عوامل اثرگذار بر اجرای خط‌مشی خصوصی‌سازی صنعت خودرو (موردمطالعه: ایران خودرو)

محورهای موضوعی : خطمشی‌گذاری عمومی در مدیریت

عباس شیخ ربیعی ¹ (مدیریت دولتی-دانشکده مدیریت و حسابداری-دانشگاه علامه طباطبایی-تهران-ایران)
فتاح شریف زاده ² (گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران)
رضا واعظی ³ (مدیریت دولتی-مدیریت و حسابداری-دانشگاه علامه طباطبایی-تهران - ایران)
وجیه الله قربانی زاده ⁴ (مدیریت دولتی-مدیریت و حسابداری-دانشگاه علامه طباطبایی-تهران – ایران)

تاریخ دریافت : 1401/02/21 تاریخ پذیرش : 1401/04/13 تاریخ انتشار : 1401/04/01

کلید واژه: اجرای خط‌مشی, صنعت خودرو, تحلیل مضمون, خصوصی‌سازی,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف پژوهش: مشاجره برسر خصوصی یا دولتی بودن خودروسازان سالهاست ادامه داشته و علیرغم اهمیت آن، تاکنون بررسی بر روی اجرای سیاست خصوصی‌سازی صورت نگرفته است. ازاین‌رو این تحقیق بدنبال شناسایی عوامل موثر بر اجراست، تا با تکیه براین شناخت، توصیه هایی برای کسب نتایج مورد نظر قانونگذار ارایه دهد. روش: از آنجاییکه شبکه مضامین خاص خودروسازی بدست میاید هدف توسعه‌ایست، بعلاوه توصیه‌های سیاستگذاری نیز ارائه گردیده، بنابراین هدف توسعه‌ای-کاربردی است. رویکرد تحقیق کیفی بوده، پس از مطالعه مستندات، با استفاده از روش تحلیل مضمون، مصاحبه‌های نیمه ساختار یافته با 12 نفر از خبرگان انجام شد. داده‌ها با نرم افزار MAXQDA بررسی و شبکه مضامین بدست آمد. گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای‌‌میدانی است.یافته ها: آنالیز داده ها منجر به 436 مضمون پایه، 20 مضمون سازمان دهنده و 5 مضمون فراگیرِ شد که شامل سطح کلان، نهادی، نهادی-سازمانی، مداخله‌گر و تعدیل‌کننده یا پیشران می‌شود.نتیجه گیری: براساس تحقیق حاضر، عوامل اثرگذار بر اجرای خط مشی به پنج گروه تقسیم می‌شوند. این عوامل در جهات مختلف و به روش‌های گوناگون، تاثیرگذاشته و وضعیت مبهم و چالشی امروز، حاصل برآیند آنهاست. همچنین، موفقیت در اجرا را نیازمند بستری مناسب برای فعالیت بخش خصوصی نقش آفرین و توانمند می داند. لازمه این امر نیز ایجاد ظرفیت پذیرش بخش خصوصی توسط نهادهای حاکمیتی می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

Background, Objective: Automotive Industry is under the dispute for many years. The public claims that it has transferred to the private sector, but everything is under public instructions. This study seeks to identify influential factors on implementation, to provide policy recommendations.Method: The approach of the research is qualitative. Applying Thematic analysis method, semi-structured interviews were conducted with 12 experts from experts and pundits. Data with MAXQDA software were investigated and content were obtained. Since the study results return to initiate a thematic network and prepare some policy recommendations so the object is applicable-development. Results: The data resulted in 436 basic themes , 20 organizing themes and 5 global themes including macro, institutional, institutional-organizational, intervening and moderate variables.Conclusion: From expert point of view, effective factors on policy implementation are divided into five factors. The result of these parameters in different directions and in different ways, is the complexity and the ambiguous situation and challenges. The result of this study shows that success in policy implementation requires the provision of a suitable platform for the activity of the private sector contributing and enabling. This requires the establishment of a private sector acceptance capacity by sovereign bodies.

منابع و مأخذ:

- الوانی، سید مهدی؛ شریف‌زاده، فتاح.  1394. فرایند خط‌مشی گذاری عمومی. (ویرایش دوم). چاپ چهارم. تهران: دانشگاه علامه طباطبائی

- الوانی، سیدمهدی؛ شلویری، میثاق. 1395. اجرای خط‌مشی عمومی: دیدگاه های نظری و راهکارهای عملی. چاپ اول. تهران. مرکز آموزش مدیریت دولتی

- بیردزل، نانسی، نلیس، جان (1389). بررسی واقعیت: آثار توزیعی خصوصی‌سازی در کشورهای درحال توسعه (مشتاق صفت، فرهاد، مترجم). تهران: نشرفرهنگ دهخدا، 1389 (2005)

- تان، جف .(1393). خصوصی‌سازی در مالزی: رانت جویی و شکست سیاستی (صفار،محمد، مترجم). تهران: پدیدآورنده (Routledge ، 2008)

- تقوی، مهدی؛ کاشف بهرامی، فرهنگ. (1385). فرآیند جامع خصوصی‌سازی از جنبه های: حقوق و قوانین، برنامه‌های پنج ساله ی توسعه‌ی اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی کشور (ج 1). تهران:دانشگاه آزاداسلامی

- چانگ، هاجون. (1399). انداختن نردبان: استراتژی توسعه در چشم اندازی تاریخی(موغاری، زهرا، براتی، جواد، عبدی سیدکلایی، محمدان). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد

- حاجی‌پور، ابراهیم؛ لطف الله زاده، فروزنده؛ دانایی فرد، حسن؛ فانی، اصغر (1394). طراحی الگوی آسیب شناسی اجرای خط‌مشی عمومی در ایران. فصلنامه مدیریت نظامی، سال 15، شماره 58، صص 1-23

حسینی گلی، سیداسماعیل؛ ساعی، احمد. (1395). مطالعه تطبیقی سیاستگذاری ایران و کره جنوبی در عرصه صنعت خودرو. فصلنامه روابط بین‌الملل، سال 10، ش 39، پاییز 1396، صص9-39

- روحی، الهه. (1395). خصوصی‌سازی در تونل زمان. ماهنامه اقتصادی کارآیی، سال هشتم، ش 25، آذر 1395، صص9-11

معادی رودسری، محمدحسن;  طباطباییان، سید حبیب الله; رادفر، رضا. (1398). الزامات خودروساز شدن در عرصه جهانی، نگاهی به وضعیت صنعت خودروسازی ایران. فصلنامه مجلس و راهبرد، سال 26، ش 98، تابستان 1398، صص 147-194

- شهیکی تاش، محمدنبی؛ مودی ، مرضیه. (1392). تاثیر خصوصی‌سازی بر اندازه رقابت در صنایع کارخانه ای ایران. فصلنامه اقتصاد مقداری )بررسی‌های اقتصادی سابق)، دوره 10، شماره4، زمستان 1392، صص 73-89

- فریدمن، میلتون (1399). سرمایه داری و آزادی (رشیدی،غلامرضا، مترجم) (چاپ ششم). تهران: نشرنی (University of Chicago Press, 2003)

- قالیباف اصل، حسن، رنجبردرگاه، فایزه (1384). بررسی اثر نوع مالکیت بر عملکرد شرکت ها (تجربه خصوصی سازی در ایران)، تحقیقات مالی، شماره 19 بهار و تابستان 1384، صص 117-133

- قلی‌پور، رحمت اله. 1395. تصمیم‌گیری سازمانی و خط‌مشی گذاری عمومی (چاپ هفتم). تهران. انتشارات سمت

- قورچیان، نادرقلی، حیدری کردزنگنه، غلامرضا. (1387). ارایه مدلی جهت ارتقا و توسعه خصوصی سازی در ایران . پژوهشنامه اقتصادی, دوره 8، ش 3، پیاپی 30، صص 219-257.

- عابدجعفری، حسن، تسلیمی، محمدسعید، فقیهی، ابوالحسن، شیخ زاده، محمد. (1390)،تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمدبرای تبیین الگوهای موجود در داده های کیفی، اندیشه مدیریت راهبردی، سال 5، شماره دوم، پاییز و زمستان 1390، شماره پیاپی 10،صص 151-198

- کلودوی، چانگ. (1387). خصوصی‌سازی و توسعه: نظریه، خط‌مشی و شواهد (صفار، محمد، مترجم). تهران: عترت چاپ (Ashligate Publishing Company ، 2006)

- گروه اقتصادی بانک خاورمیانه، (1394). بررسی صنعت خودروسازی ایران، دی ماه 1394

- مختار زاده، نیما، کیانی بختیاری، ابوالفضل. (1393). سیاستگذرای های صنعتی در برخی از کشورهای جهان و ایران، نشریه نشاء علم، سال 5، شماره اول، دی ماه 1393، صص 22-29

- محمدی، محسن (1395). الگوی ارزیابی خط‌مشی‌های مالیاتی در ایران، مورد مطالعه خط‌مشی مالیات بر ارزش افزوده. رساله دکتری، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده مدیریت و حسابداری

- مشاور تحلیل صنعت خودروشرکت آریا سهم، (1393)، گزارش فصلی تحلیلی صنعت خودروی ایران

- مطرانلویی، پریسا. (1394)، مروری بر وضعیت صنعت خودرو و قطعه سازی در ایران طی سالهای 83-93، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران، معاونت بررسی های اقتصادی مرکز گردآوری و تحلیل آمار

- معاونت پژوهش‌های زیربنایی و امور تولیدی مجلس، دفتر مطالعات انرژی صنعت و معدن. (1395). مطالعات تطبیقی صنعت خودروسازی در کشورهای مختلف جهان. کدموضوعی 310، شماره مسلسل 14802، اردی بهشت 1395

- معاونت پژوهش‌های زیربنایی و امور تولیدی مجلس، دفتر مطالعات انرژی صنعت و معدن. (1394). خلاصه گزارش مدیریتی طرح پژوهشی آسیب‌شناسی صنعت خودروی کشور و ارائه راهکارهای برونرفت از چالشهای موجود در راستای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی. کدموضوعی 310، شماره مسلسل 13601، دی 1394

- هیوز، آون. 1398. مدیریت دولتی نوین(الوانی،سیدمهدی، معمارزاده تهران، غلامرضا،مترجم)(چاپ هجدهم). تهران. انتشارات مروارید

- Braun, V. & Clarke, V. 2006. "Using thematic analysis in psychology", Qualitative Research in Psychology. Vol. 3, No. 2, Pp. 77-101.

- Campbell, Karen A.; Orr, Elizabeth; Durepos, Pamela; Nguyen, Linda; Li, Lin; Whitmore, Carly; Gehrke, Paige; Graham, Leslie; Jack, Susan M. (2021), Reflexive Thematic Analysis for Applied Qualitative Health Research, The Qualitative Report 2021 Volume 26, Number 6, 2011-2028, https://doi.org/10.46743/2160-3715/2021.5010

- Duarte, R., G., Rodrigues, S., B. (2017). Co-evolution of Industry Strategies and Government polisies: the Case of the Brazilian Automotive Industry,  University Federal de Minas Gerais, Erasmus University Rotterdam, Rotterdam School of Management, Universidade FUNEC. BAR(Brazilian Administration Review). ANPAD. Available online at http://www.anpad.org.br/bar  BAR, Rio de Janeiro

http://dx.doi.org/10.1590/1807-7692bar2017160100

- Franky, A., H.; Benito, K., Tb. (2021). Comparative Analysis of Three Implementation Model of Policies: Case Study in Acid Mine Drainage Management Policy in Indonesia. 4th International Conference on Sustainability Science (CSS2020), Bandung, Indonesia, E3S Web of Conferences, Volume 249, id.02006, October 2021, DOI; 10.1051/e3sconf/202124902006 

- Heather L. Bullock, H. L.; John N. Lavis, J. N.; Michael G. Wilson, M. G.;Gillian Mulvale, G.; Ashleigh Miatello, A. (2021). Understanding the implementation of evidence-informed policies and practices from a policy perspective: a critical interpretive synthesis. Implementation Science volume 16, Article number: 18 (2021) Cite this article, https://doi.org/10.1186/s13012-021-01082-7

- Megginson, William. 2017. Privatization Trend and Major Deals in 2015 and 2016. University of Oklahama, FEEM and King Fahd University of Petroleum and Minerals

-Tan, Xiaowen (2022). The "Public Body" enquire in WTO disputes: Implications for Partial Privatization, Journal of International Trade Law and Policy, 15 Feb. 2022, Volume 21 Issue 2 (Emerlad), ISSN: 1477-0024