تحلیل پرسش‌های مرجع سنتی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
محورهای موضوعی : نظام ها و خدمات اطلاعاتیصدیقه شاکری 1 , فرناز محمدی 2 , سعیده اکبری داریان 3
1 - کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
2 - کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
3 - دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاداسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران،
مدیر کل منابع دیجیتال کتابخانه ملی ایران
کلید واژه: مرجع, تحلیل محتوا, سازمان اسناد و کتابخانه ملی جم, مرجع سنتی,
چکیده مقاله :
هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل پرسش های مطرح‌شده در میز مرجع سنتی کتابخانه ملی ایران از منظر نوع و موضوع و نیز ارتباط آنها با مولفه‌های جمعیت شناختی مراجعان انجام شده است. روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شده و جامعه پژوهش، پرسش های مطرح‌شده در میز مرجع سنتی کتابخانه ملی طی مدت یک ماه (354 پرسش) است. یافته‌ها: در این پژوهش انواع پرسش ها و ارتباط بین آنها با مولفه های جمعیت شناختی مراجعه‌کنندگان؛ رویکرد موضوعی پرسش های و میزان استفاده از خدمات مرجع مجازی کتابخانه ملی توسط مراجعه کنندگان مرجع سنتی مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش نشان داد که بیشترین مراجعه کنندگان را زنان (53/65 درصد) تشکیل می دهند. اکثر مراجعه‌کنندگان دارای سطح تحصیلات کارشناسی ارشد (29/49درصد) هستند. بیشترین و کمترین نوع سوالات به ترتیب مربوط به سوالات ارجاع آماده (66/42 درصد) و پژوهشی(78/6 درصد) است و بیشترین سوالات توسط مراجعه کنندگان در حوزه موضوعی کلیات و کمترین فلسفه و روان شناسی است. نتیجه‌گیری: با توجه به استقبال کم مراجعان نسبت به طرح سوالات پژوهشی با میز مرجع نیاز است کتابخانه ملی جهت ترغیب و تشویق ایشان به استفاده از خدمات مرجع ( سنتی و مجازی) اطلاع‌رسانی بیشتری از طریق برگزاری کارگاه‌های آموزشی، ارائه بروشورهای چاپی و الکترونیکی صورت دهد.
Purpose This research aims to examine content analysis of traditional reference questions. Methodology: A content analysis method was used to measure all traditional reference questions during one month including 354 questions. Findings: Types of reference questions, relationship between asked questions and sociological characteristics of patrons, subject approach of traditional reference questions and the extent to which the patrons of reference desk use virtual reference services of NLAI all were discussed in the paper. Data analyzing of the research showed that the research population mostly includes women (65/53%) and the educational degree of most of patrons is M.S degree (49.29%). Also the findings showed that ready reference questions (42/66%) are mostly asked at reference desk while research reference questions (6/78%) are from the ones which have been less questioned. Most of the questions are in the subjects of computer science, information & general works (000) and the least of them are in the fields of philosophy & psychology (100) according to DDC. Originality/ value: Members of NLAI do not go to reference desk to ask their reaserch questions so NLAI should effectively plan to inform about such services (traditional and digital) through broushoures both electronic and printed ones and also holding educational workshops
شمس الهی، قاسم (1381). طرح توسعه خدمات اطلاع‌رسانی و مرجع در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، واحد تهران شمال، صفحه 33-40.
فاضلی‌دهکردی، منصور( 1373 ). بررسی میزان پاسخگوئی کتابداران مرجع کتابخانه‌های چهار دانشگاه علوم پزشکی کشور به سئوالات ارجاع آماده مراجعان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی.
گزارش عملکرد سال 1389 سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. تهیه و تنظیم اداره کل برنامه‌ریزی و توسعه. تهران: انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی ، 1390.ص22-23.
محمدی، فرناز(1390). ارزیابی کیفی خدمات مرجع مجازی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و ارائه الگوی مناسب. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران شمال. ص125-126.
نجفقلی‌نژاد، رجوی، اعظم و صادق‌زاده وایقان، علی (1391). نقش کتابداران و متخصصان اطلاع‌رسانی کتابخانه ملی ایران در پیشبرد پژوهش پژوهشگران. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات. دوره 23، شماره 4، ص196-214.
هدایت، مرضیه (1373). بررسی وضعیت درخواست‌های اطلاعاتی در کتابخانه‌های دانشکده‌ای دانشگاه شهید چمران ( اهواز) در سال تحصیلی 72-73. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
Calabretta, N., and Ross, R. (1984) Analysis of Reference Transactions Using Packaged Computer Programs. Medical Reference Services Quarterly 3, 23-47.
De Groote, Sandra L.( 2005), Question asked at the virtual and physical health science reference desk: how do they compare and what do they tell us? Medical Reference Service Quarterly, 24(2), www.haworthpress.com/MRSQ
Harry C. Meserve; Sandra E Belanger; Joan Bowlby; Lisa Rosenblum. (2009) Developing a Model for Reference Research Statistics - Applying the "Warner Model" of Reference Question Classification to Streamline Research Services. Reference & User Services Quarterly. 48(3), 247
Katz, William A. (2002). Introduction to Reference Work. Boston: McGraw Hill.
Landwirth, T.K.; Wilson, M.L.; and Dorsch, J.L. (1988) Reference Activity and the External User: Confluence of Community Needs at a Medical School Branch Library. Bulletin of the Medical Library Association, 76, 205-12.
Sullivan, W.; Schoppmann, L.A.; and Redman, P.M. (1994) Analysis of the Use of Reference Services in an Academic Health Sciences Library. Medical Reference Services Quarterly, 13, 35-55.
Warner, D.G. (2001) “A New Classification for Reference Statistics.” Reference & User Services Quarterly, 41, 51-5.