تبیین جامعه شناختی عوامل موثر بر بیگانگی اجتماعی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی کرمان

محورهای موضوعی : مطالعات میان فرهنگی

کمال جوانمرد ¹ , سید مسعود سید رضایی ²

1 - استادیار گروه جامعه شناسی، واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

تاریخ دریافت : 1402/01/23 تاریخ پذیرش : 1402/02/12 تاریخ انتشار : 1403/06/30

کلید واژه: بیگانگی اجتماعی, اعتماد اجتماعی, امید به آینده, نافرمانی مدنی, جوانان,

چکیده مقاله :

پدیده بیگانگی اجتماعی به عنوان یک چالش و مساله اجتماعی می‌تواند زمینه بروز آسیب ها و بحران‌های اجتماعی را در جوامع امروزی به ویژه در بین جوانان و دانشجویان فراهم آورد. این پدیده به معنی دور شدن از سجایای اخلاقی و فاصله گرفتن از هویت است. هدف این پژوهش، بررسی عوامل مرتبط با بیگانگی اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان در سال 1400 به منظور کنترل و کاهش سطح این معضل اجتماعی است. این مطالعه با استفاده از روش پیمایشی انجام شده و جامعه آماری برابر با 18213 می باشد، که تعداد 391 نفر به عنوان حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شده‌اند. چارچوب نظری تحقق بر اساس نظریات سیمن، فردینبرگ، کنیستون، فوکویاما، ویلنسکی و لیپست تدوین گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم‌افزارهای spss26 و " ایموس17"صورت گرفته است. یافته های حاصله از مدل تحلیل مسیری نشانگر آن است که متغیر اعتماد اجتماعی تأثیر مستقیمی بر بیگانگی اجتماعی دانشجویان ندارد، بلکه این متغیر از طریق تأثیراتی که بر رضایت از زندگی (با ضریب تأثیر 392/0) و امید به زندگی (با ضریب تأثیر 371/0) به‌طور غیرمستقیم بر بیگانگی اجتماعی تأثیرگذار است. در نتیجه اعتماد پایین اجتماعی می‌تواند منجر به کاهش رضایت از زندگی و همچنین امید به زندگی دانشجویان شده و از این طریق تأثیر منفی خود را بر بیگانگی اجتماعی برجای گذارد.

منابع و مأخذ:

1.امیری، عبدالرضا (1391) مطالعه فرآیند و متغیرهای مؤثر بر امنیتی شدن بحران‌های اجتماعی در ایران. فصلنامه مطالعات مدیریت انتظامی، سال هفتم، شماره دوم، تابستان، صفحه 236-220.
2.جلائیان بخشنده، وجیهه، وحید قاسمی و محمد تقی ایمان (1397) تبیین جامعه‌شناختی رابطه اعتماد اجتماعی و مدارای اجتماعی مبتنی بر نظریه ساختاربندی گیدنز. فصلنامه توسعه اجتماعی، سال دوازدهم، شماره 4، تابستان، صفحه 32-7.
3.حيدرآبادي، ابوالقاسم(1389) اعتماد اجتماعي و عوامل اجتماعي-فرهنگي موثر بر آن (مطالعه موردي جوانان 20 تا 29 ساله استان مازندران)، عنوان نشریه: جامعه شناسي مطالعات جوانان : دوره 1 ، شماره 1 ; تابستان .
4.دانايي فرد ،حسین، علیرضا حسن زاده و نورا سالاریه (1389) طراحي سنجه اندازه گيري بي تفاوتي سازماني: پژوهش ترکيبي انديشه مديريت راهبردي (انديشه مديريت) ، دوره 4 ، شماره 2 (پياپي 8) ; پاييز و زمستان.
5.رضایی، حسین و رضا رضایی (1395) بررسی میزان مسئولیت مدنی و عوامل مؤثر بر آن (مورد پژوهش شهروندان شهر اصفهان). پنجمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، الگوی پایه پیشرفت. صفحه 30-1
6.سروش، مریم و خیام عباسی (1398) جامعه‌شناسی جوانان (مطالعه تطبیقی جامعه‌شناسی روان‌شناختی دوره جوانی). شوشتر: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر.
7.سوری، علیرضا (1394) اصول، مبانی و رویکردهای مدیریت بحران. فصلنامه مدیریت بحران، سال هفتم، شماره 24، تابستان 94، صفحه 139-98.
8.شارع پور، محمود (1387) جامعه‌شناسی شهری. تهران: انتشارات سمت .
9.صداقتی فرد مجتبی و علیرضا محسنی تبریزی (1386) مطالعه‌ی بی‌تفاوتی اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در شهر تهران. فصلنامه علمی و پژوهشی علوم اجتماعی، سال سوم، شماره پانزدهم، زمستان 1386. صفحه 109-80.
10.ظهیری نیا، مصطفی ، فاطمه گلابی و هدایت ایوریق رحیم (1394) شناسایی عوامل مؤثر بر بی‌تفاوتی اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی. مطالعات علوم اجتماعی ایران، سال دوازدهم، شماره چهل و پنجم، تابستان 1394، صفحه 186-121.
11.علا الدینی، زهره (1387) بررسی امید به درمانی گروهی به دانشجویان دانشگاه اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد گروه روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم تربیتی
12.علی زاده اقدم، محمد باقر و همکارانش(1397) بررسی رابطه رسانه های جمعی با بیگانگی اجتماعی( مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه تبریز)، نشریه مطالعات رسانه ایی، دوره 13، شماره 3، شماره پیاپی 42، صفحه 20-7.
13.عنبری موسی و سارا غلامیان (1395) بررسی مسائل اجتماعی ایران. دوره هفتم، شماره 2، صفحه 159-133.
14.فوکویاما، فرانسیس(1379) پایان نظم" سرمایه اجتماعی و حفظ آن"، (ترجمه غلامعباس توسلی) ، تهران، نشر جامعه ایرانیان.
15.علمی ، محمود، فرامرز تقی لو و رحیم موسی زاده (1389) بررسی رابطه بیگانگی اجتماعی و میزان مشارکت سیاسی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد نقده، فصل نامه مطالعات جامعه شناسی، دوره ۲- شماره ۶، صفحه131-154.
16.فولادیان، احمد (1394) بررسی رابطه بین میزان بیگانگی اجتماعی و میزان بی‌تفاوتی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد. فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی جوانان، سال پنجم، شماره هفدهم، بهار 1394، صفحه 144-125.
17.قادرزاده، امید و مهدی رادمان (1397) بی‌تفاوتی اجتماعی و گسست اجتماعی- فرهنگی جوانان شهر بوکان. مجله مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، بهار 1397، شماره 39، صفحه 26-1.
18.قاضی‌زاده، هورامان و مسعود کیانپور (1394) بررسی میزان بی‌تفاوتی اجتماعی در بین دانشجویان (موردمطالعه: دانشگاه اصفهان)، مجله پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، پیاپی 9 (بهار و تابستان)، صفحه 59-78.
19.کلانتری، صمد، مهدی ادیبی، رسول ربانی خوراسگانی و احمد سیروس(1386) بررسی بی‏تفاوتی و نوع‏دوستی در جامعه شهری ایران و عوامل مؤثر بر آن. دانشور رفتار (دوماهنامه دانشگاه شاهد)، دوره چهاردهم. ش 22، صفحه 27-35.
20.گیدنز آنتونی (1400) جامعه‌شناسی، (ترجمه حسن چاووشیان)، چاپ پنجم، تهران، نشر نی.
21.لاریجانی، مهسا و زهرا نوری (1399) بررسی میزان بی‌تفاوتی نوع‌دوستانه زنان شهر ملارد و عوامل مرتبط با آن، فصلنامه پژوهش‌های انتظامی- اجتماعی زنان و خانواده، دوره هفتم، شماره اول، بهار و تابستان 1398، صفحه 35-26.
22.محسنی تبریزی ، علیرضا و مجتبی صداقتی‌فرد (1390) پژوهشی درباره بی‌تفاوتی اجتماعی در ایران (مورد پژوهش: شهروندان تهرانی). جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و دوم، شماره پیاپی (43)، شماره سوم، صفحه 22-1.
23.مرادی، علی و محسن صفاریان (1397) مطالعه‌ی رابطه‌ی بین سرمایه‌ی اجتماعی و امید به آینده با بی‌تفاوتی جوانان شهر کرمانشاه. مدیریت سرمایه اجتماعی، دوره 5، شماره 3، پاییز 1397، صفحه 410-385.
24.مسعودنیا، ابراهیم (1380) تبیین جامعه‌شناختی بی‌تفاوتی شهروندان در حیات اجتماعی سیاسی. اطلاعات سیاسی-اقتصادی، ش 152-168، صفحه 10-165.
25.معیدفر، سعید و علیرضا رضایی(1388) تحلیلی بر وضعیت هویت قومی در جامعه ایران، مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه تهران، فصلنامه مطالعات سیاسی، بهار1388، شماره3، صفحه26-25.
26.وثوقی، منصور (1392) مطالعه جامعه‌‌شناختی گونه‌های بیگانگی اجتماعی جوانان در شهر تهران، مجله علمی پژوهشی مطالعات توسعه اجتماعی ایران. دوره 5، شماره 3، صفحه106- 89.
27.میرزایی ، خلیل (1397) مطالعه رابطه بین مصرف رسانه‌‌‌ای و بیگانگی فرهنگی-اجتماعی در میان جوانان تهرانی، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره 25، شماره 2، صفحه653- 690.
28.ناطقی، زکیه و سید علیرضا افشانی(1395) بیگانگی اجتماعی و گرایش به رفتارهای پرخطر (مطالعه موردی: شهر مشهد، فصل نامه بژوهش مددکاری اجتماعی، دوره ۳- شماره ۱۰، صفحه ۱۰۷- 119.
29.ناکینی، محسن (1396) تأثیر سازمان‌دهی در مدیریت بحران‌های اجتماعی، فصلنامه علمی ترویجی پدافند غیرعامل و امنیت، سال ششم، شماره 18، بهار 1396، صفحه 80-75.
30.نصیری، محمد، عاطفه ساعدی، جواد نرگسیان و محمدرضا عبدلی (1396) بررسی میزان تعهد سازمانی کارکنان و رابطه آن با بی‌تفاوتی سازمانی. فصلنامه چشم‌انداز مدیریت دولتی، پیاپی 30، تابستان 1396، صفحه 135.
31.نوابخش، مهرداد و جابر میرزاپوری ولوکلا (1394) تحلیل جامعه‌شناختی تأثیر بی‌هنجاری بر بی‌تفاوتی اجتماعی شهروندان شهر بابل. مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال هفتم، شماره سوم، تابستان 1394، صفحات 67-53.
32. Bandura, A. 1986. Social foundations of thought and Action. Englewood cliffs, NJ: prentice. Hall tnc. P: 390.
33. Brook field, C. 1983. Professional ethics a dmorals, green, wood.n: 22-25.
34. Curato, N, Niemeyer, S. 2013. Rechingout to overcome polilical apathy: Building participatory capacity through deliberative engagement. Politics& policy. 41(3), pp.355-383.Retrived from: http://doi.org/1001111/polp.2015.
35. Friedenberg, E. (1963). Coming of Age in America. New York: Vintage books
36. Jessica, M, F. & Lindsay C.K. 2018. social isolation and lone lines in later life: A parallel convergent mixed methods case study of older adults and their residential contexts in the Minneapolis metropolitan area, USA, social scienes & Medicine, 208(5), 25-33.
37. Lipset, Seymour Martin) 1963) Political Man (The Social Bases of Politics). Anchor Books, New York. P: 8-226.
38. Marsh, D, & Otoole, T, & Jonents. 2006. Young people and politics in the UK: Apathy or Alienation, Palgrave Macmillan, Houndmills, Basiug stoke, Hampshire RG21 6x s and 175 fifth Avenue, New york, N.y.10010, pp 20-32.
39. Murty, J. paneb, M. 2013. Apathy towards Environmental Issues. Narcissis m, and competitive view of the world, procedia, social and Behavioral sciences, 101, 44-52.
40. Robinson, Jeffrey S. Joels, plaks, Jason E. 2015. Empathy for the group versus indifference toward the victim: Effect of a xious avoidant attachment on moral judgment, Journal of Experimental social psychology, 56, 139-152.
41. Sarfaraz, A, Ahmed, Sh. 2012. Reasons for political interest and apathy among university students: A qualitative study, Pakistan journal of social psychology, vol10, 1, 61-67.
42. Wilson, Jacqueline, Z. 2014. Ambienthate: Racist graffiti and social apathy in a rural community. The Howard journal. 53(4), pp377-394. Retrived from: doi.org/1001111/hojo.12.