بررسی عوامل اقتصادی- اجتماعی مؤثر بر تقاضای گردشگری داخلی و خارجی خانوارهای شهری کشور

محورهای موضوعی : اقتصاد کاربردی

حبیب مروت ¹ (استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی)
اصغر سالم ² (استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی)

تاریخ دریافت : 1396/08/28 تاریخ پذیرش : 1397/08/28 تاریخ انتشار : 1397/06/01

کلید واژه: تقاضای گردشگری داخلی و خارجی, سیستم تقاضای تقریبا ایده‌ال, متغیرهای اقتصادی-اجتماعی, تحریم‌های نفتی,

چکیده مقاله :

در این تحقیق به منظور بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر میزان تقاضای گردشگری داخلی و خارجی خانوارهای شهری ایران از سیستم معادلات تقاضای تقریبا ایده ال استفاده شده است. این مدل با استفاده از داده های تلفیقی و روش رگرسیون‌های به ظاهر نامرتبط و بکارگیری اطلاعات هزینه‌ای 13 گروه کالایی نزدیک به 180 هزار خانوار شهری در کشور طی سال‌های 1394-1385 تخمین زده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد در بین متغیر اقتصادی- اجتماعی، متغیرهای بعد خانوار و تعداد سال‌های تحصیل سرپرست خانوار بر تقاضای گردشگری اثر معنادار و منفی و متغیر سن سرپرست خانوار اثر معنی‌دار و مثبت دارد. همچنین تحریم‌های نفتی اثر معنی داری بر تقاضای گردشگری داخلی خانوارهای شهری ایرانی نداشته است اما اثر منفی و معنی‌دار بر تقاضای گردشگری خارجی این خانوارها دارد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که ضرایب خود قیمتی گردشگری داخلی و خارجی بی‌معنی شده اما ضرایب درآمدی این دو گروه کالایی معنی‌دار بوده و کشش درآمدی گردشگری داخلی و خارجی به ترتیب برابر 51/2 و 12/2 می باشد.

منابع و مأخذ:

ابریشمی، ح. و ا. ق. برکیش، (1393)،"پیش بینی تقاضای گردشگری خارجی ( یک مطالعه ی موردی برای ایران)"، مجله ی برنامه ریزی و توسعه ی گردشگری، سال چهارم، شماره ی 13، 51-71 .

آخوند زاده، طاهره، (1392)، "تاملی بر تاثیر تحریم های اقتصادی بر صنعت گردشگری ایران"، 1-10 .

بدری، س. ع. و ص. طیبی، (1391)، "بررسی عوامل مؤثّر بر هزینه های گردشگری مذهبی مطالعه ی موردی:  شهر مشهد مقدس"، مجله ی برنامه ریزی و توسعه ی گردشگری، سال اول، شماره ی 1، 153-177.

حبیبی، ف. و ح. عباسی نژاد، (1382)، "تصریح و برآورد تابع تقاضای گردشگری ایران با استفاده از داده های سری زمانی- مقطعی"، مجله ی تحقیقات اقتصادی، شماره ی 70 ، 91-115 .

دهشیری، محمدرضا، (1393)، "ارزیابی عوامل موثر بر توسعه ی گردشگری مذهبی در ایران"، مجله ی برنامه ریزی و توسعه ی گردشگری، سال چهارم، شماره ی 12، 72-92 .

سایت اتومبیل رانی کانون جهانگردی و اتومبیل رانی جمهوری اسلامی ایران

شاه آبادی، ا. و ع. سیاح، (1392)، "تأثیر زیرساختهای اقتصادی بر گردشگری : رویکرد پانل دیتا ، مقایسه ی تطبیقی کشورهای درحال توسعه و  توسعه یافته"، مجله ی برنامه ریزی و توسعه ی گردشگری، سال دوم، شماره ی 7 ، 25-3 .

فرزین معتمد، ا. و ی. موسوی جهرمی، (1392)،"شناسایی عوامل مؤثر بر تقاضای سفر به مشهد مقدس( کاربرد روش دو مرحلهای هکمن)"، مجله ی برنامه ریزی و توسعه ی گردشگری، سال دوم، شماره ی 7، 44-65 .

گل محمدی، ف.، رضوی، س. ح. ، فرهادیان، ط.، رمضانی، ف. ، میناب پودینه، ه. و خ. دهباشی، (1391)، "نگاهی بر راهکارهای ایجاد اشتغال در روستاهای مناطق کویری ایران - ضرورتی اساسی در دستیابی به ماندگاری مردم، امنیت و توسعه پایدار"، همایش ملی شهرهای مرزی، امنیت؛ چالش ها و رهیافت ها، 1-11.

محمد زاده، پ. ، بهبودی، د. ، فشاری، م. و س. ممی پور، (1389)، "تخمین تابع تقاضای خارجی کل گردشگری ایران ( رهیافت TVP)"، فصلنامه علمی  پژوهشی، پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، سال اول، شماره اول، 107-132 .

محمد زاده، پ. ، بهبودی، د. ، فشاری، م. و س. ممی پور، (1389)، "تخمین تقاضای گردشگری ایران به تفکیک چند کشور منتخب با استفاده از رهیافت "TVP ، فصلنامه ی اقتصاد مقداری( بررسی های اقتصادی سابق)، دوره ی 7، شماره ی 2، 149-171 .

یحیی آبادی، ا. ، صمدی، س. و م. جهان تیغ الهی، (1392)، "تحلیل تغییر پذیری قیمت نفت، نرخ ارز و تحریم اقتصادی بر روی رشد اقتصادی"، 1-20 .

 

Alipour Eshliki, S. and M.  Kaboudi, (2012), "Community Perception of Tourism Impacts and Their Participation in Tourism Planning: A Case Study of Ramsar, Iran", Procedia - Social and Behavioral Sciences, 36, 333 – 341.

Blanciforti, L. A., Green, R. D., & King, G. A. (1986). US consumer behavior over the postwar period: an almost ideal demand system analysis. Monographs.

Clement A Tisdell,(1980), "Handbook of tourism economics", World scientific, 31-87.

Deaton, A., & Muellbauer, J. (1980). An almost ideal demand system. The American economic review, 70(3), 312-326.

Ghaderi, Z. and J. C. Henderson, (2012), "Sustainable rural tourism in Iran: A perspective from Hawraman Village", Elsevier, Tourism Management Perspectives, 2-3, 47–54.

Hamonangan Ritonga, (1994),"The impact of household characteristics on household consumption behavior : A demand system analysis on the consumption behavior of urban households in the province of central Java, Indonesia", Retrospective Theses and Dissertations, 1-153.

Honari, H., Goudarzi, M., A. Heidari and A. Emami, (2010), "A comparison of the viewpoints of tourists ,interested managers and cultural heritage organization managers regarding sport tourism-driven job and income creation in Mazandaran- Iran ", Procedia Social and Behavioral Sciences, 2 , 5659–5663.

Khodadadi, Masood, (2015), "A new dawn? The Iran nuclear deal and the future of the Iranian tourism industry", Elsevier, Tourism Management Perspectives,18, 6–9.

LI, G., H.  SONG and S. F. WITT, (2004), "Modelling Tourism Demand: A Dynamic Linear AIDS Approach", Journal of Travel Research , 43, 141-150.

Moghaddam , B. K. and A. Khatoon-Abadi ,(2013), "Factors affecting ICT adoption among rural users: A case study of ICT Center in Iran", TelecommunicationsPolicy ,37,1083–1094.

Mokhtarshahi Sani, R. and P. Mahasti, (2011), "Regenerating Regional Identity for Sustainable Tourism Development Case Study: Eslami Island, Iran", Procedia - Social and Behavioral Sciences, 35 ,523 – 530.

Ritonga, H. (1994). The impact of household characteristics on household consumption behavior: A demand system analysis on the consumption behavior of urban households in the province of Central Java, Indonesia.

Ryan, C. (2003). Recreational tourism: Demand and impacts (Vol. 11). Channel View Publications.

Taleghani, G. R. , Ghafary, A. , S. E.  Asgharpour and M.  Bekiai , (2014),  "An investigation of the barriers related to tourism industry development in iran", Procedia - Social and Behavioral Sciences, 120, 772 – 778.

Tourism management, Tutorialspoint, http// twitter.com/tutorialspoint

UNWTO(Specialized agency of The United Nations World Tourism Organization) ,"Travel & Tourism Competitiveness Reports of the years 2007, 2008, 2009 , 2011, 2013, 2015".

Wikipedia," Definition and history of sanctions".

Yang, Y. , Z-H.  Liu and Q.  Qi, (2012), "Domestic tourism demand of urban and rural residents in China: Does relative income matter?", Tourism Management, 40, 193-202.