مطالعه نقش هویت و فرهنگ سیاسی در عملکرد فضای سایبری در ایران ( با تاکید بر اندیشه های هابرماس)
محورهای موضوعی : تحولات سیاسی در ایران
علی افتخاری
1
,
سید علی مرتضویان
2
*
,
گارینه کشیشیان سیرکی
3
1 - گروه علوم سیاسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار علوم سیاسی دانشگاه آزاد تهران مرکز
3 - دانشیار گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: فضای عمومی, کنش ارتباطی و عقلانیت, امکان مشارکت و فضای باز, ارتباط دوسویه و توانایی برقراری ارتباط, هویت و فرهنگ سیاسی,
چکیده مقاله :
مقاله حاضر سعي دارد ضمن توصيف و تبيين تأثير فرهنگ، هویت، فضای عمومی جامعه و سنت‌هاي برآمده از آن بر فضاي مجازي و مناسبات و محتواي درون آن، واز ديگر سو، تأثير فضاي مجازي بر فرهنگ، كنش‌هاي اجتماعي، هويت، نگرش‌ها و رفتارهاي فردي و جمعي، بر اين نكته تأكيد كند كه اگر، فرهنگ سیاسی یک جامعه و مؤلفه‌های اصلی آن تضمین کننده ثبات سیاسی و تقویت کننده جامعه مدنی به مثابه مؤلفه‌های اساسی توسعه سیاسی نباشند، پیامدهای آسیب شناختی خواهند داشت. لذا دراین مقاله مؤلفه‌های مهم نظریه هابرماس مانند: حوزه عمومی، کنش ارتباطی، عقلانیت، امکان مشارکت، فضای باز، ارتباط دوسویه و توانایی برقراری ارتباط را جهت ارتقا، نقد و گفتگو در فرهنگ سیاسی و چالش‌هایی که این مؤلفه‌ها، در فضای مجازی می‌توانند در هویت دینی اسلامی ایران ایجاد نمایند مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. هدف از مقاله حاضر از جنبه نظری، بررسی نقش فضای مجازی به عنوان زمینه جدیدکنش ارتباطی برتوسعه فرهنگ سیاسی از گذر نظریه کنش ارتباطی هابرماس است و از جنبه عملی نیز، بررسی تأثیرفضای مجازی بر هویت ملی است. یافته‌هاي ایـن مقاله نشان مـی‌دهند کـه نـوع نگـاه سیاستگذاران به شبکه‌هاي اجتماعی در ایران، با نحوه استفادة کـاربران از آن، لزوماً در تعارض نیست، امـا ناکارآمدي فرهنگی سـاختارهاي موجـود، جـدي نگـرفتن ابزارهاي قانونی و مدیریتی، و نیز پراکندگی شیوه‌هاي تصمیم‌گیري، چالش‌هاي فراوانی را براي سیاست‌گذاري شبکه‌هاي اجتماعی به دنبال داشته، که همگرایی و تجانس میان نهادهاي تصمیم ساز را بسیار دشوار سـاخته اسـت؛ همچنین در مواردی ثبات سیاسی را تهدید و جامعه مدنی را تضعیف کرده است.
The present article tries to describe and explain the effect of culture, society and its traditions on cyberspace and the relationships and content within it, and on the other hand, the effect of cyberspace on culture, social actions, identity, attitudes and individual behaviors. And collectively, emphasize this point. Therefore, in this article, the important components of Habermas theory such as: public sphere, communication action, rationality, possibility of participation, open space, two-way communication and the ability to communicate in order to promote criticism and dialogue in political culture and the challenges that these components can create in cyberspace in the Islamic religious identity of Iran will be reviewed. Therefore, it is suggested that two principals were assumed in cyberspace cultural and social research; one of these: Habermas's theory of communicative action, which oversees the formation of public space, is considered an ideal situation in new ways. The findings of this article show that the type of policy makers' view of social networks in Iran is not necessarily in conflict with the way users use it, but the cultural inefficiency of existing structures, lack of serious legal and managerial tools, and dispersion Decision-making methods have posed many challenges for social media policy-making Which has made convergence and homogeneity between decision-making institutions very difficult.
اسلوین، جیمز (1380) «اينترنت و جامعه»، ترجمه عباس گیلوري و علی رادباوه، تهران
الهی منش و همکاران، (1399) ، نقش فضای مجازی در توسعه سیاسی در ایران بر اساس نظریه کنش ارتباطی هابرماس، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، دوره 14، صص 82-63
بشیریه، حسین (1394) ازبحران تا فروپاشی، تهران: نشر نگاه معاصر
پاستر، مارك (1377) «عصردوم رسانه‌ها»، ترجمه غلامحسین صالح یار، تهران: مؤسسه ایران
پاي، لوسین و دیگران (1380) «بحران‌ها و توالي‌ها در توسعه سياسي»، ترجمه غلامرضا خواجه سروي، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردي
تورن، آلن (1380) « نقدمدرنيته»، مرتضی مردي‌ها، تهران: گام نو
جعفری، علی؛ روحانی، مهدی (1393) بررسی نقش اینترنت درتوسعه سیاسی، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، سال 21 ،شماره 1
حاتمی، محمدرضا ؛ رو شن چشم، حامد (1390) راهکار همگرایی رشته‌های علمی و مطالعات میان رشته‌ای، فصلنامه مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی، دوره سوم، شماره 4
خلقتی، مرضیه (1387) بحران‌هاي هويت‌هاي مجازي در گمنامي چت، درس مدیریت بحران، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران
دالگرن، پیتر (1389)، تلویزیون و گستره عمومی، ترجمه مهدي شفقتی، تهران: سروش و مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌اي
ربیعی، علی (1387) «رسانه‌هاي نوین و بحران هویت»، فصلنامه مطالعات ملي، سال نهم، شماره4
رجایی، فرهنگ (1380)، پدیده جهانی شدن، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، تهران: آگه
عاملی، سعیدرضا (1388)، شبکه‌هاي علمی مجازي، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
کاستلز، مانوئل (1393) شبکه‌هاي خشم و امید، مجتبی قلی پور، تهران: نشر مرکز
کنش ارتباطی هابرماس، فصلنامه علمی رهیافت، سال 14 شماره 5
کوهی، کمال و حسنی، محمدرضا (1391) «رابطه استفاده از رسانه‌هاي نوین با ابعاد هویتی در نوجوانان و جوانان 14 تا 29 ساله شهر تبریز»، فصلنامه پژوهش‌هاي ارتباطي، سال نوزدهم، شماره: 109
مهدوی، محمد مصدق؛ مبارکی، محمد (1385) تحلیل نظریه کنش ارتباطی هابرماس، فصلنامه علمی و پژوهشی علوم اجتماعی، سال دوم، شماره هشتم
معینی علمداري، جهانگیر (1384) «هویت و مجاز: تأثیر هویت اینترنتی»، فصلنامه مطالعات ملی شماره 4
نوذري، حسینعلی (1393)، بازخوانی هابرماس، تهران: نشر چشمه
هابرماس، یورگن (1394)، نظریه کنش ارتباطی، ترجمه کمال پولادي، تهران: نشر مرکز
منابع انگلیسی
Adrian, A. (2008), “No One Knows You Are a Dog: Identity and Reputation in Virtual Words”, Computer Law and Security Report, Vol. 24: 366- 374. Bartle, R. (2004), Designing Virtual Worlds, London: Routledge
Bell, D. (2001), An Introduction to Cyberspace, London: Rutledge
Bell, D.; Kennedy, B. (2000), The Cybercultures Reader, London: Rutledge. Boyd, D.
Cavelty, M. D. (2007). Cyber-Security and Threat Politics; US Efforts to Secure the Information Age. New York: Routledg
Dalgren, Peter (2010), Television and Public Scope, translated by Mehdi Shafaghati, Tehran: Soroush and Center for Research, Studies and Program Evaluation
Edgar, Andrew (2006). Habermas: The key concept, first Published, London and New York: Rutled
Habermas, J.1972. Knowledge and Human Interests, translated by Jeremy.j. Shapiro, LondonAction and: Heinemann Pre
Habermas, J.1984. Theory of Communicative Action, Vol.1, translated by Thomas McCarthy, Boston: Pre
Hatami, Mohammad Reza; Roshan Cheshm, Hamed (2011) The Convergence Strategy of Scientific Fields and Interdisciplinary Studies, Quarterly Journal of Interdisciplinary Studies in Humanities, Volume 3, Number 4
Hirschkind, Charles (2010). "New Media and Political Dissent in Egypt, Revista -De Dialectologia Y Tradiciones Populares
Katz, S.; Marshal, B. (2006), “New Sex for Old: Life Style, Consumerism and the Ethics of Aging Well”, Journal of Agibg Studies, Vol. 17: 3- 16
Lahali, EiMustapha (2011). Contemporary Arab Broadcast Media, Edinburg
Pai, Lucien et al. (2001) "Crises and Sequences in Political Development", translated by Gholam Reza Khajeh Sarvi, Tehran: Research Institute for Strategic Studies
Rabi'i, Ali (2008) "New Media and Identity Crisis", Quarterly Journal of National Studies, Year 9, Issue 4
Thornton Alinta (1996). Does Internet Greate Democracy? Diss: University of Technology: Sydney