سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان کارشناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی
محورهای موضوعی : نظام ها و خدمات اطلاعاتی
لیلا خلیلی
1
(استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، ایران)
کلید واژه: سواد اطلاعاتی, دانشجویان علم اطلاعات و دانش‌ش, دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.,
چکیده مقاله :
هدف: هدف این پژوهش سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان سال‌های اول، دوم، سوم و چهارم کارشناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی (ورودی‌های 1390 تا 1393) و بررسی ارتباط سواد اطلاعاتی این دانشجویان با متغیرهای آموزشی و جمعیت شناختی بود. روش پژوهش: این مطالعه ازنظر هدف کاربردی و با رویکرد کمی و به روش پیمایشی انجام شد. ابزار پژوهش پرسشنامه استاندارد سیامک و داورپناه (1378) بود. جامعه موردمطالعه، دانشجویان کارشناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان بود. از آمار توصیفی و استنباطی پارامتریک برای تحلیل داده‌ها استفاده شد. تحلیل داده‌ها به کمک نرم‌افزار SPSS انجام شد. یافته‌ها: سواد اطلاعاتی دانشجویان سال‌های دوم، سوم و چهارم کمی بالاتر از حد میانگین و برای دانشجویان سال اول کمتر از میانگین بود. با توجه به آزمون‌تی مستقل، تفاوت معناداری بین میانگین سواد اطلاعاتی دانشجویان دختر و پسر وجود داشت. یافته‌های آزمون تحلیل واریانس نشان داد که تفاوت معناداری بین میانگین سواد اطلاعاتی دانشجویان با توجه به سال ورودی آن‌ها وجود دارد. بر اساس آزمون همبستگی پیرسون، رابطه مثبت و معناداری بین معدل دانشجویان و میزان سواد اطلاعاتی آن‌ها وجود داشت.بر اساس آزمون تحلیل واریانس تفاوت معناداری در میانگین سواد اطلاعاتی دانشجویان با توجه به نوع دیپلم دانشجویان (ریاضی، تجربی و انسانی) وجود نداشت. نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت که سواد اطلاعاتی دانشجویان سال اول کمتر از دیگر گروه‌ها است. دانشجویانی که پیشرفت تحصیلی بهتری دارند، دارای میانگین سواد اطلاعاتی بالاتری هستند درمجموع سواد اطلاعاتی دانشجویان کمی بالاتر از حد میانگین و با در نظر گرفتن رشته تحصیلی، با حد مطلوب فاصله دارد.
Purpose: The aim of this research study was to determine the information literacy of students and its relation with education and demographic variables. Methodology: In this applied study quantitative approach and survey method was used. Research instrument was a questionnaire validated by Davarpanah and Siamak (2000). Population of the study was undergraduate students of Knowledge and Information Science in Azarbaijan Shahid Madani university. Data analysis was done using descriptive and inferential parametric statistics and SPSS Findings: Information literacy score for second year, junior and senior students was a little more than midpoint. Information literacy score of freshman students was lower than midpoint. Based on independent T test, there was significant difference in mean score of information literacy between girl and boy students. Based on ANOVA test there was significant difference in mean score of information literacy based on entrance year of the students. Result of the Pearson correlation showed that there was positive and significant relation between Grade Point Average (GPA) of students and their information literacy score. Result of ANOVA test showed that there was no significant difference in mean score of information literacy among three groups of students based on their type of diploma. Conclusion: Based on the findings it can be concluded that information literacy of freshman students was lower than three other groups. The students who had better GPA, they also had higher information literacy. Although, the mean score of information literacy for students was above the midpoint, but with considering their field of study, it was unpleasant.
اباذری، زهرا؛ پور نقی، رؤیا (1387). بررسی تطبیقی سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی ایران، علوم پزشکی شهید بهشتی، تربیت مدرس، تهران، و شهید بهشتی. فصلنامه دانش شناسی (علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات)، 1 (1)، 1-12.
اشرفی ریزی، حسن؛ رمضانی، امیر؛ آقاجانی، حامد؛ کاظم پور، زهرا(1392). بررسی میزان سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. فصلنامه نظامها و خدمات اطلاعاتی، 2 (2)، 17-34.
برجیان، مهشید؛ خسروی، فریبرز ( 1391). مهارت سواد اطلاعاتی کتابداران و میزان انطباق آن با استاندارد (ACRL) در کتابخانه ملی ایران. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 23 (2)،178-191.
پاینده، ابوالقاسم (1383). ن‍ه‍ج ال‍ف‍ص‍اح‍ه: کلمات قصار پیامبر اکرم ص‍ل‍ی‌‌ال‍ل‍ه ع‍ل‍ی‍ه و آل‍ه و سلم همراه با ترجمه فارسی و نمایه موضوعی. به اهتمام غلامحسین مجیدی خوانساری.- قم: انصاریان.
داورپناه، محمدرضا؛ قاسمی، علی حسین؛ سیامک، مرضیه (1387). سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان. تهران: دبیزش.
راستگو، اعظم؛ نادری، عزت‌الله ؛ شریعتمداری، علی؛ سیف نراقی، مریم (1389). بررسی تأثیر آموزش سواد اطلاعاتی اینترنت بر رشد مهارت‌های حل مسئله دانشجویان. فصلنامه علمی و پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 1 (4)، 1-22.
رضایی، عیسی؛ نیلی، محمدرضا؛ فردانش، هاشم؛ شاهعلیزاده، محمد (1393). تحلیل محتوای کیفی نظریه ارتباط گرایی و ارائه الگوی مفهومی طراحی زیست بوم های یادگیری. مجله دانشگاهی یادگیری الکترونیکی (مدیا)، 5 (1)، 33-45.
رضوان، آذین؛ کوکبی، مرتضی؛ بیگدلی، زاهد (1388) .بررسی میزان سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان به‌منظور شناسایی نقاط قوت یا ضعف احتمالی آن‌ها در این زمینه . پیام کتابخانه، 15(3)، 9-37.
صفوی، زینب؛ محبوب، سیامک (1391) .سنجش اثر سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه‌های عمومی بر شاخص‌های عملکرد کتابخانه‌ای: نورد مطالعه، کتابخانه‌های عمومی شهر تهران. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 16(2)،225-241.
صیفوری، ویدا؛ غفاری، سعید (1390). سواد اطلاعاتی دانشجویان سال آخر دوره کارشناسی دانشگاه رازی کرمانشاه. فصلنامه نظامها و خدمات اطلاعاتی، 1 (1)، 95-108.
علی نژاد، مهرانگیز، سرمدی، محمدرضا ؛ زندی، بهمن؛ شبیری، سید محمد (1390). سطح سواد اطلاعاتی و نقش آن در فرایند آموزش یادگیری الکترونیکی دانشجویان. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 17 (3)، 337-371.
غلامی، طاهره (1394). بررسی سواد اطلاعاتی دانشجویان کارشناسی دانشگاه صنعتی مالک اشتر شاهین‌شهر. فصلنامه نظامها و خدمات اطلاعاتی. 2 (3-4)، 1-12.
محمودی، علیرضا؛ یاری فیروزآباد، حسین (1391). بررسی و تعین سطح سواد اطلاعاتی گروه‌های تحصیلی منطقه 5 دانشگاه آزاد اسلامی.فصلنامه دانش شناسی (علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات)، 5 (18)، 109-127.
میرحسینی، ناهید؛ پریرخ، مهری (1387). ارزشیابی تحصیلی، نظام نوین آموزش ابتدائی در ایران و جایگاه کتابخانه‌های مدارس در آن: گزارشی از یک پژوهش. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 11 (4)، 155-188.
نیکنام وظیفه، مهرداد؛ خسروی، فریبرز؛ طالبی، سهیلا (1393) .مقایسه سواد اطلاعاتی دانشجویان کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی با دانشجویان کارشناسی ارشد فناوری اطلاعات دانشگاه تهران. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 25 (1)، 160-173.
نیلی، ترزا (2006). سنجش سواد اطلاعاتی با استفاده از ابزارها و تکالیف استاندارد. ( علی‌اکبر خاصه و رحیم علیجانی، مترجمان). تهران: چاپار.
هاشمیان، محمدرضا؛ آل مختار ، محمدجواد ؛ حسن‌زاده، اکبر (1392) . مقایسه‌ی سواد اطلاعاتی دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با استاندارد قابلیت‌های سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی. مدیریت اطلاعات سلامت، 10 (2)، 1-8.
Gross, M., & Latham, D. (2009). Undergraduate perceptions of information literacy: defining, attaining, and self-assessing skills. College & Research Libraries, 70(4), 336-350.
Janke, R., Pesut, B., & Erbacker, L. (2012). Promoting information literacy through collaborative service learning in an undergraduate research course. Nurse Education Today, 32(8), 920-923.
Koltay, T., Špiranec, S., & Karvalics, L. Z. (2015). The Shift of information literacy towards research 2.0. The Journal of Academic Librarianship, 41(1), 87-93.
Kultawanich, K., Koraneekij, P., & Na-Songkhla, J. (2015). Development and validation of the information literacy assessment in connectivism learning environment for undergraduate students. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 174(0), 1386-1390.
Shanahan, M. C. (2007). Information literacy skills of undergraduate medical radiation students. Radiography, 13(3), 187-196.
Stewart, K. N., & Basic, J. (2014). Information encountering and management in information literacy instruction of undergraduate, students. International journal of information management, 34(2), 74-79.
_||_