تحلیل قیاسی وضعیت موجود و مطلوب شاخص‌ها و زیر شاخص‌های توسعه کشاورزی ارگانیک استان لرستان
محورهای موضوعی : پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزیجهانبخش بیرانوند 1 , احمدرضا عمانی 2 * , آزاده نواله نوری وندی 3 , محمدرضا اردکانی 4
1 - دانشجوی دکتری گروه ترویج و آموزش کشاورزی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
2 - دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
3 - استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
4 - استاد گروه زراعت، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
کلید واژه: کشاورزی ارگانیک, ترویج کشاورزی, کشاورزی پایدار, استان لرستان, روش کدگذاری,
چکیده مقاله :
با توجه به اهمیت موضوع امنیت غذایی و خسارت‌های جبران ناپذیر ناشی از استفاده بیش ازحد نهاده‌های شیمیایی کشاورزی بر محیط‌‌زیست خلأ یک تحلیل قیاسی وضعیت موجود و مطلوب احساس می‌گردد. این تحقیق از بعد نحوه کنترل متغیرها، غیرآزمایشی و از بعد هدف کاربردی بوده است. تحقیق حاضر از انواع تحقیقات پیمایشی و مقطعی است. در این تحقیق از پارادایم آمیخته متوالی و به صورت اکتشافی و از نظریه داده‌بنیاد استفاده شده است. به منظور قیاس وضعیت موجود و مطلوب شاخص‌ها و زیر شاخص‌های توسعه کشاورز ی ارگانیک از آزمون ویلکاکسون استفاده شد به این مفهوم که روش‌های کیفی و کمی به شکل ترکیبی و در توالی هم استفاده شده است. نمونه مورد مطالعه این پژوهش در مرحله کیفی شامل 32 نفر از کارشناسان خبره استان لرستان بود که در زمینه کشت محصولات ارگانیک در منطقه مورد پژوهش آگاهی لازم را داشتند و دارای تخصص کشاورزی و حداقل مدرک کارشناسی بودند. در بخش کمی تحقیق با استفاده از جدول کرجسی و مورگان تعداد نمونه از بین زارعین 384 نفر تعیین شد. به منظور دستیابی به اهداف تحقیق، این پژوهش از مهر 1399 آغاز و تا مهر 1401 به پایان رسید. بر اساس نتایج حاصل از قیاس کلیه شاخص‌ها و زیر شاخص‌های توسعه کشاورزی ارگانیک یعنی اکولوژیکی، سلامت، انصاف، مراقبت، اجتماعی-فرهنگی و تولیدی-اقتصادی و زیر شاخص‌های هریک از طریق آزمون ویلکاکسون مشخص شد که، با احتمال 99 درصد بین وضعیت موجود و مطلوب کلیه شاخص‌ها و زیرشاخص‌ها اختلاف معنی‌داری وجود دارد.
Considering the importance of the food security issue and the irreparable damage caused by the excessive use of agricultural chemical inputs on the environment, a comparative analysis of the existing and desirable situation is felt. This research has been non-experimental in terms of how to control the variables, and practical in terms of its purpose. The current research is a type of survey and cross-sectional research. In this research, sequential and exploratory mixed paradigm and data base theory have been used. Wilcoxon test was used in order to compare the current and desired status of indicators and sub-indicators of organic farmer development. Qualitative and quantitative methods have been used in combination and in sequence. The sample of this research in the qualitative phase included 32 expert experts of Lorestan province who had the necessary knowledge in the field of growing organic crops in the research area and had agricultural expertise and at least a bachelor's degree. In the quantitative part of the research, the sample number of 384 farmers was determined using the Karjesi and Morgan table. In order to achieve the objectives of the research, this research started from Mehr 2019 and ended by Mehr 1401. The results of the comparison of all indicators and sub-indicators of organic agriculture development, i.e. ecological, health, fairness, care, social-cultural and production-economic and sub-indicators through the Wilcoxon test, it was determined that, with a probability of 99%, between the current and optimal conditions of all indicators and sub-indices, there is a significant difference.
اردکانی، م، ر. (1393). کشت ارگانیک روش اخلاقی کشاورزی است، شبکه اطلاع¬رسانی دانا.قابل دستیابی از: https://www.dana.ir/178917
بادسار، م و آقازاده، م و فتحی، س.(1394). بررسی عوامل مؤثر بر گرایش به مصرف محصولات ارگانیک کشاورزی و نقش آن در عرضه این محصولات (مورد مطالعه: شهرستان کرج)، چهارمین کنگره ملی کشاورزی ارگانیک و مرسوم،اردبیل.
پورسعید، ع.، اشراقی سامانی، ر.، فتحی، ا و شریفی‌راد، م. (1392). بررسی دانش کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی نسبت به کشاورزی ارگانیک. تحقیقات نظام سلامت، ۹ (۳)،۳۳۱-۳۲۰.
چمقانی یزدی، م. و مرادی عهدیه، ع.(1386). کشاورزی ارگانیک، راه نجات بشر، موجود در سایت: http//plantdiseaes.blogfa.com/cat-91.aspx
حجتی، م و همت¬یار، س. (1394). عوامل مؤثر بر مصرف فرآورده¬های آبزیان ارگانیک، چهارمین کنگره ملی کشاورزی ارگانیک و مرسوم، اردبیل.
خداوردیان، م. ر. (1400). مروری بر توسعه وترویج کشاورزی ارگانیک و چالش¬های پیش روی آن. معاونت آموزش و ترویج کشاورزی، دفتر شبکه دانش و رسانه¬های ترویجی؛ جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، معاونت آموزش و ترویج کشاورزی و دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. ناشر: نشر آموزش کشاورزی.
خوش مرام، م، شیري، ن.،و شرفی، ل. (1394). عوامل مؤثر بر نگرش کارشناسان ترویج کشاورزی نسبت به کشاورزی ارگانیک، فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی، جلد 2، شماره 1، صص 90-75.
دین¬پناه، غ و اخوان، ا. (1393). عوامل مؤثر بر دانش کشاورزی ارگانیک در بین گلخانه داران شهرستان ورامین، پژوهش¬های ترویج و آموزش کشاورزی، 7(1)، 101-112.
رسولی، م. (1398). بخش کشاورزی سالانه به ۴ میلیون تن کود نیاز دارد. بازیابی شده در تاریخ 25 ژانویه 2020 از آدرس: https://khabarban.com/a/24982650
رضوی, سید حسن, پورطاهری, مهدی, رکن الدین افتخاری, عبدالرضا. (1394). ارزیابی جایگاه توسعة کشاورزی ارگانیک در مناطق روستایی ایران مطالعة موردی: تولیدکنندگان محصولات ارگانیک گواهی‌شده و درحال گذار. پژوهشهای روستائی, 6(1), 27-45. doi: 122/0059/jrur.2015.54230
رضوي، س. ح. (1395) بررسي وضعيت كشاورزي ارگانيك در ايران و مقايسه با چند كشور منتخب (محصولات زراعي، تهران: وزارت جهادكشاورزي، مؤسسه پژوهشهاي برنامهريزي، اقتصاد كشاورزي و توسعه روستايي
صافی¬سیس، ی.، جودی دمیرچی، م و اسماعیلی، ن. (1399). تاثیر نظام ترویج و آموزش کشاورزی بر توسعه کشاورزی ارگانیک در تعاونیهای کشاورزی شهرستان شبستر. فصلنامه تعاون و کشاورزی, 9(36), 31-70.
صلاحی¬مقدم, نفیسه, رضایی, روح الله, کاوسی, اورنگ. (1399). عوامل تأثیرگذار بر استفاده بیرویه کشاورزان از آفت کش ها و ارزیابی رفتار خودحفاظتی آنان در کار با آفتکش ها (مورد مطالعه: استان زنجان). پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی, 13(4), 95-112.
عبداللهی، س.(1387). بررسی چشم انداز توسعه کشاورزی ارگانیک. موسسه برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی.
فاطمی، م.، منفرد، ن.، رضایی¬مقدم، ک و بادزبان، ف. (1400). عوامل مؤثر بر ترویج و توسعه فعالیت‌های کشاورزی ارگانیک. فصلنامه علمی کارافن، 18(4)، 13-32.
کاظمیه، ف و عیدی، ا. (1401). شناسایی و تبیین عامل های بازدارنده توسعه کشاورزی ارگانیک از دیدگاه کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی شهرستان ارومیه. فصلنامه علوم محیطی, 20(1), 267-284. doi: 10.52547/envs.2021.35814
کریم، م.ح. (1393). تحلیل عوامل موثر بر عملکرد واحدهای زراعی با تأکید بر رفتار کشاورزان سیستان، پژوهش¬های روستایی، سال 5، شماره¬ی 3 ، صص. 704-691
کریمی، س. (1396). کشاورزی ارگانیک، فرصتی برای کارآفرینی کشاورزی. مطالعات کارآفرینی و توسعه پایدار کشاورزی, 4(3), 13-23. doi: 122/0069/jead.2018.14111.1292
کوهستانی، ک.،عبدالهی، و.، خوشنودی¬فر، ز و شهرکی، ب. (1393). تحلیل مؤلفه‌های تأثیرگذار بر توسعه کشاورزی ارگانیک در استان سیستان و بلوچستان از دیدگاه کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی. پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی, 7(3(پیاپی27)), 29-42.
مرشدی، ل.، لشکرآرا، ف.، فرج¬اله حسینی، ج و امیدی نجف¬آبادی، م .(1395). طراحی الگوی بکارگیری کشاورزی ارگانیک در بهبود امنیت غذایی از دیدگاه کارشناسان استان فارس (ابعاد اجتماعی و اقتصادی. پژوهش¬های ترویج و آموزش کشاورزی،9(1)، 1-14.
معرف، م.، پورسعید، ع.، اشراقی سامانی، ر و چهارسوقی امین، ح. (1398). طراحی الگویی برای ترویج کشت محصول سالم در استان کرمانشاه. پژوهش¬های ترویج و آموزش کشاورزی،12(3)، 35-48.
مکی¬آبادی، ف.، لشکرآرا، ف و میردامادی،س. م. (1395). نقش کشاورزی ارگانیک در امنیت غذایی از دیدگاه کارشناسان کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان تهران. پژوهش¬های ترویج و آموزش کشاورزی، 9(2)، 11-20.
ملک محمدی, ایرج, شهبازی, اسماعیل, کرمی, عزت اله, سلمانزاده, سیروس, یزدانی, سعید, دوراندیش, آرش. (1400). نقش ترویج و آموزش کشاورزی در ترویج دانش و فناوری های بوم سازگار برای تولیدهای کشاورزی در کشور. مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی, 6(2), 185-202.
میرسلیمی، س. ح.، فرهادیان، ه.، خیری، ش و خسروانی، ف. (1393). بررسی عامل‌های مؤثر بر نظر کشاورزان استان البرز در پذیرش کشاورزی ارگانیک. راهبردهای توسعه روستایی، 1(3)، 141-163.
میرلو, سهراب, راحلی, حسین, کاظمیه, فاطمه. (1400). تحلیل مشکلات کشاورزی ارگانیک از دیدگاه کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان‌غربی. دانش کشاورزی وتولید پایدار, 31(3), 313-327. doi: 122/0034/saps.2021.41906.2551
نظریان, س. م.، زیبایی، م و شیخ¬زین¬الدین، آ. (1399). ارزیابی پایداری سیستمهای کشاورزی با استفاده از رهیافت برنامهریزی توافقی: منطقه کوهدشت لرستان. اقتصاد و توسعه کشاورزی, 34(3), 239-257. doi: 122/0067/jead.20217/0730.0
یعقوبی, ج و جوادی، ع. (1393). موانع تولید محصولات ارگانیک از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی. دانش کشاورزی وتولید پایدار, 24(1), 57-68.
AgNews. (2020). Iran pesticide production up 31% in eight months. Retrives 20 Juanary 2020 Frome: http://news.agropages.com/News/NewsDetail---33612.htm
FAO. 2021. World Food and Agriculture - Statistical Yearbook 2021. Rome. https://doi.org/10.4060/cb4477en
Fatemi, M., & Rezaei-Moghaddam, K. (2020). Sociological factors influencing the performance of organic activities in Iran. Life sciences, society and policy, 16(1), 3. https://doi.org/10.1186/s40504-020-00098-z
Ferreira, F., Mendes-Moreira, P and Botelho, G. (2020). Is organic agriculture a potential public health indicator? Evidence from literature. Open Agriculture 2020; 5: 914–929.
Fernández, L. (2021). Pesticide consumption worldwide 2019, by type. https://www.statista.com/statistics/report-content/statistic/1263206
Karpishe, L. (2020). Specialists’ Perception Regarding Effective factors in Development of Organic Agriculture in Ardabil Province. International Journal of Agricultural Science, Research and Technology in Extension and Education Systems (IJASRT in EES), 10(4), 157-164.