دیدگاه کتابداران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی درباره معیارهای ارزیابی کتابهای الکترونیکی مطالعه موردی: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
محورهای موضوعی : نظام ها و خدمات اطلاعاتی
زهرا عبدالهی
1
(کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی؛ کتابدار مسئول کتابخانه دانشکده محیط زیست و انرژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران)
حامد علیپور حافظی
2
(مدرس گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه پیام نور)
کلید واژه: کتابهای الکترونیکی, دانشجویان تحصیلات تکمیلی, کاربران, دانشگاه آزاد اسلامی, واحد علوم و تحقیقات تهران, مطالعه موردی,
چکیده مقاله :
هدف: هدف این پژوهش شناسایی دیدگاه کتابداران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران نسبت به کتاب الکترونیکی است. روش: روش پژوهش حاضر پیمایشی تحلیلی است. جامعه پژوهش حاضر در بخش کاربران، دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران و در بخش کتابداران، همه کتابداران شاغل در این واحد دانشگاهی است. با توجه به بزرگ‌بودن حجم جامعه پژوهش از روش نمونه‌گیری و به منظور تعیین تعداد نمونه از روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی استفاده شده است. از مجموع 15000 دانشجوی تحصیلات تکمیلی 357 نفر و از تعداد 40 کتابدار تمامی کتابداران شاغل در این واحد دانشگاهی در این پژوهش شرکت کرده‌اند. داده های گردآوری‌شده با استفاده از پرسشنامه و نرم‌افزار اکسل توصیف، سپس برآوردهای آماری نظیر درصد فراوانی با استفاده از نرم‌افزار مذکور انجام گرفت. یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان داد، مهم‌ترین معیارهای ارزیابی کتاب الکترونیکی از دیدگاه دانشجویانتحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران شامل قابلیت های جستجوی محتوای کتاب با انتخاب 352 نفر (معادل 87/93 درصد)، جستجوی پیشرفته با انتخاب 351 نفر (معادل 61/93 درصد)، همچنین برخی از مهم‌ترین معیارهای ارزیابی کتاب الکترونیکی از دیدگاه کتابداران شاغل در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، قابلیت های انطباق با تجهیزات کتابخانه با انتخاب 40 نفر (معادل 100 درصد)، علاقه کاربران نسبت به استفاده از کتاب های الکترونیکی با انتخاب 40 نفر (معادل 100 درصد)، و اطلاعات کتابشناختی واضح به منظور سازماندهی منابع با انتخاب 38 نفر (معادل 95 درصد)، است. نتیجه‌گیری: همه معیارهای کتاب‌های الکترونیکی در نظر گرفته شده، چه از نظر قابلیت جستجو و چه از نظر ساختاری از دیدگاه دانشجویان و کتابداران دارای اهمیت بالایی هستند و جامعه مورد پژوهش نسبت به این گونه کتاب ها آشنایی دارند. همچنین، قابل مشاهده است که تمامی معیارها با انتخاب اکثریت جامعه مورد مطالعه (بیش از 75 درصد) مورد تایید هستند.
Purpose: The main objectives of this study is to examine the views of librarians and graduate students of Tehran Islamic Azad University, Science and Research Branch, about e-books. Methods: The provided methodology in this study is descriptive- analytic survey. Regarding the magnitude of research society, the sampling method was employed in this research and also the classification random sampling method was adopted in order to determine the number of samples. Totally, 357 out of 15000 graduate students, as well as the whole of 40 librarians working at the University participated in the study. The data was explained by questionnaires and Excel software, then the statistical estimations, such as abundance percentage was conducted. Findings: The results indicate that some of the most important evaluation criteria of e-books from the viewpoints of graduate students of Tehran Islamic Azad University, Science and Research Branch are book content search capability from the views of 352 persons (93.87 percent), capability of advanced search from the views of 351 persons (93.61 percent). Also, according to results some of the most important evaluation criteria of e-books in viewpoints of librarians of the university are suitability to library facilities from the views of 40 persons (100 percent), interests of members to use of e-books from the views of 40 persons (100 percent), and the clarity of bibliographic information in order to organize the resources from the views of 38 persons (95 percent). Results: All of the considered electronic criteria of books, whether in search capability or structure, from the viewpoints of the students and librarians, include high significance and the society surveyed are acquainted with these kinds of books. Also, it is observable that all of the criteria are accepted (more than 75 percents) in selecting the majority of the society.
اصنافی، امیررضا (1383). کتابهای الکترونیکی در کتابخانهها. مجله الکترونیکی مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، دوره 2، شماره 4، ص 1-12.
علیدوستی، سیروس و شیخ شعاعی، فاطمه (1385). فناوری اطلاعات و کتابخانهها. تهران: پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران.
غائبی، امیر؛ تاجداران، منصور و فهیمی فر، سپیده (1389). معیارهای ارزیابی کتابهای الکترونیکی: سیاههی پیشنهادی. فصلنامه فناوری اطلاعات، دوره 25، شماره 3، ص 721-743.
فهیمیفر، سپیده (1387). بررسی کتابهای الکترونیکی موجود در کتابخانههای دانشگاهی شهر. فصلنامه علوم و فنآوری اطلاعات، دوره 23، شماره 3، ص 53-75.
فهیمیفر، سپیده (1388). سنجش معیارهای ارزیابی کتابهای الکترونیکی دانشگاهی از دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه الزهرا و کتابداران شاغل در کتابخانههای دولتی شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه الزهرا (س).
یعقوبی، جعفر (1385). کتابهای الکترونیکی: مفاهیم، مزایا و شیوه تهیه. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، شماره 3، ص 129-138.
Crestani, F.,Landoni, M. and Melucci M.,(2006). Appearance and Functionality of Electronic Books: Lessons from the Visual Book and Hyper-textbook Projects. International Journal on Digital Libraries, 6 (2), 192-209.
Clark, Michael Levine (2007). Electronic Books Usage: A Survey at the University of Denver. Collection Building. 26 (1), 7-141.
Croft, Rosie and Bedi, S, (2004). E-Book's for a Distributed Learning University: The Royal Roads University Case. Journal of Library Administration, 41 (1/2), 113-137.
Gregory, Cynthia, L. (2008). But I Want a Real Book: An Investigation of Undergraduates Usage and Attitudes toward Electronic Book. Reference & User Services Quarterly, 47 (3), 266-273.