اثر تلقیح دوگانه برادی‌ریزوبیوم و گونه‌های میکوریزا بر ویژگی‌های فیزیولوژیک و عملکرد دانه سویا (Glycine max L.) تحت تنش خشکی
محورهای موضوعی : اکولوژی محیطی
محمدعلی زیرک قوتوربلاغ
1
(دانشجوی دکتری آگروتکنولوژی، گروه کشاورزی، واحد پارس‌آباد مغان، دانشگاه آزاد اسلامی، پارس‌آبادمغان، ایران.)
شهرام مهری
2
(گروه کشاورزی، واحد پارس آباد مغان، دانشگاه آزاد اسلامی، پارس‌آبادمغان، ایران.)
حسین سلیمان زاده
3
(گروه کشاورزی، واحد پارس‌آباد مغان، دانشگاه آزاد اسلامی، پارس‌آبادمغان، ایران.)
محمدحسین انصاری
4
(گروه زراعت، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.)
کلید واژه: " تنش خشکی", سویا", " ریزوبیوم, "عملکرد روغن و دانه", " میکوریزا,
چکیده مقاله :
خشکسالی در حال تبدیل شدن به یک تهدید بزرگ برای تولید محصولات زراعی در جهان است. حبوبات به تنش خشکی حساس بوده و آثار منفی آن در عملکرد، پروتئین و روغن دانه نمایان می‌شود. فاکتورهای آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح (60، 100 و 140 میلی‌متر تبخیر از تشتک کلاس A) به عنوان عامل اصلی و عامل فرعی شامل تلقیح تلفیقی باکتری همزیست سویا و گونه‌های قارچ میکوریزا در هشت سطح (Bradyrhizobium japonicum، Funneliformis mosseae، Rhizophagus irregularis، Glomus fasciculatum، B. japonicum + F. mosseae، B. japonicum + R. irregularis، و B. japonicum + G. fasciculatum به همراه یک تیمار شاهد)، می‌باشد. نتایج نشان داد که افزایش شدت تنش خشکی در هر دو سال وزن خشک بوته، تعداد غلاف، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه و روغن را در همه تیمارها کاهش داد اما این کاهش در برخی از تیمارها، به‌ویژه در تیمارهای تلقیح دوگانه B. japonicum + R. irregularis و B. japonicum + G. fasciculatum کمتر بود، اما برعکس، در همه تیمارها افزایش غلظت کلروفیل a، پرولین، مالون‌دی‌آلدئید (MDA) و فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز (SOD) تحت تنش خشکی (100 و 140 میلی‌متر) در مقایسه با شرایط آبیاری نرمال (I60)، مشاهده شد. البته غلظت آهن و فسفر دانه تحت تاثیر برهمکنش تنش خشکی و میکروارگانیسم‌ها قرار نگرفت و نیز بیشترین مقدار فسفر دانه در سطح 100 درصد تحلیه رطوبتی مشاهده شد. در بین تیمارها نیز، تیمارهای تلقیح دوگانه B. japonicum + R. irregularis و B. japonicum + G. fasciculatum نسبت به دیگر تیمارها، بر بهبود تحمل گیاه سویا به خشکی، اثر بیشتری داشتند. بر اساس نتایج به دست آمده می‌توان تلقیح توام گیاه سویا با باکتری ریزوبیومی و گونه R. irregularis میکوریزا، را برای بهبود تحمل گیاه در برابر تنش خشکی و افزایش عملکرد دانه و روغن، پیشنهاد داد.
Legumes are sensitive to drought stress and its negative effects can be seen in yield, protein and seed oil. The experimental factors included drought stress at three levels (60, 100 and 140 mm of evaporation from the class A pan) as the main factor and the secondary factor including the combined inoculation of soybean symbiotic bacteria and mycorrhizal fungi species at eight levels (Bradyrhizobium japonicum, Funneliformis mosseae, Rhizophagus irregularis), Glomus fasciculatum, B. japonicum + F. mosseae, B. japonicum + R. irregularis, and B. japonicum + G. fasciculatum along with a control treatment). The results showed that increasing the severity of drought stress in both years decreased plant dry weight, number of pods, number of seeds per plant, biological yield and seed and oil yield in all treatments, but this decrease in some treatments, especially in co-inoculation treatments of B. japonicum + R. irregularis and B. japonicum + G. fasciculatum was less. In all treatments the concentration of chlorophyll a, proline, malondialdehyde (MDA) and superoxide dismutase (SOD) enzyme activity increased under drought stress (100 and 140 mm) in comparison with normal irrigation conditions (I60), it was observed. Of course, the concentration of iron (Fe) and phosphorus (P) in the seed wasn't affected by the interaction of drought stress and microorganisms, and the highest amount of P in the seed was observed at the level of 140mm. Among the treatments, the co-inoculation treatments of B. japonicum + R. irregularis and B. japonicum + G. fasciculatum had a greater effect on improving soybean tolerance to drought than other treatments. Based on the obtained results, it is possible to suggest the inoculation of soybean seeds with B. japonicum bacteria and R. irregularis mycorrhizal species to improve the tolerance of the plant against drought stress and increase the yield of seeds and oil.
_||_