تجزیه مصرف انرژی در ایران 1390-1380 (یک تحلیل ایستای مقایسه‌ای با رویکردSDA)

محورهای موضوعی : اقتصاد کاربردی

اسفندیار جهانگرد ¹ , وجیهه گلشنی ² , مهنوش عبداله میلانی ³ , حمیدرضا غفارزاده ⁴

1 - دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده اقتصاد،
2 - دانشکده محیط‌زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
3 - دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده اقتصاد
4 - دانشگاه آزاد اسلامی،واحد علوم و تحقیقات تهران

تاریخ دریافت : 1395/09/11 تاریخ پذیرش : 1396/01/14 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه: تجزیه روند مصرف انرژی, جدول داده-ستانده, اثر ساختاری, اثر تولیدی, اثر شدت انرژی, روش تحلیل تجزیه ساختاری (SDA),

چکیده مقاله :

مبحث انرژی همواره یکی از مسائل مهم در حوزه اقتصاد بوده، بنابراین توجه به مدیریت منابع انرژی از اهمیت بسزایی برخوردار است. وابستگی ایران به منابع نفتی و آثار زیان‌بار زیست‌محیطی ناشی از آن، ضرورت مدیریت مصرف منابع و افزایش بهره‌وری استفاده از آنها را بیش از پیش آشکار می‌سازد. در دهه هشتاد به‌تبع افزایش قیمت نفت و گسیل شدن درآمدهای نفتی به کشور، مصرف انرژی نیز به‌طور چشمگیری در تمامی بخش‌ها افزایش یافته است. بنابراین بررسی دلایل افزایش مصرف انرژی و بخش‌هایی که این نرخ رشد مصرف را نشان می‌دهد، موردتوجه است. این تحقیق به بررسی مصرف انرژی (انرژی اولیه و ثانویه) در سال‌های 1390-1380 با استفاده از روش تجزیه تحلیل ساختاری (SDA) می‌پردازد و با تجزیه مصرف انرژی به سه اثر ساختاری، تولیدی و شدت انرژی، عوامل مؤثر در روند مصرف انرژی را شناسایی می‌کند. نتایج نشان می‌دهد که 73% افزایش مصرف انرژی به خاطر اثر تقاضای نهایی بوده و اثر شدت انرژی نیز 14% به این افزایش کمک کرده است، اما ثر ساختار تولید و اثر ساختار مصرف به میزان 7.7% و 4.9% از اثر افزایشی کل کاسته‌اند.

منابع و مأخذ:

بهبودی، داوود. اصلانی نیا، نسیم مهین. و سکینه سجودی. (1389). تجزیه شدت انرژی و بررسی عامل مؤثر بر آن در اقتصاد ایران. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال 5، شماره 18.

تجلی، هدیه. (1389). بررسی و تحلیل تجزیه شدت انرژی در صنایع کارخانه‌ای ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد اقتصاد محیط‌زیست، دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی.

جهانگرد، اسفندیار. (1393). تحلیل‌های داده-ستانده: برنامه‌ریزی و توسعه. تهران: نشر آماره.

جهانگرد، اسفندیار و هدیه تجلی. (1390). تجزیه شدت انرژی بری در صنایع کارخانه‌ای ایران. مطالعات انرژی، سال هشتم، شماره 31.

دهقان شبانی، زهرا. (1387). تجزیه شدت انرژی در صنایع ایران. پژوهش های اقتصادی ایران. سال دهم. شماره 35.

رشیدی زاده، مریم. (1390). تجزیه‌وتحلیل تغییر شدت انرژی در فعالیت‌های اقتصاد ایران با رویکرد SDA. اقتصاد کاربردی. دوره 2، شماره 6.

سوری، علی. (1384). تحلیل داده-ستانده. همدان: انتشارات نور علم.

صالحی ابر،خدیجه. و باقری، هاجر. (1395). تجزیه عوامل مؤثر بر تغییرات مصرف انرژی (مطالعه موردی: نیروگاه ها). سی و یکمین کنفرانس بین المللی برق.

عطوان، مهدی. (1383). کاربرد جداول داده-ستانده در ارزیابی تغییر ساختار روابط متقابل فعالیت‌های اقتصادی ایران (1378-1367) تهران. اداره حساب‌های اقتصادی بانک مرکزی.

قاسمیان، عاطفه. (1393). تحولاتتولیدناخالصداخلیایرانواجزای آن. تهران. معاونت بررسی‌های اقتصادی. اتاقبازرگانی، صنایع، معادنوکشاورزی.

مؤمنی، فرشاد. و عزیز محمدی، سیمین. (1392). سنجش رد پای بوم شناختی زمین در بخش‌های مختلف اقتصادی با استفاده از رویکرد جدول داده-ستانده. سیاست گذاری پیشرفت اقتصادی دانشگاه الزهرا (س)، سال اول، شماره1.

نیلی، مسعود. و همکاران. (1394). اقتصاد ایران به کدام سو می‌رود؟خلاصه طرح مطالعاتی تحلیل عوامل تأثیرگذار بر عملکرد میان‌مدت اقتصاد ایران. تهران: انتشارات دنیای اقتصاد.

Alcantara، V. & Duarte، R. 2004. Comparison of Energy Intensities in European Union Countries. Results of a Structural Decomposition Analysis. Energy policy. 32.

Dietzenbacher, Erik. & Hoen. Alex.R. (1992). Labor Productivity in Western Europe 1975-1985: An Intercountry, Interindustry Analysis. Journal of Regional Science. Vol 94.

Hoekstra، Rutger. & Jeroen J.C.J.M. van der Bergh. 2003. Comparing Structural and Index Decomposition Analysis. Energy Economics. 25.

Huang، J.P. 1993. Industrial Energy Use and Structural Change:A CaseStudy of the People's Republic of China. Energy Economics.15

Hongtao، Liu.، Youmin Xi. Ju’e Gguo & Xia li. 2010. Energy Embodied in the International Trade of China: Input-Output Analysis. Energy Policy. 38.

Sharify, Nooraddin. & Hosseinzadeh, Ramezan. 2016 Sources of Change in Energy Consumption in Iran: A Structural Decomposition Analysis. Iran Economy. 19.

XIA، Yan. YANG، Cuihong & CHEN، Xikang.2012. Structural Decomposition Analysis on China’s Energy Intensity Change for 1987-2005. System Science and Complexity. 25.

Zhang, Junrong. & Li, Ling. (2016). Comprehensive Evaluation of Energy Intensity Change for 1997-2012 Based on Input-Output Analysis: Evidence from Beijing. Procedia Computer Science. 91.