بررسی میزان مشارکت بهره‌برداران در مدیریت شبکه‌های آبیاری و زهکشی از نظر اجتماعی-اقتصادی در شبکه آبیاری و زهکشی البرز
محورهای موضوعی : پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی
مائده فتاحی کتی لته
1
(کارشناسی ارشد، آبیاری و زهکشی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری )
علی شاهنظری
2
(استاد گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری)
محمدعلی غلامی سفیدکوهی
3
(استاد گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری)
کلید واژه: مشارکت, عوامل اقتصادی, عوامل اجتماعی, تحلیل مؤلفه اصلی,
چکیده مقاله :
شبکه‌های آبیاری و زهکشی به توازن بین مدیریت منابع آب و توسعه پایدار کشاورزی کمک می‌کنند و در اقتصاد و اجتماع جامعه تأثیرات ارزشمندی دارند. مشارکت کشاورزان در شبکه‌های آبیاری و زهکشی باعث افزایش بهره‌وری آب و ارتقاء پایداری کشاورزی می‌شود. از این رو مشارکت بهره‌برداران در طرح‌های شبکه آبیاری به‌عنوان رویکرد جدید در مدیریت آب امری ضروری است. در این راستا پژوهشی با هدف بررسی ویژگی های اجتماعی و اقتصادی و تاثیر آن‎ها بر میزان مشارکت و موفقیت شبکه‎های آبیاری و زهکشی با محوریت شبکه سد البرز انجام شد. جامعه آماری مطالعه حاضر شامل 72 نفر از کشاورزانی بود که در تشکل‌های شبکه آبیاری و زهکشی سد البرز حضور داشتند. نتایج نشان داد، در بعد امنیت اجتماعی، اجرای طرح‌های شبکه آبیاری موجب کاهش دعوا و ناهنجاری بین اهالی روستا شده است. در بعد سواد اجتماعی کشاورزان، اجرای طرح‌های شبکه آبیاری را موجب افزایش آگاهی در زمینه تقویت نهادهای محلی دانسته‌اند. در بعد مشارکت اجتماعی اجرای طرح‌های شبکه آبیاری موجب مشارکت روستاییان در سایر امور روستا نشده است. در بعد اقتصادی، کشاورزان اجرای طرح‌های شبکه را عامل ترقی خود می‌دانند. در کل اجرای طرح‌های شبکه به لحاظ اقتصادی منجر به افزایش قیمت زمین-های کشاورزی و رشد و احیای زمین‌های کشاورزی شده است.
Irrigation and drainage networks contribute to the balance between water resources management and sustainable agricultural development and have valuable effects on the economy and society. Participation of farmers in irrigation and drainage networks increases water productivity and improves agricultural sustainability. Therefore, the participation of users in irrigation network plans is essential as a new approach in water management. In this regard, a research was conducted with the aim of investigating social and economic characteristics and their impact on the participation and success of irrigation and drainage networks, focusing on the Alborz Dam network. The statistical population of this study included 72 farmers who participated in the irrigation and drainage network of Alborz Dam. The results showed that, in terms of social security, the implementation of irrigation network projects has reduced disputes and anomalies among the villagers. In terms of social literacy, farmers have considered the implementation of irrigation network projects to increase awareness in the field of strengthening local institutions. In terms of social participation, the implementation of irrigation network projects has not led to the participation of villagers in other village affairs. In general, the implementation of network projects has led to an increase in the price of agricultural land and the growth and revival of agricultural land.