سنجش رابطه‌ی بین مقاومت در برابر تغییر و بهره‌وری کتابداران مطالعه‌موردی: واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در شهر تهران
محورهای موضوعی : نظام ها و خدمات اطلاعاتی
فرنوش عظیمی خبازان
1
(استادیار علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی قم)
مینا افشاری
2
(کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران)
کلید واژه: بهره‌وری, دانشگاه آزاد اسلامی, کتابخانه‌های دانشگاهی, کتابداران, مقاومت در برابر تغییر,
چکیده مقاله :
هدف: هدف این پژوهش تعیین رابطه‌ی بین مقاومت در برابر تغییر و بهره‌وری کتابداران واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در شهر تهران است. روش: توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری را 145 نفر از کتابداران در 44 کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی در شهر تهران تشکیل می‌دهند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی و نرم‌افزارSPSS 22 استفاده شده است. تعداد 145 پرسشنامه در بین کتابخانه‌های واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در شهر تهران توزیع شد که در نهایت 135 پرسشنامه دریافت و مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: مولفه توانایی از ابعاد بهره‌وری کتابداران با میانگین6/3، از مولفه‌های دیگر بالاتر و انگیزش با میانگین 2/2، از مولفه‌های دیگر پایین‌تر است. همچنین سطح سازمانی با میانگین 9/2 بالاترین درصد مقاومت کتابداران در برابر تغییر و سطح فردی با میانگین 6/2 کمترین درصد مقاومت کتابداران در برابر تغییر را دارند. یافته‌ها نشاندهنده این مطلب است که در کتابخانه‌های واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در شهر تهران سطح فردی و گروهی مقاومت در برابر تغییر کتابداران به سمت متوسط و سطح سازمانی مقاومت در برابر تغییر کتابداران به سمت کمی بالاتر از حد متوسط گرایش دارد. نتیجه‌گیری: در کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی در شهر تهران توانایی کتابداران در سطح بالایی است ولی انگیزه کمی جهت افزایش بهره‌وری دارند. سطح بالای مقاومت سازمانی در مقابل تغییرات نشاندهنده عدم پذیرش تغییرات سازمانی از سوی کتابداران است. در کل، یافته‌ها نشان دادند که بین سطوح مقاومت در برابر تغییر و بهره‌وری کتابداران رابطه معنی‌دار و معکوس وجود دارد، در نتیجه با افزایش مقاومت کتابداران در برابر تغییرات، بهره‌وری آنها کم می‌شود و برعکس.
Purpose: The aim of this study is to determine the relationship between resistance to change and the productivity of the librarians at Tehran branches of the Islamic Azad University. Methodology: The methodology of this study was descriptive and correlation. Participants included 145 librarians at 44 library locations of Islamic Azad University. The instrument used in data gathering was a questionnaire. In order to analyze the data, descriptive and analytical methods plus the SPSS 22 had been used. 145 questionnaires were handed out but only 135 of them were received and examined. Findings: “Ability” as one of the dimensions of “librarians’ productivity” was higher than the other elements (with a mean of 3.6) and motivation was the lowest of all (with the mean of 2.1). Moreover, organizational level with the mean of 2.9 had the highest percentage of librarians’ resistance to change and individual level with the mean of 2.6 was the lowest of such resistance. The findings showed that at the Islamic Azad University libraries of Tehran, the individual and group level of resistance to change tended towards the average point and the organizational level of resistance had a tendency to move above the average point. Conclusion: At the libraries of Tehran’s Islamic Azad University branches, the ability of the librarians was at a high level but they had little motivation to enhance their productivity. The high level of organizational resistance to change showed the lack of acceptance of organizational changes by the librarians. Overall, the findings indicated there was tendency to move above the average. In other words, an increase in librarians’ resistance to change lead to reduction in their productivity and vice-versa.
ابطحی، سیدحسین و کاظمی، بابک (۱۳۸۳). کتاب «بهره‌وری». تهران: موسسه مطالعات پژوهشهای بازرگان.
استوارت، رابرات دی. و موران بی باربارا (1389). مدیریت کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی. (زهیر حیاتی و فاطمه جمشیدی قهفرخی، مترجم). تهران: کتابدار.
اعتباریان، اکبر و ]دیگران[ (1391). عوامل موثر بر بهره‌وری کارکنان بر اساس مدل اچیو: مطالعه موردی کارکنان بیمارستان شریعتی اصفهان. مدیریت اطلاعات سلامت. دوره نهم، شماره هفتم، 1047-1057.
الوانی، مهدی (1370). مدیریت عمومی. نشرنی: تهران.
اورک، جهانبخش و درویش‌پور، عیسی (1388). راهکارهای موثر بر کاهش مقاومت در برابر تغییر از دیدگاه اساتید و کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی. علوم تربیتی. سال دوم، شماره 8، 149-167.
بنی‌اقبال، ناهید و اسدی، لیلا (1385). بررسی میزان آشنایی و بهره‌گیری دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال از کتابخانه. فصلنامه کتاب. شماره 65، 37-48.
پیترز، توماس‌جی و رابرت اچ واترمن (1372). به سوی بهترین‌ها. (مهدی قراچه‌داغی، مترجم). ناشر مترجم.
تافلر، الوین (1373). شوک آینده. ترجمه حشمت‌الله کامرانی. تهران: چاپخانه گلشن.
جعفرپور، محمود (1389). مطالعه ابعاد و نقش مقاومت فردی در برابر تعهد به تغییرات برنامه‌ریزی شده سازمانی. فصلنامه روانشناسی نظامی. سال اول، شماره 4، 41-56.
جعفری، پریوش و حنیفی، فریبا (1386). نگرش و عملکرد مدیران دانشگاه‌های آزاد اسلامی منطقه 8 بر مبنای ابعاد و مولفه‌های مدیریت تغییر و ارائه چارچوب ادراکی مناسب. دانش و پژوهش در علوم تربیتی. شماره 15، 47-66.
دانشگاه آزاد اسلامی (1374). مجموعه مقررات دانشگاه آزاد اسلامی. تهران: انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی.
رضاییان، علی (1384). مبانی مدیریت رفتار سازمانی. تهران: سمت.
زندیان، فاطمه، ریاحی‌نیا، نصرت و کشاورز، لیلا (1390). شناسایی سبک مدیریت مدیران کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی شهر تهران و ارتباط آن با رضایت شغلی کتابداران. تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی. سال چهل و پنج، شماره 57،
87-109.
صلواتی، عادل، باغبانیان، مصطفی و زندی، رزان (1392). فراموشی سازمانی و مقاومت در برابر تغییر. مطالعات مدیریت بهبود و تحول. سال 23، شماره 72، 49-73.
صمدی، ثریا (1382). حرکت به سوی آینده: تحول در نقش کتابداران. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات فصلنامه کتاب. دوره 14، شماره 4، 65-73.
صنعت‌جو، اعظم (1380). بررسی عوامل موثر بر بهره‌وری کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد. کتابداری و اطلاع‌رسانی فصلنامه کتابخانه مرکزی اسناد آستان قدس رضوی. سال چهاردهم، شماره 2، 51-70.
فدایی، غلامرضا و ناخدا، مریم (1389). طراحی مدل مدیریت تغییر در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران: مطالعه دلفی. فصلنامه علمی پژوهشی نهاد کتابخانه های عمومی کشور. دوره 16، شماره 13، پیاپی 62، 145-168.
فرنچ، وندال و سسیل اچ، بل (1389). مدیریت تحول در سازمان. سیدمهدی الوانی و حسن دانایی‌فرد، مترجم. تهران: صفار.
قوجق، عبدالقدیر و ]دیگران[ (1385). توصیف نگرش مدیران ستادی ادارات تربیت بدنی استان گلستان نسبت به ابعاد مدیریت تغییر. فصلنامه تخصصی تربیت بدنی و علوم ورزشی. دوره دوم، شماره 5، 15-20.
نصیری، ماریا و عصاره، فریده (1383). مقایسه کتابخانه‌های واحدهای دانشگاهی منطقه شش دانشگاه آزاد اسلامی با استانداردهای کتابخانه‌های دانشگاهی ایران. کتابداری. سال سی و هشتم، دفتر چهل و دوم، 77-98.
Armstrong, M. )2001(. Managing Reward Systems. Buckingham: Open University Press.
Burke, W. Warner. )2002(. Organization change: theory and action. Sage: New Delhi. 150-187.
By, R. T. )2005(. Organizational Change Management: A Critical Review. Journal of Change Management. 5(4), 369-380.
Cardina. C. and D. Wicks. ( 2004). The changing roles of academic reference librarians over a ten-year period. Reference and User Services Quarterly. vol 44(2), 133-142.
Dinesh K. S. and Nikam, Khalser. (2009). Innonation and Change Management in Library and Information Center. Second Edition. Burlington: Ashgate Publishing Limited.
Esteves, R and Alves, P. (2013). Implementation of an Information Technology Infrastructure Library Process. The Resistance to Change. Procedia Technology 9, 505 – 510.
Gonçalves, G, M; Gonçalves, R, P. (2012). Overcoming resistance to changes in information technology organizations. Procedia Technology 5, 293 – 301.
Hersey, Paul & Marshall Goldsmith; )1980( A Situation Approach to Performance Planning. Training and Development. 34, 38-40.
Oreg, S. (2003). Resistance to change: Developing an individual differences measure. Journal of Applied Psychology. (88)4, 587-604.
Prakash. K. )2010(. A Systems Approach for Dealing with resistance to Change: With Reference to Library and Information Professionals Working in Academic and Research Sector Libraries in Inia. Journal of Emergimg Trends in Computing and Information Sciences. V.1. No.2, 103-116.
Pugh, L. )2007(. Change Management in Information Services. Second Edition. Burlington: Ashgate Publishing Limited.
Venkatesh, V. & Davis, F. (2000). A Theoretical Extension of the Technology Acceptance Model: Four Longitudinal Field Studies. Management Science. (46) 2, 186-205.