملات معوض عقود تملیکی، تهران، شرکت سهامی انتشار. ص480 .
کریمی، عبدالصمد(1401)، بررسی مشروعیت و ماهیت معاملات فردایی در حقوق ایران، هفتمین کنفرانس بین¬المللی پژوهش¬های دینی، علوم اسلامی، فقه و حقوق در ایران و جهان اسلام، ص 2.
Ampbell Black Henry (2010)," Black's Law Dictionary",Editor in Chief:Bryan A . Garner,Mizanpub Eighth Edition .
Bonger, W. (2016), Criminality and Economic Conditions. Boston, Massachusetts: Little, Brown and Company (Translation of Criminalité et conditions économiques 1905), 1916.
Bunic, Dragan (1996).Criminalistique économique, tom 1,éd, je publie,2010.
Carpo Regional Project. (2006). Report on the Sate of Organized Crime and Economic Crime in South East Europe (pp. 50-51).
DBH, (2016), “Procedure for Identification, Evaluation and Reporting of Suspicious Transaction & Suspicious Activity”. at: https://dbhfinance.com/downloads/STR_Reporting_Procudure.pdf
Gashi, R. (2023). Organized Crime (pp. 46-47).
JoseRico (2012) “,Notes introductives a letude de la Criminalite des affaires”,luniversite dc montereal, P12.
Larombière, Léobon (1862), Théorie et pratique des obligations, ou commentaire des titres III & IV, livre III du Code Napoléon, Art. 1101 à 1386, T: 1, Bruxelles: Durand.
Sutherland E (1970).” White - Collar Crime " . New York: The Dryden Presst, p2.
UELOZ Nicolas, BORGHI Marco, CESONI Maria Luisa (2000), Processus de corruption en Suisse. Résultats de recherche – Analyse critique du cadre légal et de sa mise en oeuvre – Stratégie de prévention et de riposte, Bâle/Genève/Munich, Helbing & Lichtenhahn, 2000.