شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر استرس شغلی در کارکنان با تکنیک AHP

محورهای موضوعی : خطمشی‌گذاری عمومی در مدیریت

مهدی ابراهیمی نژاد ¹ (دانشیار گروه آموزشی مدیریت، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه شهید باهنرکرمان)
نرجس خاتون زیمران ² (کارشناس ارشد مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران)
هادی شفیعی ³ (کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر کرمان)

تاریخ دریافت : 1395/05/05 تاریخ پذیرش : 1395/08/17 تاریخ انتشار : 1395/10/01

کلید واژه: : استرس شغلی, تحلیل سلسله مراتبی (AHP ), عوامل استرس زا, رتبه بندی, شرکت کاله آمل,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: استرش شغلی امروزه یکی از پدیده‌های مهم در زندگی اجتماعی و تهدیدی جدی برای سلامتی نیروی کار در جهان می‌باشد؛ بنحوی که سازمان بین المللی کار استرس شغلی را به عنوان شناخته شده ترین پدیده‌ی تهدید کننده‌ی سلامتی کارگران معرفی نموده است. هدف از انجام این تحقیق شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر استرس شغلی کارکنان در شرکت کاله آمل می‌باشد. روش پژوهش: این پژوهش با توجه به ماهیت آن؛ توصیفی و با توجه به هدف تعریف شده، از نوع کاربردی است و بر اساس شیوه انجام آن، پیمایشی است. جامعه این تحقیق را کلیه کارکنان شرکت کاله آمل تشکیل می‌دهند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه مقایسات زوجی می‌باشد و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شده است. در مجموع پرسشنامه ای برای 74 نفر از 126 کارکنان شناسایی شده (دلیل انتخاب این گروه اشراف بیشتر این افراد با موضوع پژوهش با توجه به تجربه کاری و تخصص آن ها نسبت به بقیه کارکنان بوده است) در شرکت کاله آمل، ارسال شد. یافته ها: یافته‌های تحقیق نشان دهنده آن است که در میان عوامل اصلی موثر بر استرس شغلی به ترتیب عوامل روانی اجتماعی، فیزیکی و محیطی از اولویت برخوردارند. همچنین در بین عوامل روانی اجتماعی، عامل عدم وجود فرصت ارتقای شغلی با 0.222 بیشترین وزن و عامل عدم پاسخگویی مدیریت به نگرانی‌های کارکنان با 0.036 کمترین وزن را دارا می‌باشد؛ در بین عوامل فیزیکی، عامل زمان استراحت غیر قابل انعطاف با 0.138 بیشترین وزن و عامل نیاز به قدرت بدنی با 0.20 کمترین وزن را دارد. در بین عوامل محیطی نیز عامل شرایط کاری غیر ایمن با 0.059 بیشترین وزن و عامل سطح دمای محیط کاری با 0.010 کمترین وزن را در بین مولفه‌های اصلی استرس شغلی دارا می‌باشند. نتیجه گیری: با توجه به اینکه عامل عدم فرصت ارتقای شغلی؛ بیشترین وزن را در عوامل اصلی استرش شغلی(روانی - اجتماعی) کارکنان داراست، مدیریت و مدیران شرکت کاله بهتر است محیطی آموزشی و مشارکتی را فراهم آورند که کارکنان علاوه به یادگیری و آموزش و حس مفید بودن؛ بتوانند در مسیر ارتقای شغلی پشرفت کرده و باعث افزایش کارایی شرکت شوند.

چکیده انگلیسی:

The findings indicate that among the main factors affecting job stress the psycho-social, physical and environmental factors are prior to the other factors. Also amongst the psychosocial factors, lack of career promotion opportunities with 0.222 has the most weight and a lack of accountability of the management about the employees' concerns with 0.036 has the least weight; amongst the physical factors, the uncompromising rest time factor has the most weight of 0.138, and the need to physical strength factor 0.20 has the least weight. Amongst the environmental factors, the unsafe working conditions factor with 0.059 has the most weight and the surface temperature of the working environment with 0.010 has the least weight amongst the main components of job stress. Conclusion: Because the lack of promotion opportunities has the most weight amongst the main causes of the employees occupational stress (psycho - social), the management and managers of Kaleh Amol Company would better prepare a training and collaborative environment so that the workers learn new items and feel the sense of being useful; besides they can progress on the path to career promotion and will increase the efficiency of the company

منابع و مأخذ:

ثریایی، علی؛ سجادی امیری، سید علی؛ سجادی امیری، سیده مرضیه، (1389)، ارزیابی و رتبه بندی عوامل موثر بر عملکرد شعب بانک ملی استان مازندران با تکنیک فرآیند سلسله‌مراتبی تحلیلی(AHP)، چهارمین همایش ملی مدیریت عملکرد، تهران، جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران.

حسین زاده، ادریس؛ فقیه، محمد امین؛ کلته، حاجی امید و دیگران(1392)، " بررسی برخی عوامل مرتبط با استرس شغلی آتش نشانان سازمان آتش نشانی تهران در سال 1390"، صص:139-129

حسینی، منیره؛ مهداد، علی و گلپرور، محسن(1392)، " تحلیل رابطه بین حمایت سازمانی ادراک شده با ادراک استرس شغلی و رفتارهای انحرافی براساس مدل معادلات ساختاری"، مجله روان شناسی اجتماعی، سال هشتم، شماره 28، پاییز، صص: 17-29

خاتونی، مرضیه ؛ ملاحسن، مریم؛خوئینیها، سعید، (1390)، بررسی استرس شغلی و عوامل مرتبط با آن در حسابداران دانشگاه علوم پزشکی قزوین، فصلنامه سلامت کار ایران ، دوره8، شماره 2.

دیانت نسب، مدینه، جاویدی، حجت الله و حسین بقولی(1393)، " نقش واسطه گری استرس شغلی در رابطه بین سرمایه روانشناختی با عملکرد شغلی کارکنان"، مجله روش‌ها و مدل‌های روانشناختی، سال چهارم، شماره پانزدهم، صص:89-75

راجر، درک (2000)، " تغییرات زندگی (فشار روانی و شیوه های مقابله )"، ترجمه بهمن تجاریان و ایران داودی، تهران : انتشارات رشد.

شکر خدایی، ن. و باطنی پور، م(1388)، " بررسی میزان استرس شغلی در میان کارگران شرکت مهنام جم کاشان"، مجله دانشگاه علوم پزشکی، کاشان، جلد 1

لیدن- روبنستاین، لوری ای{سیناترات استیون} (2000)، "مقابله بافشارهای روانی". ترجمه جزایری، مجتبی، تهران : نشر پیکان.

موسوی، ولی ا ... (1386)، "بررسی ارتباط بین شیوه های رویارویی با فشار روانی و سلامت روانی در گروهی از دانشجویان دانشگاه گیلان"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان.

Abtahi H, Abasy S. (2007) Empowering employees, Institute of Research and Energy Education. Tehran: Institute of Research and Energy Education.

Aisan, N. (2009). A Study of job stress on job satisfaction among university staff in Malaysia. European Journal of Social Sciences, 8(1), 121-131.

Azad Marzabadi E. Purkhalil M. Hashemizadeh S.M. Shokoohi P. (2014), The Role of Organizational Spirituality in Job Stress and Job Satisfaction in Staff of a Medical Military University and Considering Solutions to Enhance Theirs Spirituality, Journal of Military Medicine, Volume 16, Issue 3 , 147-153.

Bae hler, K. & Bryson, J. (2008). Stress, Minister: government policy advisors and work stress. Journal of Public Sector Management, 21(3), 257-270.

Bur nard, P., Binti, H. T., Rahim, H. A., Hayes, D. and Edwards, D. (2007). A descriptive study of Bruneian student nurses perceptions of stress. Nurse Education Today, 27, 808–818.

Cox , T. (2004). Editorial: work-related stress, risk management and management standards. Work & Stress, 18(2), 89-90.

Forman, H. E., Gass, S. I., (2001). The analytical hierarchy process-an exposition. Operations Research, INFORM, 49 (4), 469-486.

Geravandy K. (2006) Relationship between job stress and personality dimensions with mental health nurses [master's thesis]. Tehran: Tehran University.

H.Hasanzadeh, N.Shirbeigi, H.Aharpour. (2012), A survey of Job Stress and Productivity among Kurdistan Gas Firm’s Staff, Iran Occupational Health, Vol. 9, No. 2, 1-10.

Hashemzadeh I ,(2000),Owrangi M, Bahreh-dar MJ. Job stress and its relation with psychological health among the hospital personnel in shiraz. Journal of Clinical Psychiatry and Psychology (thought and behavior5(2-3):55-62

Jungwee P,(2007) ,Work stress and job performance. Statistics Canada _ Catalogue;5-17.

Khosravi M ,(2003),Job related stress factors for the librarians of university libraries administered by the ministry of Science and Technology in Tehran; librarians point of view. Tehran: Iranian center of Information and scientific documents; 2003:99.

Kim, Y.M.(2002). Correlation of mental health problems with psychological constracts in adolescents. International Journal of Nursing studies, 139-193.

Lee, Y.; Shin, S. (2010), “Job stress evaluation using responsesurface data mining”, International Journal of Industrial Ergonomics, vol. 40, 379-385.

 

Mi guel, B. A., Mary Joyce. C, Jordan. A. (2007). Common stressful situations and stress management practices among emergency room nurses in selected private hospitals in Marikina city. Bachelor of Science in Nursing. College of Nursing, AMA School of Medicine.

Mojoyinola JK,(2008), Effect of job stress on health, personal and work behavior ofnurses in public in ospit metropolis, Nigeria. Ethno Med; 2(2):143-1480.

 

Nasel D. (2004), Spiritual orientation in relation to spiritual intelligence: a consideration of traditional christianity and new age/individualistic spirituality [dissertation]. Australia: The University of South Australia.

Siu, O.; lu, C.; Spector, E. P. (2013). "Direct and indirect relationship between social stressors and job performance in Greater China: The role of strain and social support". European Journal of Work and Organizational Psychology , 22 (5): 520-531