الگوی نقش‌های مراقبتی زن در نظام خانواده مبتنی بر شخصیت حضرت فاطمه (س)

محورهای موضوعی : مطالعات اسلامی ایرانی خانواده

ایمان زاغیان ¹ , حسن زارعی محمود آبادی ² , مجید کافی ³ , مریم صالح زاده ⁴

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی دانشگاه یزد
2 - دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه یزد
3 - استادیارگروه جامعه شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
4 - استادیار گروه روانشناسی دانشگاه یزد

تاریخ دریافت : 1400/10/05 تاریخ پذیرش : 1400/12/09 تاریخ انتشار : 1401/03/01

کلید واژه: زن, خانواده, حضرت فاطمه (سلام الله‌علیها), نقش‌های مراقبتی,

چکیده مقاله :

مقدمه: این پژوهش با هدف بازترسیم نقش‌های مراقبتی زن در نظام خانواده بر اساس سیره و شخصیت حضرت فاطمه (سلام الله علیها) انجام شد. روش: در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل مضمون به منابعی که در ارتباط با زندگانی حضرت فاطمه (سلام الله علیها) نگاشته شده بود توجه شد که این منابع همان جامعه‌ی آماری پژوهش نیز به حساب می‌آمد. همچنین با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند، سه منبع مورد انتخاب قرار گرفتند که اشباع نظری در استخراج داده‌های منبع سوم محقق شد. پس از آن داده‌ها در سه موقعیت فرزندی، مادری و همسری و سه سطح مضامین اولیه، ثانویه و شبکه‌ای ارائه گشت. سپس برای ارزیابی کیفیت داده‌های تحقیق از روش زاویه‌بندی از نوع داده‌ها استفاده شد. از این رو داده‌های به دست آمده از تحلیل مضمون به چهار نفر از متخصصان اسلامی / روانشناسی عرضه شد و داده‌های مربوط به نقش-های مراقبتی زن تدوین شد و یک مدل نهایی به دست آمد. یافته ها: در ارتباط با موقعیت فرزندی 2 مضمون شبکه‌ای حمایت و احترام به دست آمد. در موقعیت مادری 5 مضمون شبکه‌ای حمایت، محبت، هدایت و تربیت، احترام و عدالت به دست آمد. در نهایت ارتباط با موقعیت همسری 5 مضمون شبکه‌ای حمایت، سلامت، احترام، سازگاری و محبت به دست آمد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این پژوهش نقش‌های مراقبتی استخراج شده از سیره‌ی حضرت فاطمه (سلام الله علیها) بیان‌گر جایگاه مهم و ظرفیت‌های گسترده‌ی وجود زن است. این ظرفیت‌ها به حدی است که به او این امکان را می‌دهد نقش‌آفرینی قابل توجهی در خانواده داشته باشد.

چکیده انگلیسی:

Introduction: The aim of this study was to outline the care plans of women in the family system based on the life and personality of Hazrat Fatemeh. Method: In this research, using the method of content analysis, the sources that were written in connection with the life of Hazrat Fatemeh were considered that these sources were also considered as the statistical population of the research. Also, using purposive sampling method, three sources were selected, which achieved theoretical saturation in the extraction of third source data. The data were then presented in three situations of child, mother and spouse and three levels of primary, secondary and networked subjects. Then, to evaluate the quality of research data, the data type angle method was used. Therefore, the data obtained from the content analysis were presented to four Islamic / psychological specialists, and the data related to female care roles were compiled and a final model was obtained. Results: In relation to child status, 2 themes of support and respect networks were obtained. In the mother position, 5 themes of networks of support, love, guidance and education, respect and justice were obtained. Finally, the relationship with the marital status of 5 themes of support networks, health, respect, compatibility and love was obtained.  Conclusion: According to the results of this study, the care maps extracted from the biography of Hazrat Fatima indicate the important position and vast capacities of women. These capacities are such that they allow him to play a significant role in the family.