بررسی روش شناسی کتاب مسائل علوم انسانی؛ چالش روش‌شناسی (با تأکید بر روش شناسی و معرفت شناسی نظریه تمدن نوین اسلامی)
محورهای موضوعی : دو فصلنامه علمی تفسیر متون وحیانی
کاظم عظیمی
1
(استادیارگروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران)
کلید واژه: علوم انسانی, معرفت‌شناسی, روش‌شناسی, تمدن نوین اسلامی,
چکیده مقاله :
چکیده: هدف این مقاله، بررسی روش‌شناسی کتاب قضایا العلوم الإنسانیة؛ إشکالیة المنهج (مسائل علوم انسانی؛ چالش روش‌شناسی) با تأکید بر روش شناسی و معرفت شناسی نظریه تمدن نوین اسلامی است. این کتاب، در سال 2014 به سرپرستی دکتر یوسف زیدان چاپ شده و مشتمل بر یک مقدمه و هشت مقاله درباره روش‌شناسی پژوهش در برخی رشته‌های علوم انسانی است. روش گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات در این مقاله، استدلالی است که پس از استخراج کلی محتوای مقالات، مهم‌ترین اشکالات معرفت‌شناسی مقالات مشخص و گزاره برجسته روش‌شناسی هر مقاله با استناد به منابع مربوطه نقد شده است. پرسش اصلی از نظر روش‌شناسی و معرفت‌شناسی، چه نقدهایی بر محتوای کتاب با تاکید بر نظریه تمدن نوین اسلامی قابل طرح است؟ نتایج به دست آمده در این مقاله نشان می دهد که طرح و بسط روش شناسی علوم انسانی و بررسی جنبه های مختلف آن در گفتمان اسلامی، مقدمه طرح و بسط نظریه تمدن نوین اسلامی است.
The purpose of this article is to review the methodology of the book "Qadaya Uloom al-Ensaniyyah; Eshkaliyato Al-Manhaj" (Issues of Humanities; Challenge of Methodology) with emphasis on methodology and epistemology of the theory of modern Islamic civilization. This book was published in 2014 under the supervision of Dr. Yousef Zidan and contains an introduction and eight articles about research methodology in some fields of humanities. The method of collecting and analyzing information in this article is an argument that after the general extraction of the content of the articles, the most important problems of the epistemology of the specific articles and the outstanding statement of the methodology of each article have been criticized with reference to the relevant sources. The main question: in terms of methodology and epistemology, what criticisms can be made on the content of the book with emphasis on the theory of modern Islamic civilization? Results: The results obtained in this article show that the design and development of the methodology of human sciences and the examination of its various aspects in the Islamic discourse is the introduction to the design and development of the theory of modern Islamic civilization.
الف- منابع فارسی و عربی:
افروغ، عماد (1386)؛ انقلاب اسلامی و مبانی بازتولید آن، تهران: سوره مهر.
بارکر، استفان (1349)؛ فلسفه ریاضی، ترجمه احمد بیرشک، تهران: خوارزمی.
پرسنده، محمد اعظم (1388)؛ بررسی سیاست‌های مذهبی متوکل عباسی، تاریخ اسلام در آینه پژوهش، شماره 21.
تیلیخ، پل(1381)؛ الهیات سیستماتیک، ترجمه حسین نوروزی، تهران: حکمت.
حافظ‌نیا، محمدرضا (1392)؛ مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: سمت.
حبیبی، رضا (1386)؛ درآمدی بر فلسفه علم، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
حریری، نجلا (1385)؛ اصول و روشهای پژوهش کیفی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات.
خضری، احمدرضا (1394)؛ تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه، تهران: سمت.
داوری اردکانی، رضا (1391)؛ علوم انسانی و برنامه ریزی توسعه، تهران: فردایی دیگر.
دلاور، علی (1392)؛ روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی، ویراست چهارم، تهران: ویرایش.
زیدان، یوسف (2014)؛ قضایا العلوم الإنسانیة؛ إشکالیة المنهج، بیروت: الأمل للطباعة و النشر.
سلطانی، مصطفی؛ فرمانیان، مهدی و روحی، نبی الله (1398)؛ بنیان های فکری تمدن نوین اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری، فصلنامه‌ی مطالعات راهبردی ناجا، سال 4، شماره 14. صص 29-5
لوکاس، جورج (1369)؛ تاریخ تمدن، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، تهران: سخن.
ملکیان، مصطفی (1393)؛ مبانی معرفت‌شناسی و روش‌شناسی در علوم انسانی، درسگفتار دانشگاهی.
ب- منابع انگلیسی:
Crotty, M. (1998); The Foundations of Social Research: Meaning and Perspective in the Research Process, London: Sage Publications.
Holliday, Adrian (2002); doing and writing qualitative research, London: sage Publications.
Lacey, Alan (1996); Dictionary of philosophy, London: Routledge and keyan paul.
Sarantakos, Sotirios (1993); Social Research, ٢nd Ed, Hampshier & London, Mac Millan Press.