مفهوم نور در قرآن ، برهان و عرفان
محورهای موضوعی : دو فصلنامه علمی تفسیر متون وحیانی
علی فتح الهی
1
(دانشیار گروه ادیان و عرفان، واحد خرم آباد. دانشگاه آزاد اسلامی خرم آباد. ایران (نویسنده مسئول))
اکرم بغدادی
2
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه لرستان)
کلید واژه: قرآن, نور, برهان و عرفان اسلامی,
چکیده مقاله :
در این نوشتار به بررسی جایگاه عنصر نور در قرآن، برهان و عرفان پرداخته ایم. این مقاله مشتمل بر سه بخش تقسیم است. ابتدا نور از دیدگاه قرآن و مفسرین مورد بررسی قرار می گیرد. در بخش دوم دیدگاه های فلاسفه در باره ی نور بیان می شود و در بخش سوم عنصر نور در آثار عرفای بزرگ بررسی شده است. سرانجام به مقایسه این دیدگاه ها و وجوه اشتراک و افتراق آنها خواهیم پرداخت. در نخستین بخش، معانی و کاربردهای نور در آیات مختلف قرآن ذکر شده و پس از آن تئوری نور از دیدگاه امام صادق (ع) و سپس تفسیر آیه 35 نور در تفاسیری همچون البرهان فی تفسیر القرآن، الصافی، جوامع الجامع، المیزان و کشاف نقل شده است. بخش دوم شامل مقایسه دیدگاه های فلاسفه بزرگ اسلامی از جمله سهروردی، ابن سینا، ملاصدرا و امام محمد غزالی و تعاریف و دیدگاه های آنها در اقسام نور می باشد. بخش سوم به تبیین دیدگاه عرفای مشهوری چون ابن عربی، شبستری، عین القضات همدانی، قشیری و مولوی بلخی پیرامون نور اختصاص یافته است. نتیجه کار نشان می دهد که منظور از نور در آیه 35 سوره نور از باب مجاز و تشبیه نیست؛ بلکه واقعیت است و نور دارای مراتبی است که ذات باری تعالی کامل ترین مصداق نور می باشد و هر موجودی به وسیله او موجود می شود.
In this study, we investigate the position of light in Quran, theorem and mysticism. This article is divided into three parts, firstly, Quran and commentator’s points of views about light is touched upon. In the second part, philosophers’ views about light are presented and in the third part, the light element in the works of great mystics has been investigated. In the end, we will compare these views as well as their similarities and differences. In the first part, the meaning and uses of light in different verses of the Quran are mentioned and after that the light theory in the view of Imam Sadigh (a.s) and the interpretation of 35th verse of surah Noor in the interpretation books such as Al-borhan fi tafsir Al-Quran , Al-safi , Jawame’ al-jaame’ , AL-mizan and Kashaf is quoted . The second part includes comparison between the views of great philosophers of Islam such as: Sohrevardi, Ibn-sina, Mulla-sadra, and Imam Muhammad Ghazzali as well as their definitions and perspectives of the different types of light. The third part explores the compilations of famous mystics such as Ibn-ararbi, Shabestari, Ein-al-ghozzat hamdani, Ghosheiri, and Molavi about light. The results show that the intention of light in the 35th verse of surah Noor is not imagery and simile, but it is a reality. Moreover, light has some degrees that God’s nature is the most complete evidence for light and each existent will be existed by him
_||_