بررسی آرای فقهی خلاف مشهور آیت الله خویی، در قانون مجازات اسلامی(با محوریت قتل در فراش)
مهدی محمدیان امیری
1
(
استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران.
)
بهنام قنبرپور
2
(
استادیار گروه حقوق، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران. behnamghanbarpor45@yahoo.com
)
محمد پور طهماسب پیچا
3
(
دانشجوی دکتری، فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان، سمنان، ایران
)
کلید واژه: قتل, فراش, زوجه, زنا کار,
چکیده مقاله :
یکی از موضوعات مورد مناقشه و اختلاف نظر در فقه و قانون جزایی ایران، ماده 630 قانون مجازات اسلامی است. به عقیده مشهور فقها، در صورتی که شخصی ببیند فردی با همسرش در حال زنا است و زن به این عمل راضی باشد، برای مرد این حق وجود دارد که هر دو را به قتل برساند. در این بین دیدگاه مخالفی نیز وجود دارد، این دیدگاه معتقد است: شوهر حق چنین کاری را ندارد و نمیتواند زوجه و مرد زنا کار را به قتل برساند. در صورتی که این قتل ارتکاب یابد، زوج به قصاص نفس محکوم خواهد شد. به نظر نگارندگان این مقاله نظر شاذ مورد ادعا صحیح بوده و به جاست قانونگذار از نظر مشهور عدول کرده و این نظریه را به عنوان مرجع قانونی بپذیرد. زیرا حفظ دماء مسلمین و هر انسانی واجب بوده و قرآن و روایات به این موضوع توجه دارند. این پژوهش از نوع نظری و به روش سنتز پژوهی به نگارش درآمده است.
چکیده انگلیسی :
The study of Jurisprudential Opinions Contrary to Ayatollah Khoee's Famous View in the Islamic Penal Code (Focusing on Murder in the Context of Adultery)
Abstract:
One of the contentious issues in Islamic jurisprudence and Iran's criminal law is Article 630 of the Islamic Penal Code. According to the prevailing opinion among jurists, if a person witnesses someone committing adultery with his spouse, and the woman consents to this act, the husband has the right to kill both individuals. However, there is an opposing viewpoint that asserts that the husband does not have such a right and cannot kill his wife and the adulterer. If such a murder occurs, the husband will be sentenced to qisas (retribution). The authors of this article argue that the minority opinion is valid and justified. The legislator has deviated from the prevailing view and should adopt this theory as a legal reference. This research is theoretical and has been written using a synthesis research method.
1. ابن اثیر جزری، مبارک بن محمد، (بی¬تا)، النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، ناشر مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، قم، چاپ اول.
2. ابن منظور، محمدبن مکرم، (1414 ق)، لسان العرب، ناشر دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع، بیروت، چاپ سوم.
3. احمد بن فارس، (1404 ق)، معجم مقائیس اللغه، ناشر انتشارات دفترتبلیغات اسلامی، قم، چاپ اول.
4. اراکی، محمدعلی، (1414 ق)، المسائل الواضحه، ناشر دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ اول.
5. تبریزی، جواد، (1376 ش)، اسس الحدود و التعزیرات، ناشر نشر جواد تبریزی، قم، چاپ اول.
6. جبعی عاملی، زین الدین بن علی، (بی¬تا)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، تصحیح و تعلیق محمد کلانتر، ناشر دارالعالم الاسلامی، بیروت، چاپ اول.
7. جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (1380 ش)، ترمینولوژی حقوق، ناشر کتابخانه گنج¬دانش، تهران، چاپ یازدهم.
8. جوهری، اسماعیل بن حماد، (1410 ق)، الصحاح العربیه، ناشر دارالعلم للملایین، بیروت، چاپ اول.
9. حر عاملی، محمد بن الحسن، (1391 ق)، وسایل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ناشر داراحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ چهارم.
10. حسینی، محمد، (1415 ق)، معجم المصطلاحات الاصولیه، ناشر موسسه العارف للمطبوعات، بیروت، چاپ اول.
11. حسینی، سید محمد، (1382 ش)، فرهنگ لغات و اصطلاحات فقهی عربی به فارسی، ناشر انتشارات سروش، تهران، چاپ اول.
12. حلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفربن الحسن، (1983 م)، شرایع الاسلام، ناشر انتشارات دارالاضواء، بیروت، چاپ دوم.
13. خمینی، روح الله، (بی¬تا)، تحریر الوسیله، ناشر مؤسسه مطبوعات دارالعلم، قم، چاپ اول.
14. خوانساری، سیداحمد بن یوسف، (1415 ق)، جامع المدارک فی شرح مختصرالنافع، ناشر مؤسسه الماعیلیان، قم، چاپ دوم.
15. خویی، ابوالقاسم، (1410 ق)، تکمله المنهاج، ناشر مدینه العلم، قم، چاپ بیست و هشتم.
16. خویی، سید ابوالقاسم، (1407 ق)، مبانی تکلمة المنهاج، ناشر دارالزهراء، بیروت، چاپ اول.
17. خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، موجود در نرم افزار داریة النور.
18. سبحانی تبریزی، جعفر، (1432 ق)، الحدود و التعزیرات فی الشریعة الاسلامیة الغراء، ناشر مؤسسة الامام الصادق علیه السلام، قم، چاپ اول.
19. شامبیاتی، هوشنگ، (1374 ش) حقوق کیفری اختصاصی، ناشر ویستار، تهران، چاپ دوم.
20. شهید اول، ابوعبدالله شمس الدین محمد بن جمال الدین مکی عاملی، (1414 ق)، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، ناشر مؤسسه النشرالاسلامیه، قم، چاپ اول.
21. شهید اول، ابوعبدالله شمس الدین محمد بن جمال الدین مکی عاملی،، (1373 ش)، اللمعه الدمشقیه، ناشر انتشارات ناصر، قم، چاپ پنجم.
22. شیخ صدوق، محمد بن علی بن ابن بابویه، (1413 ق)، من لایحضره الفقیه، ناشر دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول.
23. صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد، (1414 ق)، المحیط فی اللغه، ناشر عالم الکتاب، بیروت، چاپ دوم.
24. صادقی، محمد هادی، (1384 ش)، جرایم علیه اشخاص، ناشر نشر میزان، تهران، چاپ هشتم.
25. طباطبایی، سیدعلی بن محمد بن ابی معاذ، (1418 ق)، ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل، ناشر مؤسسه آل البیت علیهم السلام، قم، چاپ دوم.
26. طرابلسی، ابن براج قاضی عبدالعزیز، (1411 ق)، المهذب (لابن البراج)، ناشر دفتر انتشارات اسلامی، قم چاپ اول.
27. طریحی، فخرالدین، (1416 ق)، مجمع البحرین، ناشر کتابفروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم.
28. طوسی، محمد بن حسن، (1387 ق)، المبسوط فی فقه امامیه، مصحح سید محمدتقی کشفی، ناشر المکتبه المرتضویه لاحیاء الاثار الجعفریه، قم، چاپ سوم.
29. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، (1407 ق)، تهذیب الاحکام، ناشر دارالکتب الاسلامیه، تهران، چاپ چهارم،
30. علامه حلی، (1410 ق)، ارشادالاذهان الی احکام الایمان، ناشر دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول.
31. علامه حلی، (1412 ق)، تلخیص المرام فی معرفه الاحکام، ناشر انتشارات دفترتبلیغات اسلامی، قم، چاپ اول.
32. علامه حلی، (1413 ق)، قواعد الاحکام فی معرفه الحلال والحرام، ناشر دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول.
33. فاضل هندی، محمد بن حسن بن محمد اصفهانی، (1416 ق)، کشف اللثام والابهام عن قواعد الاحکام، ناشر دفترانتشارات اسلامی، قم، چاپ اول.
34. فراهیدی، خلیلی بن احمد، (1410 ق)، کتاب العین، ناشر نشرهجرت، قم، چاپ دوم.
35. قربان نیا، ناصر و همکاران، (1384 ش)، کتاب بازپژوهی حقوق زن، ناشر انتشارات روز نو، تهران، چاپ اول.
36. قطب راوندی، سعید بن هبة الله، (1405 ق)، فقه القرآن، ناشر کتابخانه آیت الله العظمی مرعشی نجفی، قم، چاپ دوم.
37. کاشف الغطاء، محمد حسین، (1422 ق)، تحریر المجله، ناشر مجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیة، قم، چاپ اول.
38. گلپایگانی، سید محمد رضا، (بی¬تا)، الدر المنضود فی احکام الحدود، ناشر دارالقرآن الکریم، قم، چاپ اول.
39. مجلسی، محمد باقر، (بی¬تا)، حدود، قصاص و دیات، ترجمه علی فاضل، ناشر موسسه نشرآثاراسلامی، قم، چاپ اول.
40. مشکینی، میرزاعلی، (1416 ق)، اصطلاحات الاصول و معظم ابحاثها، ناشر نشر الهادی، قم، چاپ ششم.
41. منتظری، حسین¬علی، (1400 ق)، کتاب الحدود، ناشر انتشارت دارالفکر، قم، چاپ اول.
42. موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم، (1427 ق)، فقه الحدود و التعزیرات، ناشر مؤسسة النشر جامعة المفید، قم، چاپ دوم.
43. موسوی بجنوردی، میرزا حسن، (1377 ش)، القواعد الفقهیة، ناشر نشر الهادی، قم، چاپ اول.
44. مهرپور، حسین، (1375 ش)، سیری در مبانی فقهی و حقوقی ماده 630، نشریه نامه مفید، زمستان، شماره 8.
45. نجفی اصفهانی، شیخ محمدحسن، (1362 ش)، جواهر الکلام، ناشر انتشارات دارالکتب الاسلامیه، تهران، چاپ سوم.
46. نجفی، اصفهانی، شیخ محمدحسن، (1404 ق)، جواهرالکلام، تحقیق شیخ رضا استادی، ناشر مکتبه الاسلامیه، قم، چاپ ششم.
47. واسطی زبید، محب الدین، (1414 ق)، تاج العروس من جواهرالقاموس، ناشر دار الفکر للطباعه و النشر و توزیع، بیروت، چاپ دوم.
48. الهذانی، شیخ ابی زکریا یحیی بن احمد بن یحیی بن الحسن بن سعید، (1413 ق)، الجامع للشرایع، ناشر مؤسسه فقیه الشیعه، بیروت، چاپ دوم.