تحلیل چالش‌های زنجیره ارزش انگور، مطالعه موردی در استان آذربایجان‌غربی

محورهای موضوعی : پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی

سیده شیرین گلباز ¹ , اسماعیل کرمی دهکردی ² , محمدرضا اصغری ³

1 - دانشگاه زنجان
2 - دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس؛ دانشیار گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشگاه زنجان
3 - گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

تاریخ دریافت : 1399/05/18 تاریخ پذیرش : 1399/12/28 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: انگور, چالش‌ها, آذربایجان غربی, زنجیره ارزش, کشاورز,

چکیده مقاله :

ارتقای ظرفیت‌ها در زنجیره ارزش محصولات کشاورزی منجر به بهره‌وری و درآمد بالاتر می‌شود که مستلزم دانش و نوآوری های به روز است. کشاورزان در کشورهای در حال توسعه با چالش‌های مختلفی در فرایند قبل از تولید، حین تولید، و پس از تولید محصولات کشاورزی مواجه هستند. این پژوهش چالش‌های موجود در زنجیره ارزش تولید انگور در استان آذربایجان‌غربی را بررسی می‌کند. این پژوهش از یک رویکرد کیفی و روش‌شناسی تئوری بنیانی استفاده شده است. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه ساختارمند حضوری با کارکنان سازمان جهاد کشاورزی، محققان مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی و انگورکاران در استان آذربایجان‌غربی، با انتخاب از طریق نمونه‌گیری هدفمند (26 نفر) گردآوری شدند. تجزیه و تحلیل کیفی داده ها با استفاده از نرم افزار MAXQDA نسخه 12 انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که چالش‌های موجود در سه مرحله قبل، حین و بعد از تولید انگور عباتند از: مسایل نهادی، انسانی، اجتماعی و مالی، بحران‌های طبیعی، کمبود دانش، مسایل نظام‌های بهره برداری، زیرساخت های فیزیکی و تکنولوژیکی.

چکیده انگلیسی:

Capacity development of agricultural products value chain can increase agricultural productivity and incomes. This requires updated knowledge and innovations. Farmers in developing countries face various challenges in the process of pre, during, and post-production of agricultural products. This study examined the challenges of the grape production value chain in the West Azerbaijan Province. This study used a qualitative approach through the grounded theory methodology. Data were collected through semi-structured face-to-face interviews with the Agricultural Jihad Organization speceilaists; agricultural extension agents; researchers from the provincial Agricultural and Natural Resources Research and Education Center; and grape producers in the West Azerbaijan Province, who were selected through the purposeful sampling technique. The qualitative data analysis was conducted using MAXQDA software version 12. The main challenges in the pre, during and post-production phases were related to institutional, social, human and financial issues, natural crises, lack of knowledge, farming systems challenges, and physical, technological and infrastructural obstacles.

منابع و مأخذ:

حسین‌زاده، ا. (1394). تحلیل مدل زنجیره ارزش صنوبر در استان اذربایجان‌غربی با هدف بهسازی آن. مجله صنایع چوب و کاغذ ایران، دوره 6، شماره 1، صفحات  52-41.

ذوالفقاریان، م.، لطیفی، م. (1390). نظریه پرداری داده بنیاد با نرم‌افزار Nvivo. تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق.

رسولی، ع. (1384). تعیین کارایی فنی تولیدکنندگان انگور و عوامل موثر بر آن در استان قزوین. بوم شناسی گیاه زراعی، دوره 2، شماره 1، صفحات 30-23.

زارع، ش. (1384). اقتصاد تولید و کارایی انگور کاران استان خراسان مطالعه موردی شهرستان کاشمر. اقتصاد کشاورزی و توسعه، دوره 13، صفحات 306-79.

سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی (1397). آمارنامه کشاورزی 1396. ارومیه، سازمان جهاد کشاورزی.

صالحی، س.، رضایی مقدم، ک. و حیاتی، د. (1388). کاربرد مدل اصلاح شده پذیرش فناوری برای پیش بینی تمایلات رفتاری و ایستارهای زیست محیطی کارشناسان کشاورزی. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 6، شماره 1، صفحات 29-15.

کرباسی، ع.، صحابی، ح. و محمدزاده، ح. (1397). چالش‌های زنجیره ارزش زعفران ایران در بازارهای جهانی. پنجمین همایش ملی زعفران، 23 آبان 1397 ، تربت حیدریه، دانشگاه تربت حیدریه.

گلباز، ش.، کرمی دهکردی، ا. و مجردی، غ. (1394). تاثیر کسب اطلاعات از کانال‌های ارتباطی میان‌فردی انگورکاران بر مقدار مصرف صحیح کود در تاکستان‌های شهرستان خرمدره. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 46، شماره 1، صفحات  167-176.

ماقبل، ر.، نادری مهدیی، ک.، یعقوبی فرانی، ا و محمدی، م. (1395). شناسایی و تبیین موانع اثرگذار بر توسعه نظام نوآوری فناورانه کشاورزی. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، دوره 12، شماره 1، صفحات 20-21.

مفتون آذر، ن. (1380). بررسی و مقایسه ارقام غالب انگورخیز فارس برای تبدیل و فراوری. گزارش طرح تحقیقاتی. تهران، وزارت جهاد کشاورزی.

مقصودی، ش. (1386). تکنولوژی انگور و فراورده‌های آن. تهران، انتشارات علم کشاورزی ایران.

مکی آبادی، ف.، لشکرآرا، ف. و میردامادی، م. (1395). نقش کشاورزی ارگانیک در امنیت غذایی از دیدگاه کارشناسان کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان تهران. پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 9، شماره 2، صفحات 22-11.

نجاتیان، م. (1385).جمع‌‌آوری و ارزیابی اولیه ارقام انگور استان قزوین. مجله به ‌نژادی نهال و بذر، دوره 22، شماره 3، صفحات 319-338.

نیازی شهرکی، ص و مبینی، ع. (1397). بررسی چالش‌های زنجیره ارزش محصولات باغی با رویکرداقتصاد مقاومتی از طریق مقایسه وضعیت موجود و مطلوب. فصلنامه علمی مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی، دوره 10، شماره 3، صفحات 148-129.

وزارت جهادکشاورزی (1398الف). ۸۰ درصد انرژی غذایی کشور در داخل تولید می ‌شود. تهران، وزارت جهادکشاورزی.

وزارت جهادکشاورزی (1398ب). آمارنامه کشاورزی 1397، جلد سوم: محصولات باغبانی. تهران، وزارت جهادکشاورزی.

یزدان پناه، م. و رحیمی فیض آباد، ف. (1398). دلایل عدم موفقیت تروریج کشاورزی با استفاده از تئوری بنیانی (مورد مطالعه: جهاد کشارزی استان لرستان). مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 50، شماره 3، صفحات 575-549.

 

 

 

 

Aker, J. C. (2011). Dial A for agriculture: a review of information and communication technologies for agricultural extension in developing countries. Agricultural Economics, 42(6): 631-647.

Birachi, E. A., Rooyen, A. v., Some, H., Maute, F., Cadilhon, J. J., Adekunle, A., & Swaans, K. (2013). Innovation platforms for agricultural value chain development.

Devaux, A., Velasco, C., Jager, M., Adams, M., Candresse, T., Hammond, J., & Pearson, M. (2016). Integrating agricultural innovation and inclusive value-chain development: introduction. Innovation for inclusive value-chain development: Successes and challenges, 159.

Du, T., Kang, S., Zhang, J., Li, F., & Yan, B. (2008). Water use efficiency and fruit quality of table grape under alternate partial root-zone drip irrigation. Agricultural water management, 95(6): 659-668.

Durbarry, R. (2017). Research Methods for Tourism Students: London: Routledge, https://doi.org/10.4324/9780203703588.

Evans, G. L. (2013). A novice researcher’s first walk through the maze of grounded theory. Grounded Theory Review 12(1).

Glaser, B. G., Strauss, A. L., & Strutzel, E. (1968). The discovery of grounded theory; strategies for qualitative research. Nursing research, 17(4): 364.

Hussein, M. E., Hirst, S., Salyers, V., & Osuji, J. (2014). Using grounded theory as a method of inquiry: Advantages and disadvantages. The Qualitative Report, 19(27): 1-15.

Jones, M., & Alony, I. (2011). Guiding the use of grounded theory in doctoral studies–An example from the Australian film industry.

Karamidehkordi, E. (2010). A country report: challenges facing Iranian Agriculture and Natural Resource Management in the twenty-first century. Human ecology, 38(2): 295-303.

Läpple, D., Renwick, A., & Thorne, F. (2015). Measuring and understanding the drivers of agricultural innovation: Evidence from Ireland. Food Policy, 51, 1-8.

Makini, F. W., Kamau, G. M., Makelo, M. N., & Mburathi, G. (2013). A guide for developing and managing agricultural innovation platforms. Draft submitted to Australian Centre for International Agriculture Research (ACIAR), Australia.

Ros-Tonen, M. A., Van Leynseele, Y.-P. B., Laven, A., & Sunderland, T. (2015). Landscapes of social inclusion: Inclusive value-chain collaboration through the lenses of food sovereignty and landscape governance. The European Journal of Development Research, 27(4): 523-540.

World‌Bank. (2006). Enhancing agricultural innovation: how to go beyond the strengthening of research systems: World Bank

FAO. (2018). Food and agriculture organization of the United Nations. Available at: http://www.fao.org/home/en/Http://www.Fao.Org/faostat/en/#data/qc

Ashfaq, M., Hassan, S., Abbas, A., Razzaq, A., Mehdi, M., Ariyawardana, A., & Anwar, M. (2019). Critical issues at the upstream level in sustainable supply chain management of agri-food industries: Evidence from Pakistan’s citrus industry. Sustainability, 11(5), 1326.

Nyaoga, R., & Magutu, P. (2016). Constraints management and value chain performance for sustainable development. Management Science Letters, 6(6): 427-442.

Siddique, M. I. (2015). Factors affecting marketing channel choice decisions in citrus supply chain: a thesis presented in partial fulfilment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in Agribusiness at Massey University, Palmerston North, New Zealand (Doctoral dissertation, Massey University).

Hammad, B. A. (2014). Value Chain Performance Improvement for Sustainable Mango Industry Development in Pakistan thesis submitted for the degree of Doctor of Philosophy at The University of Queensland in 2014 School of Agriculture and Food Sciences.

Minot, N. & Sawyer, B. (2016). Contract farming in developing countries: theory, practice, and policy implications, in Devaux, A., Torero, M., Horton, D. and Donovan, J. (Eds), Innovation for Inclusive Value Chain Development: Successes and Challenges, International Food PolicyResearch Institute, Washington, DC, 127-155.

Zhao, G., Liu, S., Lopez, C., Lu, H., Elgueta, S., Chen, H., & Boshkoska, B. M. (2019). Blockchain technology in agri-food value chain management: A synthesis of applications, challenges and future research directions. Computers in Industry, 109: 83-99.