واکاوی «معنابخشی زندگی به واسطۀ اهداف دنیوی» از منظر ژان پل سارتر و آلبر کامو (با نگرش ويژه به نمایشنامه های مردگان بی کفن و دفن اثر سارتر و دادگسترها اثر کامو)

محورهای موضوعی : مطالعات میان فرهنگی

مریم ایرانمنش ¹ , عطا‌الله کوپال ^{2 *}

1 - دانشجوی دکتری فلسفه هنر، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران. ایران
2 - دانشیار گروه ادبیات و زبان های خارجی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/10/15 تاریخ پذیرش : 1403/05/05 تاریخ انتشار : 1403/12/28

کلید واژه: معنابخشی, زندگی, مرگ, سارتر, کامو.,

چکیده مقاله :

مقالة حاضر بر این فرض است که اندیشمندان غیردینیِ اگزیستانس، بر خلاف متفکران دینی که زندگی و مرگ را هدفمند و معنادار می دانند، بر بی معنایی حیات اشاره دارند، اما در عین حال به دنبال یافتن راهی برای رهایی از این معناباختگی هستند. در نمایشنامة مردگان بی-کفن و دفن، سارتر گروهی انقلابی را به تصویر می¬کشد که با مردن برای یک آرمانِ این جهانی، تلاش می¬کنند تا به زندگی خود معنا ببخشند. کامو در نمایشنامة دادگسترها، گروهی انقلابی را معرفی می¬کند که تنها راه معنا بخشیدن به زندگی را مرگ در راه یک هدفِ دنیایی می دانند. پرسش اصلی مقاله این است که آیا اهداف دنيوي و زمینیِ مطرح شده توسط اندیشمندان غیر دینیِ اگزیستانس، می تواند به زعم آنها به زندگی و مرگِ پوچِ آدمی معنا ببخشد؟ در این پژوهش، به روش توصیفی- تحلیلی و با گردآوری اسناد کتابخانه¬ای، معنا بخشیِ زندگی بواسطۀ اهداف دنیوی، از دیدگاه سارتر و کامو، به عنوان نمایندگانی از متفکران غیردینی مورد توجه قرار می¬گیرد و در نهایت، مقاله به این نتیجه می¬رسد که اهداف مادی نمی تواند پوچیِ زندگی و مرگ را توجیه کند و باورهای الهی و اهداف معنوی، آدمی را قادر می سازد تا بر حیات خویش معنا ببخشد و خود را از پوچ بودنِ هستی، برهاند.

منابع و مأخذ:

آبیار، زهرا؛ حسینی حجازی، فاطمه السادات؛ شیریان، زهرا.(1398) «کارکردهای اخلاقی مرگ آگاهی در زندگی معنادار، از دیدگاه علامه جعفری»، نشریه اخلاق، بهار، شماره33، صص95-119
آشناور، مهدی. (1392) «معناشناسی و سیر تطور واژه «موت» در قرآن کریم»، نشریه حسنا، بهار، شماره 16، صص145-173
ابطحی، صدیقه؛ دهباشی، مهدی؛ خدری، غلامحسین؛ وکیلی، هادی.(1398) «سنجش مرگ¬اندیشی با معنای زندگی از منظر حکمت متعالیه»، نشریه الهیات تطبیقی، بهار و تابستان، شماره21، صص63 -78
اسکوئیان، عباس.(1388) «مرگ از دیدگاه سارتر»، نشریه رهنمون، تابستان و پاییز، شماره27 و 28، صص41 -72
بلاکهام، هرولد جان. (1393) شش متفکر اگزیستانسیالیست، محسن حکیمی، تهران: مرکز، چ نهم.
سارتر، ژان پل. (1398) هستی و نیستی، مهستی بحرینی، تهران: نیلوفر، چ سوم.
شانظری، جعفر؛ فرجی، علی¬رضا.(1395) «بررسی و تطبیق جعل یا کشف معنای زندگی در اندیشه کی¬یرکه¬گور و سارتر»، نشریه الهیات تطبیقی، بهار و تابستان، شماره15، صص 65 -80
شوبکلائی، مسلم.(1389) معنای زندگی در نگاه امیرمؤمنان علی (ع)، نشریه مربیان، شماره 35، صص5 -17
فرجی، علیرضا.(1399) ایمان، مرگ و معنای زندگی در اندیشه کی¬یرکه¬گور و سارتر، نشریه پژوهش¬های مابعدالطبیعی، پاییز و زمستان، شماره2، صص7 -32
کامو، آلبر.(1393) اسطورة سیزیف، مهستی بحرینی، تهران: نیلوفر.
کامو، آلبر.(1386) انسان طاغی، مهبد ایرانی¬طلب، تهران: پرسش، چ دوم.
کلانتری، ابراهیم؛ قاضوی، سید حسن؛ قاضوی، سید محمد(1397) بررسی و نقد چیستی اختیار انسان از دیدگاه ژان پل سارتر، نشریه اندیشه نوین دینی، شماره54، صص27 -44
کمبر، ریچارد.(1393) فلسفة کامو، خشایار دیهیمی، تهران: طرح نو، چ سوم.
کمپانی زارع، مهدی.(1396) مرگ¬اندیشی از گیل¬گمش تا کامو، تهران: نگاه معاصر.
قرآن کریم
مصلح، علی اصغر.(1394) فلسفه¬های اگزیستانس، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه¬های اسلامی، چ سوم.
مولوی، مولانا جلال الدین محمد بلخی.(1387) مثنوی معنوی، بر اساس نسخه نیکلسون، تهران: کاروان، چ دوم.
نیچه، فریدریش.(1396) حکمت شادان، جمال آل¬احمد؛ سعید کامران؛ حامد فولادوند، تهران: جامی، چ نهم.

Caraway, James E. (1992) Albert Camus and the Ethics of Rebellion, Mediterranean Studies, Vol. 3, Pp 125-136
Hayden, Patrick. (2016) Farewell to Teleology: Reflections on Camus and a Rebellious Cosmopolitanism without Hope, Critical Horizons, Vol. 17; Iss.1, Pp79-93
Igwe, Isaac Chidi. (2021) Overcoming the Fear of Death: A Clue from an Ontological Engagement between Heidegger and Sartre, Aquino Journal of Philosophy, Vol. 1(3), Pp 1-16
Morris, Katherine J. (2010) Sartre on the Body, England: Palgrave Macmillan.
O'Dwyer, Kathleen. (2012) Camus's Challenge: The Question of Suicide, Journal of Humanistic Psychology, Vol.52; Iss.2, Pp 165-177
P. Levine, Michael. (1988) Camus, hare, and the meaning of life, Department of Philosophy, University of Western Australia, 10 Vol. 27; Iss. 3, Pp 13-30
Schumacher, Bernard N. Miller, Michael J. (2010) Death and Mortality in Contemporary Philosophy || Inductive Knowledge of Death and Jean-Paul Sartre, Stockholm University, Pp 91-111