واکاوی قالب شناسی حواله با رویکرد به دیدگاه صاحب عروه
محورهای موضوعی : حقوق خصوصی
سید علی جبار گلباغی ماسوله
1
(استادیار فقه و حقوق، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران)
عباسعلی سلطانی
2
(دانشیار فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران)
محمد تقی فخلعی
3
(استاد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران)
کلید واژه: حواله, قالب شناسی حواله, نقد عقد بودن حواله,
چکیده مقاله :
بررسی ادبیات مکتوب فقه شیعه به وضوح از این واقعیت گزارش می دهد که گاه، قالب شناسی برخی از اعمال فقهی حقوقی، محل اختلاف دانشیان فقه شیعه می باشد. حواله یکی از معاملات معینی است که در روابط اقتصادی و معاملات تجاری عصر کنونی، کاربرد چشمگیری دارد. در سده ی اخیر، دانشیان فقه شیعه، تفسیرهای متفاوتی درباره ی قالب شناختی حواله، ارائه می دهند؛ مشهور فقیهان شیعه، حواله را عقدی با یک ایجاب و یک قبول می دانند و در برابر، برخی دیگر از دانشیان فقه شیعه که صاحب عروه، رهبری آنان را عهده دار است، به مخالفت با دیدگاه مشهور فقیهان شیعه بر می خیزند و از ایقاع خواندن حواله، سخن می گویند. اینکه مبانی هر یک از دو دیدگاه مذکور چیست و چه نقدی متوجه ی هر یک از دو دیدگاه می باشد، مهمی است که نوشتار حاضر به بیان و بررسی آن، اهتمام دارد و از این گذر نمایان می گردد که عمل فقهی حقوقی حواله، از چنان ظرفیتی بر خوردار است که حسب اراده ی متعاملان، می توان آن را در هر یک از دو قالب عقد و ایقاع واقع ساخت.
The written literature of the Shiite jurisprudence shows that some jurisprudential conducts are disputable among scholars of jurisprudence with regard to formidable uses of assignment for various commercial and economical transactions in the contemporary world. The famous scholars of jurisprudence know that assignment is a contract including proposal and acceptance while others consider it as a unilateral right. This article deals with the criteria and criticism of these two points of view and clarifies that assignment meets the capacity of being contract based on transactors' will to be utilized as a proposal and acceptance or unilateral right.
_||_
10. Hoseini Aameli, S. J. (1998). Miftah Al-Kiramah Fi Sharh Qavaeid Al-Allamah. Qom: Islamic Publication Office.
11. Hoseini Rouhani, S. S. (1991). Fiqh Al-Sadiq. Qom: Dar Al-Ketab & Imam Sadiq School Publication.
12. Ibn Edris Helli, M. (1989). Al-Saraeir Al-Havi Lel Tahrir Al-Fatavi. Qom: Islamic Publication Office.
13. Ibn Hamzeh Tousi, M. (1987). Al-Vasilah Eila Naylel Al-Fazilah. Qom: Marashi Najafi Library.
14. Ibn Zuhrah Halabi, S. H. (1996).Gunyah Al-Nozoue Eila Elmai Al-Usoul Va Al-Foroue. Qom: Imam Sadiq Institute Publication.
15. Kashef Al-Ghata, H. (2001). Anwar Al-Fiqaht. Najaf: Kashef Al-Ghata Institute.
16. Mousawi Khouei, S. A. (1988). Mabani Al-Orwat Al-Wouthqa. Qom: Dar Al-Eilm School Publication & Lotfi.
17. Mousawi Sabzewari, S. A. (1992). Muhadhdhb Al-Ahkam Fi Bayan Al-Halal va Al-Haram. Qom: Al-Minar Institute.
18. Mufid M. (1992). Al-Muqneah. Qom: Islamic Publication Office.
19. Muhqqeq Helli, J. (1987). Sharaye Al-Islam Fi Masaeil Al-Halal va Al-Haram. Qom: Eismaeiliyan Institute.
20. Muhqqeq Karaki, A. (1993). Jamie Al-Maqasid Fi Sharh Al-Qawaeid. Qom: Aal Al-bait Institute Publication.
21. Najafi, M. H. (Not date). Jawahir Al-Kalam Fi Sharh Sharaye Al-Islam. Beirut: Dar Eihya Al-Torath Al-Arabi Publication.
22. Qattan Helli, M. (2003). Maealem Al-Din Fi Fiqh Aal Yasin. Qom: Imam Sadiq Institute Publication.
23. Sabzevari, M. B. (2002). Kifayah Al-Ahkam. Qom: Islamic Publication Office.
24. Sallar Deilami, H. (1983). Al-Marasim Al-Alawiyyah Va Al-Ahkam Al-Nabawiyyah Fi Al-Fiqh. Qom: Al-haramain Publication.
25. Shahid Thani, Z. (1989). Al-Rozah Al-Bahiyyah Fi Sharh Al-Lomah Al-Dimashqiyyah. Qom: Davari Publication.
26. Shahid Thani, Z. (1992). Masalik Al-Afham Eila Tanqih Sharayie Al-Islam. Qom: Islamic Maarif Institute Publication.
27. Sheikh Tousi, M. (1986). Al-Khilaf. Qom: Islamic Publication Office.
28. Sheikh Tousi, M. (1966). Al-Mabsout Fi Fiqh Al-Imamiyyah. Tehran: Mortazawi Publication.
29. Tabatabaei Haeri, S. A. (1997). Riyaz Al-Masael Fi Tahqiq Al-Ahkam Bel Dalayel. Qom: Aal Al-bait Institute Publication.
30. Tabatabaei Hakim, S. M. (2011). Mustamsak Al-Orwat Al-Wouthqa. Beirut: Dar Eihya Al-Torath Al-Arabi Publication.
31. Tabatabaei Mujahid, S. M. (Not date). Al-Manahil. Qom: Aal Al-bait Institute Publication.
32. Tabatabaei Yazdi, S. M. K. (1998). Al-Al-Orwat Al-Wothqa Fima Taommo Bihi Al-Balwa. Qom: Islamic Publication Office.
33. Tabarsi, F. (1989). Al-Moetalif Min Al-Mukhtalif Baina Aeimmat Al-Salaf. Mashhad: Majma Al-Bohouth Al-Islamiyyah Publication.