تعیین و بررسی عوامل موثر بر تجارت درون صنعت میان ایران و کشورهای منطقه آسیای جنوب غربی (مطالعه موردی محصولات صنایع شیمیایی)

محورهای موضوعی : اقتصاد کاربردی

کریم امامی ¹ (مسئول مکابتبات)
تیمور محمدی ² (ندارد)
نفیسه شعبانی ³ (ندارد)

تاریخ دریافت : 1388/05/13 تاریخ پذیرش : 1388/11/20 تاریخ انتشار : 1389/07/01

کلید واژه: تجارت درون صنعت, شاخص گروبل و لوید, مدل جاذبه, داده‌های ترکیبی,

چکیده مقاله :

مقاله حاضر به اندازه گیری و بررسی عوامل موثر بر تجارت درون صنعت به صورت یک طرفه میان ایران و کشورهای آسیای جنوب غربی طی 1992 تا 2005 با استفاده از روش داده های تابلویی می پردازد. برای این منظور ابتدا با کمک شاخص معروف گروبل و لوید، میزان تجارت درون صعت یک بار برای تمام گروه های کالایی و یک بار برای تنها برای گروه محصولات شیمیایی تحت نظام طبقه بندی هماهنگ HS محاسبه گردیده و به عنوان متغیرهای وابسته در تخمین مدل مورد استفاده قرار گرفته است. در این مقاله عوامل خاص در قالب الگوی جاذبه مورد استفاده قرار می‌گیرند. این عوامل عبارتند از: تولید ناخالص داخلی، مسافت جغرافیایی میان دو شریک تجاری، متغیر لیندر، اثر همگرایی اقتصادی، متغیر جمعیت دو شریک، عامل نرخ ارز و متغیر عدم توازن تجاری. در نهایت نتایج حاصل از این تخمین به صورت زیر حاصل شد: متغیرهای تولید ناخالص داخلی ایران و کشورهای آسیای جنوب غربی، اثر همگرایی با اتحادیه GCC میان ایران و هریک از این کشورها و همچنین اثر لیندر دارای ارتباط مثبت با iit می باشند. متغیرهای نرخ ارز، عدم توازن تجاری و اثر مسافت که از طریق متغیر مجازی هم مرزی سنجیده شده است، دارای ارتباط منفی و قابل انتظار با iit بودند.

چکیده انگلیسی:

This paper is exploring the determinants of Intra-Industry Trade (IIT) between Iran and Southwest Asian countries. Within the framework of Gravity Model, we use Grubel & Lioyd index to measure the volume of IIT for Chemical products from 1992 to 2005. Based on theoretical studies, Country and Industry-Specific factors collectively determine the composition of Intra-Industry Trade among trade partners. Empirical studies however show that in developing countries, National fundamentals are more significant in the explanation for the pattern of IIT. Such elements are GDP, Demographic variable, Geographic Distance, Linder Variable, Economic Convergence, and Exchange rate. Our research confirmed that, GDP, Economic convergence, and the Linder Variable have positive effect on Intra-Industry Trade between Iran and its trading partners in Southwest Asia, whereas Exchange rate and Distance inversely influence IIT.