ارزیابی رابط کاربر کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران از نظر مطابقت با معیارهای عمومی و تخصصی

محورهای موضوعی : نظام ها و خدمات اطلاعاتی

محمد حسن زاده ¹ (عضو هیات علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس)
سارا سهراب زاده ² (دانش‌آموخته کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران)

تاریخ دریافت : 1391/10/13 تاریخ پذیرش : 1391/12/04 تاریخ انتشار : 1391/12/27

کلید واژه: کتابخانه دیجیتال, رابط کاربر, کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان, معیارهای عمومی ارزیابی کتابخان, معیارهای تخصصی ارزیابی کتابخان,

چکیده مقاله :

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایرانانجام شده است و رابط کاربر این کتابخانه را از نظر معیارهای عمومی و تخصصی ارزیابی کتابخانه‌های دیجیتال کودکان و نوجوانان ارزیابی می‌کند. روش: این پژوهش از روش کتابخانه‌ای و روش ارزیابانه استفاده کرده است؛ متونی که به ارزیابی رابط کاربر کتابخانه دیجیتال کودکان دنیا پرداخته بودند بررسی شدند و معیارهای تخصصی ارزیابی کتابخانه‌های دیجیتال کودکان استخراج شد. در نهایت، رابط کاربر کتابخانه مذکور از نظر معیارهای فوق مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: این پژوهش نشان می‌دهد که مطابقت رابط کاربر کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران با معیارهای عمومی به طور کلی 28/62 و میزان این مطابقت با معیارهای تخصصی ارزیابی کتابخانه‌های دیجیتال حوزه کودک، 91/90 درصد است. نتیجه‌گیری: با تلفیق نتایج به دست آمده در ارزیابی رابط کاربر از نظر معیارهای عمومی و تخصصی ارزیابی، رابط کاربر کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران مناسب عمل کرده است.

چکیده انگلیسی:

Purpose: This study aimed to evaluate the Children's National Digital Library of I. R. Iran. We strived to evaluate the user interface (UI) of the library with “general criteria for evaluating digital libraries” that have been extracted by Noruzi (2009) and functionalities of the library by special criteria extracted by researchers. Method: The study used an evaluative document study method. The researcher used to compare the user interface and core functionalities of the library against extracted criteria. Findings: Findings of the study showed that conformation rate of the Library's interface with the general criteria was 28/62 percent and this account for general and special criteria was 91/90 percent. Results: Combining the obtained results in evaluation of user interface from the viewpoints of public and special evaluating criteria, the National Library of Children and Adolescent have suitably operated.

منابع و مأخذ:

رحیمی، فروغ؛ استواری، سارا (1386). کتابخانه بین‌المللی دیجیتالی کودکان: مشاهده کتاب‌های دیجیتالی پیوسته (online). نما، 1 (7) .

زره ساز، محمد؛ فتاحی، رحمت الله (1385). ملاحظات اساسی در طراحی رابط کاربر نظام‌های رایانه‌ای و پایگاه‌های اطلاعاتی. فصلنامه کتاب، 17 (2)، 66.

ذاکرشهرک، مینا (1385). بررسی ویژگی‌های ایجاد کتابخانه دیجیتالی بین‌المللی کودکان و نوجوانان در ایران . (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شمال.

شیری، علی اصغر؛ عمرانی، ابراهیم (1384). زمینه‌های تحقیق در کتابخانه‌های دیجیتالی: تحولات و روندهای جاری. در مجموعه مقالات همایش‌های انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران. حاج زین‌العابدینی، محسن. تهران: انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران: سازمان استاد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.

عباسپور،جواد؛ رضایی‌شریف‌آبادی، سعید (1385). ارزیابیرابطکاربرپایگاهاطلاعاتپایان‌نامه‌هایمرکزاطلاعاتومدارکعلمیایرانازدیدگاهکتابداریواطلاع‌رسانی، فصلنامهپژوهش وبرنامه ریزیدرآموزش عالی، 87 (41).

علیپور حافظی، مهدی؛ مطلبی، داریوش (1384). کتابخانه‌های دیجیتالی: مفاهیم و جنبه‌های فنی-اجرایی. در مجموعه مقالات همایش‌های انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران. حاج زین‌العابدینی، محسن. تهران: انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران: سازمان استاد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.

مهراد، جعفر؛ زاهدی، زهره (1386) بررسی و مقایسه رابط کاربر دو میزبان داخلی کتابخانه منطقه ای علوم و تکنولوژی و پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران با چهار میزبان خارجی :Ebsco، Emerald، Elsevier، Proquest. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 10 (3) 39.

نبوی، فاطمه (1380). مطالعه مقایسه ای ابرموتورهای جستجو در بازیابی اطلاعات کتابداری و اطلاع‌رسانی از شبکه جهانی وب. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی - درمانی ایران، دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی.

نوروزی، یعقوب (1388). ارزیابی رابط کاربر در صفحات وب فارسی کتابخانه‌های دیجیتالی ایران و ارائه الگوی پیشنهادی. (پایان‌نامه دکتری)، دانشگاه آزاد، واحد علوم و تحقیقات، تهران.

نوروزی، یعقوب؛ حریری، نجلا (1388). تعیین معیارهای ارزیابی رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتالی: رویکردی متن پژوهانه. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 3 (47)، 12.  

نوکاریزی، محسن (1385). تحلیل واژگان محیط رابط در نرم‌افزارهای جامع کتابخانه‌ای فارسی و قابلیت فهم کاربران از آنها به منظور ارائه یک الگوی مفهومی مناسب. (پایان‌نامه دکتری)، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.

والترز، دونالد جی (1998). کتابخانه‌های دیجیتالی چه هستند؟ در کتابخانه‌های دیجیتالی. محمد کادان نشاطی (1382). تهران: چاپار.

www.cbc. ir/fa/library/ICDL. Jsp ,  [accessed 24 March 2011].

Bilal, Dania, & Bachir, Imad. (2007). Children’s interaction with international and multilingual digital libraries. I. Understanding interface design representations. Information Processing & Management, 43(1), 47-64.

Clark, j. A (2004). A Usability study of the Belgian – American research collection: Ceasuring the functionality of a digital library. OCLC Systems & Services: International Digital Library perspectives, 20 (3), 115-127.

Larg. A & Beheshti,J. (2005)  Interface design, web portals and children. Library Trends, 54(2), 318-342.

Ramayeh, T (2006). Interface characteristics, percieved ease of use and intention to use an online library in Malasia. Information development, 22 (2).

Subarna. K Das & Jana. Sibsankar (2008). Developing Digital Libraries for Global Children Community with Special Refrence to ICDL: Analysis and Evaluation. International Caliber. www.http://hdl.handle.net/1944/1231, [accessed 17 March 2011].