راهبردهای جنگ شناختی آمریکا در قبال روابط ایران و عراق
محورهای موضوعی : روابط بین الملل
مرتضی شهیدی
1
*
,
علی باقری زاده
2
,
ابراهیم انوشه
3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد رفسنجان/دانشکده ادبیات و علوم انسانی/گروه آموزشی علوم سیاسی
2 - استادیار گروه علوم سیاسی ، واحد رفسنجان ، دانشگاه آزاد اسلامی ، رفسنجان ، ایران
3 - استادیار روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد رفسنجان
کلید واژه: جنگ شناختی, آمریکا, ایران, عراق, عملیات روانی, دیپلماسی عمومی,
چکیده مقاله :
جنگ شناختی به‌عنوان یکی از ابزارهای نوین در رقابت‌های ژئوپلیتیکی، با هدف تأثیرگذاری بر افکار عمومی، تغییر رفتارهای اجتماعی و هدایت سیاست‌های کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرد. ایالات متحده آمریکا طی سال‌های اخیر از این ابزار برای کاهش نفوذ ایران در منطقه، تضعیف روابط ایران و عراق و شکل‌دهی به افکار عمومی این کشورها بهره گرفته است. پرسش اصلی پژوهش این است که جنگ شناختی آمریکا علیه ایران و عراق چه اهداف، ابزارها و پیامدهایی دارد و چگونه بر روابط دوجانبه تأثیر گذاشته است؟ در این راستا، فرضیه پژوهش بر این مبنا قرار دارد که آمریکا از طریق رسانه‌های بین‌المللی، تحریم‌های اقتصادی، عملیات روانی و دیپلماسی عمومی، تلاش کرده است تا مشروعیت داخلی ایران را تضعیف، روابط تهران-بغداد را دچار چالش و افکار عمومی عراق را علیه ایران تحریک کند.هدف این پژوهش بررسی شیوه‌های جنگ شناختی آمریکا، تأثیرات آن بر دو کشور و پیامدهای آن بر روابط دوجانبه است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی است که از طریق بررسی منابع علمی، گزارش‌های بین‌المللی و تحلیل محتوای رسانه‌ها انجام شده است.یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که جنگ شناختی آمریکا باعث افزایش تبلیغات ضدایرانی، تقویت نارضایتی عمومی، تشدید فشارهای اقتصادی، تضعیف انسجام اجتماعی عراق و افزایش بی‌اعتمادی میان تهران و بغداد شده است. بااین‌حال، وابستگی عراق به ایران در حوزه‌های انرژی و امنیتی، مانع از فروپاشی کامل روابط دو کشور شده است. در نهایت، پژوهش بر این نکته تأکید دارد که مقابله با این جنگ نیازمند تقویت دیپلماسی رسانه‌ای، ارتقای سواد رسانه‌ای، افزایش آگاهی عمومی و تعمیق همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی میان ایران و عراق است.
Cognitive warfare is used as one of the new tools in geopolitical competitions with the aim of influencing public opinion, changing social behaviors, and guiding the policies of countries. In recent years, the United States has used this tool to reduce Iran's influence in the region, weaken Iran-Iraq relations, and shape the public opinions of these countries. The main question of the research is what goals, tools, and consequences does the US cognitive warfare have against Iran and Iraq, and how has it affected bilateral relations? In this regard, the research hypothesis is based on the fact that the US has tried to weaken Iran's domestic legitimacy, challenge Tehran-Baghdad relations, and incite Iraqi public opinion against Iran through international media, economic sanctions, psychological operations, and public diplomacy. The aim of this research is to examine the methods of US cognitive warfare, its effects on the two countries, and its consequences on bilateral relations. The research method is descriptive-analytical and based on documentary studies conducted through the review of scientific sources, international reports, and media content analysis. The research findings show that the US cognitive war has increased anti-Iranian propaganda, strengthened public dissatisfaction, intensified economic pressures, weakened Iraqi social cohesion, and increased distrust between Tehran and Baghdad. However, Iraq's dependence on Iran in the areas of energy and security has prevented a complete collapse of relations between the two countries. Finally, the research emphasizes that confronting this war requires strengthening media diplomacy, promoting media literacy, increasing public awareness, and deepening economic and cultural cooperation between Iran and Iraq.
بهرامی، م. (1399). جنگ شناختی و تأثیر آن بر سیاست‌های منطقه‌ای ایران. انتشارات پژوهش‌های استراتژیک.
سلیمانی، ف. (1400). جنگ نرم و ابزارهای آن در روابط بین‌الملل. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
کشاورز، ح. (1401). تحلیل روابط ایران و عراق در دوران پس از سقوط صدام و تأثیر آن بر امنیت منطقه‌ای. دانشگاه تهران.
حسینی، ج. (1400). پروپاگاندا و جنگ رسانه‌ای: مفاهیم و کاربردها در دنیای معاصر. انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
مرادی، م. (1399). مداخلات خارجی و پیامدهای آن بر امنیت داخلی ایران و عراق. انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
جعفری، ر. (1398). بررسی تأثیر تحریم‌های اقتصادی بر روابط ایران و عراق. نشریه سیاست‌های اقتصادی و بین‌المللی.
قربانی، ش. (1401). جنگ‌های شناختی و امنیت ملی ایران: چالش‌ها و راهکارها. پژوهشکده مطالعات بین‌المللی.
دهقان، م. (1397). تحلیل روابط ایران و عراق پس از جنگ تحمیلی و نقش آن در تحولات سیاسی و اقتصادی منطقه. انتشارات روزنامه شرق.
نیکنام، ف. (1399). تأثیر عملیات روانی بر سیاست‌های منطقه‌ای ایران و عراق. مجله تحقیقات بین‌الملل.
Cohen, R. (2021). The US and the Middle East: From Conflict to Cooperation. Princeton University Press.
Fulton, W. (2021). Iran-Iraq Relations in the Shadow of US Policy. Middle East Institute.
Henderson, S. (2023). Energy and Geopolitics in the Middle East. Brookings Institution Press.
Harris, S. (2022). The War for the Middle East: US and Iranian Strategies in the Region. Oxford University Press.
Khatib, L. (2022). Media, War, and Propaganda: The Role of Information in US-Iran Relations. Palgrave Macmillan.
Milani, M. (2021). The Role of Iran in Iraq’s Future. Routledge.
Thompson, J., & Richards, A. (2021). Psychological Operations and Propaganda: US Interventions in the Middle East. Harvard University Press.
Sreberny, A., & Torfeh, M. (2013). Persian Service: The BBC and British Interests in Iran. I.B. Tauris.
Gunter, M. (2021). The Kurdish Question in Iraq. Routledge.
Sadjadpour, K. (2021). Iran's Soft Power and US Countermeasures. Carnegie Endowment.
Behravesh, M., & Kazemi, M. (2020). The Iranian Influence in Iraq: Political and Security Dimensions. International Affairs Journal.
Jahangirian, S., & Moshiri, H. (2020). Economic Sanctions, Political Repression, and War: The Case of Iran. Cambridge University Press.
Katzman, K. (2020). Iran’s Role in the Middle East: Impacts on Regional Security. Congressional Research Service