مبانی فقهی حقوقی بیمه اموال توقیفی
محورهای موضوعی : حقوق خصوصیعلی جعفرزاده شاهی 1 , غفور خوئینی 2 , جمشید یحیی پور 3
1 - دانشکده حقوق دانشگاه خوارزمی گروه حقوق خصوصی
2 - دانشگاه خوارزمی
3 - استادیار گروه حقوق خصوصی دانشگاه علامه محدث نوری
کلید واژه: بیمه, عدالت اقتصادی, حقوق جمعی, توقیف اموال, حقوق فردی,
چکیده مقاله :
توقیف اموال یکی از نهادهایی است که مقنن در راستای حفظ حقوق محکوم له و یا مدعی و به منظور تضمین حقوق اشخاص وضع کرده و مبنای آن عموماً در جهت حفظ حقوق فردی است. لکن اجرای این مقررات می تواند جنبه های اجتماعی و اقتصادی جامعه را تضعیف کند. این درحالی است که قوانین، امروزه باید جامع باشد و علاوه بر حفظ حقوق فردی، حقوق جمعی را نیز مطمح نظر قرار دهد. در این راستا ضمن ارائه تعریفی جدید از توقیف اموال و بررسی مبانی الگوساز اجتماعی و اقتصادی، به نقد مبانی موجودی که فلسفه ی وضع مقررات موجود توقیف اموال است پرداخته و با ارائه ی تئوری جدید بیمه اموال توقیفی در این خصوص، در راستای اجتماعی سازی حقوق و حفظ حقوق فردی و حقوق جمعی اقدام کرده و مبانی فقهی و حقوقی بیمه اموال توقیفی را بر اساس بنای عقلا، قاعده لاضرر و شمول عمومات و اطلاقات ادله بررسی شده است.
Confiscation is one of the institutes enacted by the legislator to protect the right of winning party and/or the claimant and ensure individuals' right. It is based on protecting individuals' right. However, carrying out these regulations can weaken the social and economic aspects of the society. But today, laws should be comprehensive and consider group rights in addition to individuals' right. In this way, existential principles which are the philosophy of enacting the current regulations are criticized in addition to presenting a new definition for confiscation and investigating social and economic model-setting principles; and by presenting a new theory for confiscation, we move toward socializing law and protecting individuals' rights and jurisprudence and legal principles of insuring confiscated properties are studied based on development of the wise, rule of prohibition of detriment, the inclusion of generalities and applications of evidence.
1- آخوند خراسانی، محمدکاظم، (1415)، کفایة الاصول، مؤسسه النشر الاسلامی، قم، چاپ سوم.
2- آشتیانی، محمدحسن، (1403)، بحر الفوائد فی شرح الفرائد، کتابخانه آیة اله مرعشی، قم، چاپ اول.
3- آقالوی، بهاره ،(1390)، عدالت اقتصادی در دیدگاههای متفاوت، عدالت اقتصادی، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، تهران، اول.
4- ابن اثیر، مجد الدین ،(1367)، النهایه فی غریب الحدیث و الأثر، اسماعیلیان، قم، چاپ چهارم.
5- احمد بن محمد(مقدس اردبیلی)، (بیتا)، زبدة البیان، المکتبة الحعفریة لاحیاء آثار الجعفریة، تهران، چاپ اول.
6- اصفهانی غروی، محمدحسین، (1429)، نهایه الدرایه فی شرح الکفایة، مؤسسه آل البیت لاحیا التراث، بیروت.
7- انصاری دزفولی، مرتضی بن محمد امین ،(1414)، رسائل فقیه، مجمع الفکر الاسلامی، قم، چاپ اول.
8- اوترویل، ژان فرانسوا،(1381)، مبانی نظری و عملی بیمه، ترجمه عبدالناصر همتی و علی دهقانی، بیمه مرکزی ایران، تهران، چاپ اول.
9- ایزدی فرد، علی اکبر و حسن نژاد، مجتبی، (1395)، فقه الکترونیک در الگوی ایرانی اسلامی‌پیشرفت، تهران، انتشارات الگوی پیشرفت، چاپ اول.
10- ایروانی نجفی، میرزاعلی، (1384)، حاشیة المکاسب، کیا، تهران، چاپ اول.
11- ایزدی فرد، علی اکبر، رجبی، فرشید، جهانی، علی اکبر، (1397)، بررسی فقهی حقوقی بیمه خسارت ناشی از تورم منفی، فصلنامه پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، پانزدهم، پنجاه و چهارم.
12- ایزدپناه، مسیح و هوشنگی، محمد، (بی تا)، اصول و کلیت بیمه، مرکز آموزش و توسعه بیمه ایران، تهران، چاپ اول.
13- جعفری لنگرودی، محمد جعفر ،(1391)، ترمینولژی حقوق، گنج دانش، تهران، چاپ بیست و سوم.
14- جمالی زاده احمد، (1379)، اصل آزادی قراردادها و دلیل فقهی آن، مجله علوم اسلامی‌دانشگاه سیستان و بلوچستان ویژهانامه الهیات و معارف اسلامی.
15- حائری طباطبائی، سید علی بن محمد ،(1418)، ریاض المسائل، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، قم، اول، جلد چهاردهم.
16- حر عاملی، محمد بن حسن ،(1409)، وسائل الشیعه، مؤسسه آل البیت (ع)، قم، اول، جلد بیست و هفتم.
17- حسینی حائری، سید کاظم، (1430)، مباحث الاصول تقریر الابحاث الشهید السید محمد باقر صدر، دارالبشیر، قم، چاپ اول.
18- حکیمی‌تهرانی، محمد مهدی, (1390)، بررسی شرایط،احکام و آثار توقیف اموال غیر منقول، معرفت حقوق، چاپ اول.
19- خویی، ابوالقاسم، (1393)، مصباح الفقاهه فی المعاملات المکاسب المحرمه، تصحیح محمد علی توحیدی، مؤسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان، قم، جاپ دوم.
20- رحمتی فر، سمانه، شهابی، مهدی، گرجی ازندریانی، علی اکبر، (1395)، اساسیشدن حقوق به مثابه بدیل مشروطهگرایی در دوران جهانیشدن، مطالعات حقوق دانشگاه شیراز، هشتم، چاپ چهارم.
21- شهابی، مهدی، نیکویی، مرضیه، (1391)، حقوق متافیزیکی تأملی بر نقش ارزش در ایجاد قاعده ی حقوقی"، مطالعات حقوق دانشگاه شیراز، چهارم، اول.
22- صانعی دره بیدی، منوچهر ،(1377)، فلسفه اخلاق و مبانی رفتار، سروش، تهران، اول.
23- طاهری، حبیب اله ،(1418)، حقوق مدنی، دفتر انتشارات اسلامی‌وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، قم، دوم.
24- طباطبائی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، (1362)، کانون انتشارات محمدی، تهران، چاپ سوم.
25- طباطبائی یزدی، سید محمد کاظم، (1419)، عروة الوثقی، مؤسسه نشر اسلامی، قم، چاپ اول.
26- عاملی، سید جعفر مرتضی، (1369)، بازار در سایه ی حکومت اسلامی، حسینی، سیدمحمدرضا، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول.
27- عمید، حسن ،(1357)، فرهنگ فارسی عمید، مؤسسه انتشارات امیر کبیر، تهران، چاپ سیزدهم.
28- غروی نائینی، میرزا محمد حسین ،(1373)، منیۀ الطالب فی حاشیۀ المکاسب، المکتبه المحمدیه، تهران، چاپ اول.
29- غروی نائینی، میرزا محمد حسین، (1401)، فوائد الاصول، انتشارات نشر اسلامی، قم، چاپ دوم.
30- قمی، ابوالقاسم، (1371)، جامع الشتات، با تصحیح رضوی، مرتضی، کیهان، تهران.
31- کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب، تصحیح علی اکبر غفاری، (1405)، الکافی، دار الاضواء، بیروت.
32- کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب، تصحیح علی اکبر غفاری ،(1405)، الکافی، دار الاضواء، بیروت.
33- محقق داماد، سید مصطفی، (1406)، قواعد فقه، مرکز نشر علوم اسلامی، تهران، دوازدهم، جلد اول.
34- محقق داماد، سید مصطفی، جعفری خسروآبادی، نصراله، (1389)، بررسی قاعده مقابله با خسارت بر اساس فقه اسلامی‌و حقوق موضوعه ایران، فقه و مبانی حقوق اسلامی، دوم، چاپ چهل و سوم.
35- مطهری، مرتضی ،(1403)، بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی، انتشارات حکمت، تهران، چاپ اول.
36- مظفر، محمد رضا ،(1403)، اصول فقه، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ چهارم.
37- مکارم شیرازی، ناصر ،(1427)، استفتائات جدید، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب (ع)، چاپ اول.
38- موسوی بجنوردی، سید محمد ،(1385)، مجموعه مقالات فقهی_حقوقی، فلسفی و اجتماعی،نشر عروج، تهران، چاپ چهارم.
39- موسوی بجنوردی، سید محمد، سمیعی زفرقندی، زهرا، (1390)، تحلیل ماهیت و انواع قرارداد بیمه عمر با رویکردی بر نظر امام خمینی(س)، متین، چاپ سیزدهم.
40- موسوی خمینی، سید روح اله، (1392)، تحریر الوسیله، انتشارات مؤسسه نشر آثار امام، تهران، چاپ اول.
41- نظرپور، محمد نقی ،(1387)، بازار در حکومت امام علی (ع)، دانشنامه امام علی (ع)، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه ی اسلامی، قم، چاپ چهارم.
42- یزدی، محمدکاظم، (1390)، سؤال و جواب، با اهتمام محقق داماد، مصطفی، گردآورنده استادی، رضا، محققین وحدتی شبیری، حسن و مدنی بجستانی، محمود، مرکز نشر علوم اسلامی، تهران، جلد دوم.
43- یوسفی، احمد علی ،(1381)، ربا و تورم:بررسی تطبیقی جبران کاهش ارزش پول و ربا، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، تهران، چاپ اول.
44-Aristote, A. (1972). Éthique à nicomaque, Traduction Par Tricot.J. Paris: Librairie Philosophique j. Vrin.
45- Ashwerth, A. (1991). Principles of criminal law. Oxford: Clarendon.
46- Bate, P. J. (1992). Mitigation of damages. British Westinghouse Electric and Manufacturing Co. V. Underground Rys, 3, 13-23.
47- Cooper, S.K. (1993). Corrective justice, Substantive equality and tort Law. Captus University.
48- Gary, C.B. (1999). The philosophy of law. New York: Garland .
49- Honnold, J.O. (1999). Uniform law for International Sales under the 1980 United Nations Convention aan den Rijn. Netherlands: Kluwer Law International.
50- Ivamy, E.R.H. (1993). General principles of insurance law. London: Butter Worths.
51- Mackenrich, E. (2003). Cantracte law. London: Palgrave Macmillan.
52- Vasak, A.K. (1991). The sustained efforts to give force of law to the universal declaration of human rights. Unesco Courier .
53- Wright, R.W. (1995). Right, justice and tort law. Collection of Essayes In Philosophical Foundations of Tort Law , 1, 22-32
_||_Aghalovi, B. (2011). Economic justice in different viewpoints. Tehran: Islamic Council of the Parliament.
Akhond Khorasani, M. K. (1994). Sufficient principles. Qom: .Islamic Publication Institute. Ashtiani, M. H. (1982). Sea of Benefits in Explaining Benefits. Qom: Ayatollah Marashi Library.
Ameli, S. (1991). Market under the shade of Islamic rule. Qom: Islamic Publication Office.
Amid, H. (1978). Amid Persian dictionary. Tehran: Amir Kabir Publication.
EsfahaniGharvi, M. H. (2008). High knowledge in explaining Sufficiency. Beirut: Al-e-BeitAnsari Dezfouli. M. (1993). Jurisprudent dissertations. Qom: Islamic Thought Society.
GharviNaeeni, M. (1980). Benefits Principles. Qom: Islamic Publication.
GharviNaeeni. M. (1994). Students' thoughts in borders of acquisitions. Tehran: Al-Maktabe Al-Mohamaadieh.
HaeryTabatabaee, S.A. (1997). Riyadh Matters. Qom: Al-e-Beit Institute.
Hor-e-Ameli, M. (1988). Shia Resources. Qom: Al-e-Beit Institute.
Hosseini Haery, S. (2008). Topics of research reports of Martyr Seyed Mohammad Baqer Sadr. Qom: Daral-Bashir.
Iravani Najafi, M. (2005). Borders of Acquisitions. Tehran: Kia.
Izadifar. A. & Hassan Nezhad, M. (2018). Electronic jurisprudence in Iranian-Islamic development model. Tehran: Olgooye Pishraft Publication.
JafariLangroodi, M. (2012). Law terminology. Tehran: GangeDanesh.
Khoei, A. (2014). Jurisprudence guidelines about forbidden gain transactions. Qom: Tebian Cultural and Informatics Institute.
MakaremShirazi, N. (2006). New Fatwa. Qom: Imam Ali Ebn-e-Abotaleb School Publication.
Mosavi Khomeini, R. (2013). Commentaries on the liberation of the intercession. Tehran: Imam Work Publication Institute.
MosaviBoujnordi, M. (2006).Collection of jurisprudence articles- Legal. Philosophycal. and Social. Tehran: Orooj Publication.
Motahari. M. (1982). Brief study of Islamic economy. Tehran: Hekmat Publication.
Mozaffar. M. R. (1982). Jurisprudence principles. Beirut: Press Encyclopedia.
Nazarpour, M. (2008). Marketplace in Imam Ali's government. Imam Ali Encyclopedia. Qom: Islamic Thought and Culture Research Center.
Saneie Dareh Bidi, M. (1998). Ethic philosophy and conduct principles. Tehran: Soroush.
Taheri, H. (1997). Civil law. Qom: Islamic Publication Office affiliated with Teachers' Society of Seminary.
Yazdi. M. (2011). Questions and answers. Tehran: Islamic Knowledge Publication.
Yousefi. A. (2002). Lucre and inflation: Comparative study of compensating money depreciation and lucre. Tehran: Cultural Institute of Contemporary Knowledge and Thoughts.