بررسی مفاهیم عینی سنت و مدرنیته در بناهای عمومی دوره پهلوی اول در تبریز

محورهای موضوعی : مطالعات میان فرهنگی

ویدا شعاریان ستاری ¹ (دانشجوی دکتری معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.)
محمدرضا پاکدل فرد ² (استادیار گروه معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران)
سیروس جمالی ³ (استادیار گروه معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.)
مهسا فرامرزی اصل ⁴ (استادیار گروه معماری و شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.)

تاریخ دریافت : 1401/11/12 تاریخ پذیرش : 1402/02/28 تاریخ انتشار : 1403/03/30

کلید واژه: سنت, مدرنیته, بناهای عمومی, پهلوی اول, تبریز,

چکیده مقاله :

شناخت هویت معماری دوره پهلوی اول و چگونگی تاثیرپذیری آن از تحولات رخ داده با توجه به گذر از سنت به تجدد و با دخیل شدن کلیه عوامل خارجی در آن، مورد توجه معماران و پژوهشگران متعدد بوده است. هدف از این پژوهش بررسی مفاهیم عینی سنت و مدرنیته در بناهای عمومی دوره پهلوی اول در تبریز می باشد. روش تحقیق بصورت توصیفی- تحلیلی با روش پیمایشی می باشد. برای جمع آوری داده ها از مطالعات کتابخانه ای و پرسشنامه با روش طیف لیکرت استفاده شده، جامعه آماری 102 نفر متخصص معماری که حجم نمونه برابر 50 نفر شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از تکنیک تاپسیس با نرم افزار SPSS استفاده شد. به ترتیب کارخانه‌ی چرم بر مبنای نظر پاسخ‌گویان از سایر بناها بر مبنای هر یک از مولفه‌های پلان‌، تزیینات داخلی‌، فرم‌، هندسه نما‌، مصالح با درجه نزدیکی 0.8112 نسبت به سایر بناها مدرن‌تر است و عمارت شهرداری تبریز با درجه نزدیکی 0.0891، نسبت به سایر بناها سنتی‌تر می باشد. هم‌‌چنین کتابخانه‌ی ملی با درجه نزدیکی 0.6245، در مرتبه‌ی دوم و دانشسرای مقدماتی با درجه نزدیکی 0.5038 در مرتبه‌ی سوم قرار دارند. در نهایت ساختمان‌های عمومی دوره پهلوی اول در تبریز تلفیقی از گرایش به سنت و مدرنیته را به تصویر می‌کشد.

منابع و مأخذ:

خجسته قمری محمدامین، سلطان زاده حسین، (1400)، روابط ایران و آلمان نازی در عصر پهلوی اول و تاثیر آن در شکل گیری ابنیه حکومتی و عمومی منطقه ی آذربایجان. فصلنامه مطالعات تاریخ فرهنگی، ۱۲ (۴۸) :۸۲-۵۷
اسدالهی، شکوه سادات؛ کیانی، مصطفی، (1400)، ورود تکنولوژی و صنعت به ایران و بازتاب مولفه های آن در شکل گیری معماری معاصر ایران در سال های 1304-1357، معماری شناسی، 4(18)، 191-201.
فرجی کلجاهی فرناز، یلدایی مهدیه، نژاد ابراهیمی احد. (1399)، روابط سیاسی-فرهنگی ایران و آلمان و شکل گیری کارخانه های صنعتی تبریز از اواخر قاجار تا پایان پهلوی اول. فصلنامه مطالعات تاریخ فرهنگی، ۱۲ (۴۵) :۱۵۷-۱۱۹
بمانیان محمدرضا، (1385)، عوامل مؤثر بر شکل¬گیری معماری و شهرسازی در دوره پهلوی اول، مدرس هنر، 1(1)، 1-8.
کیانی، مصطفی. (1395) . معماری دورة پهلوی اول: دگرگونی اندیشه ها، پیدایش و شکل گیری معماری دوره ی بیست ساله ی معاصر ایران 1299- 1320 (چاپ سوم) تهران: مؤسسه ی مطالعات تاریخ معاصر ایران.
منتظر، مریم. (1393). بررسی تاثیرات دوره گذر از سنت به مدرن (نوگرایی) در شکل گیری معماری مسکونی شیراز و تزئینات وابسته به آن. پایان نامه کارشناسی ارشد پژوهش هنر. دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز.
عزیززاده خالد، مولانایی صلاح الدین، بلیلان لیدا، (1401)، تاثیرات گذار از دورهی سنت به دوره ی مدرن بر سلسه مراتب فضای ورودی خانه های مسکونی شهر سنندج، پژوهش های معماری اسلا می، 10 (34)، 1-20.
حق¬ جو، امیر. حسین سلطانزاده، فرهاد تهرانی، و سیمون آیوازیان. (1398). سیر تحول اندامهای اصلی خانه¬های تبریز از دوره ی قاجار تا اواخر دوره ی پهلوی دوم. صفه، 29(3)، 122-140.
زرکش، افسانه، (1391)، علل تاثیر معماری بناهای دولتی و عمومی بر معماری بناهای خصوصی در دوره پهلوی دوم، باغ نظر، 9(22)، 23-34.
شیخ اکبری، نوشین، جمال¬الدین سهیلی، ارمغان مریم، (1400)، تأثیر سبک زندگی نوگرا بر چگونگی محرمیت در خانه های برونگرای دوره پهلوی اول، شهر تهران، معماری و شهرسازی آرمانشهر، 37، 79-98.
فرجی، کیانوش، بایزیدی، قادر، باینگانی، بهمن، (1399)، بررسی حضور طبیعت در آثار شاخص معماری دوره پهلوی اول بر اساس روش تبارشناسی فوکو، اندیشه معماری، 4(8)، 167-184.

Hamka, H& Winarni S, (2021), Comparative Understanding of Traditional Architecture based on Literature Review: Refining the Definition of Traditional Architecture, International Journal of Architecture and Urbanism 5(3):252-262, http://dx.doi.org/10.32734/ijau.v5i3.7219.

Dahham Naser, Z & Khan Mohammadi, (2021), Comparison Between Traditional and Modern Architectural Identity, American Journal of Engineering Research (AJER), 10(6), 42-49, www.ajer.org.

Jiang, Y, (2019), The Similarities and Differences between Classical Architecture and Modern Architecture in Design Methods and Aesthetic Theories, IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science 267 (2019) 052017, doi:10.1088/1755-1315/267/5/052017.

Rambe, S, (2019), Analysis Arsitektur pada Rumah Traditional Batak Toba di Kabupaten Toba
Samosir, Balige. JAUR (Journal of Architecture and Urbanism Research) JAUR, 3 (1)
doi.10.31289/jaur.v3i1.2912.

Jaiyeoba, E B, Efrat, Z, (2022), The Modern Architecture of Arieh Sharon's Obafemi Awolowo University Campus, Ile-Ife, Nigeria, CURATOR The Museum Journal, 63(3), 591-601.

Manful, K, Batsani-Ncube, I, Gallagher, J, (2022), Invented Modernisms: Getting to Grips with Modernity in Three African State Buildings, CURATOR The Museum Journal, 63(3), 569-589.

Rose, C, M, (2021), Modularity, Modernist Property, and the Modern Architecture of Property (May 19, 2022). 10 Property Rights Journal 69, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=4115952.

Merwood-Salisbury, J. (2019). Modern Architecture and Luxury: Aesthetics and the Evolution of the Modern Subject. Arts, 8(3), 100. doi:10.3390/arts8030100.

Simyan. T & Kačāne. I, (2018), Towards the Understanding of the Concepts “Modernity,” “Modernism” and “Avant-Gardism” in (Post)-Soviet and German Literary Theory (An Attempt of Terminological Unification)” in Convention 2017 “Modernization and Multiple Modernities”, KnE Social Sciences, 1–31. Doi.10.18502/kss.v3i7.2462.

Zhang, Y, Li, N, Dong, L, Lang, M, (2017), Study on modern application of traditional building materials based on geographical background, UIA 2017 Seoul World Architects Congress. P- 0223.

Alzoubi, H.H, Malkawi, A.T, (2019), A Comparative Study for the Traditional and Modern Houses in Terms of Thermal Comfort and Energy Consumption in Umm Qais City, Jordan, J. Ecol. Eng. 2019; 20(5):14–22. https://doi.org/10.12911/22998993/105324