رابطة رهبری خدمتگزار و خلاقیت: بررسی نقش واسطه‌ای اعتماد سازمانی
محورهای موضوعی : خلاقیت و نوآوری از جنبه‏های روان‏شناختی، علوم شناختی، علوم تربیتی و آموزشی (خلاقیت شناسی روان‏شناختی، خلاقیت شناسی پرورشی)احمد رستگار 1 , سیده فاطمه هاشمی 2
1 - دانشگاه پیام نور، استادیار گروه علوم تربیتیahmad@yahoo.com_rastegar
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز، کارشناس ارشد مدیریت آموزشیf.hashemi@rayana.ir
کلید واژه: خلاقیت, رهبری خدمتگزار, اعتماد سازمانی,
چکیده مقاله :
زمینه: رسالت مهم سازمان آموزش‌وپرورش ایجاد ابتکار و خلاقیت است چراکه زیربنای اصلی شخصیت‌ها و دیدگاه‌های افراد را به وجود می‌آورد. ازآنجایی‌که فرصت نهایی برای هرگونه تغییر و اصلاحی در آموزش‌وپرورش در دست، مغز و قلب کسانی است که در مدرسه کار می‌کنند و در این میان معلمان مهم‌ترین عامل تغییر و نوآوری در آموزش‌وپرورش هستند. هدف: هدف پژوهش حاضر ارائه مدل علّی روابط رهبری خدمتگزار، اعتماد سازمانی و خلاقیت در میان معلمان مقطع ابتدایی به روش تحلیل مسیر است. روش: روش تحقیق توصیفی- همبستگی است. برای اندازه‌گیری متغیرها از پرسشنامه‌های خودگزارشی رهبری خدمتگزار (قلی پور و همکاران، 1388)، اعتماد سازمانی (راولینز، 2008) و خلاقیت (رندسیپ، 1977) استفاده شد. جامعه تحقیق را کلیه معلمان مقطع ابتدایی شهرستان نورآباد ممسنی تشکیل می‌دهد که از میان آنان 222 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و داده‌های به‌دست‌آمده با روش تحلیل مسیر تجزیه‌وتحلیل گردید. یافته‌ها: نتایج حاکی از معناداری اثر غیرمستقیم مؤلفه‌های رهبری خدمتگزار (خدمت‌رسانی، مهرورزی، تواضع و فروتنی و قابلیت اعتماد) بر خلاقیت می‌باشند. این امر بیانگر نقش واسطه‌ای اعتماد سازمانی در میان رهبری خدمتگزار و خلاقیت است. بیشترین اثر غیرمستقیم را مؤلفه خدمت‌رسانی و کمترین اثر را قابلیت اعتماد بر خلاقیت معلمان داشته است. دیگر یافته‌ها حاکی از تأثیر مستقیم رهبری خدمتگزار بر اعتماد سازمانی و اعتماد سازمانی بر خلاقیت است. نتیجه‌گیری: مهم‌ترین نتیجه پژوهش حاضر این است که با انتخاب رهبری خدمتگزار و پرورش اعتماد سازمانی می‌توان بستر توسعه خلاقیت را فراهم کرد.
Background: The most important mission of the organization of education creates initiative and creativity, because it creates original building, character and visions of people. Since, the final opportunity for any change and reform in the education is in hand, brain and heart of those who work in the school. Teachers are the most important factor of changing and innovation in education. Purpose: The present study was conducted with a goal offering causal model relationships of servant leadership, organizational trust and creativity to Path Analysis Method among primary school. Method: The research method is descriptive-correlational. To measure variables self-report questionnaires of servant leadership (Gholipoor et al, 1388), organizational trust (Rawlins, 2008) and creativity (Randsipe, 1977) were used. Population of research was all the teachers of primary schools of Nourabad Mamasani whom some 222 were selected using a random sample. Obtained data were analyzed with Path Analysis Method. Results: Results indicate a significant indirect effect emotion of servant leadership (service, altruism, humility and trusty) on creativity. Service has the most effect and trust has the least effect on creativity of teachers. Other results indicate direct effect servant leadership on organizational trust on creativity. The most important result of present study, by selecting servant leadership and fostering trust, can provide context of creativity.
احسانی قدس، حمید؛ سید عباس زاده، میرمحمد (1391). رابطه مؤلفه‌های سازمان یادگیرنده با خلاقیت و نوآوری دبیران دبیرستان‌ها و مراکز پیش‌دانشگاهی. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، شماره 4، ص 20-1.
امامی، مصطفی؛ جمالی، الهام؛ اصفهانی، محمد جواد (1392). بررسی رابطه بین اعتماد سازمانی و خلاقیت سازمانی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره 3، شماره 3، ص 44-23.
باقرسلیمی، سعید؛ رضایی کلیدبری، حمیدرضا؛ حسن پور، اکبر (1389). نقش رهبری خدمتگزار در ارتقای اعتماد سازمانی مبتنی بر نظرات کارکنان سازمان امور مالیاتی استان گیلان. مجله توسعه و تحول، شماره 5، ص 23-30.
حسینی، معصومه؛ صادقی، طاهره (1389). عوامل مؤثر بر خلاقیت و نوآوری اعضای هیئت‌علمی و ارائه راهکار به‌منظور ارتقاء. مجله راهبردهای آموزش، دوره 3، شماره 1، ص 1-6.
خجسته بوجار، مریم (1388). بررسی تأثیر سبک رهبری خدمتگزار مدیران بر اعتماد سازمانی کارکنان دانشگاه فردوسی مشهد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه فردوسی مشهد.
دانایی‌فرد، حسن؛ رجب‌زاده، علی؛ حصیری، اسد (1388). ارتقاء اعتماد درون‌سازمانی در بخش دولتی: بررسی نقش شایستگی مدیریتی مدیران. پژوهش‌های مدیریت، شماره 4، ص 90-59.
دباغی، حمیده؛ غلام نژاد، خدیجه (1391). تبیین رابطه میان فرهنگ سازمانی با خلاقیت کارکنان صدای جمهوری اسلامی ایران. مجله علمی-پژوهشی الکترونیک در حوزه ارتباطات و رسانه، دوره 7، شماره 2، ص 21-1.
شوقی، بهزاد؛ صالحی، سید مهدی؛ هویدا، احمد (1390). بررسی ارتباط میان رهبری خدمتگزار و خلاقیت کارکنان (مطالعه موردی: شرکت آلومینیوم پارس ساوه). چهارمین کنفرانس ملی مهندسی و مدیریت نوآوری ایران.
عیدی پور، کامران؛ زردشتیان، شیرین؛ جمشیدی، عزت‌الله؛ امیری، جهان (1392). پیش‌بینی رضایت شغلی کارکنان ادارات کل ورزش و جوانان استان‌های غرب کشور بر اساس سبک رهبری خدمتگزار. پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، دوره 2، شماره 2، ص 120-113.
غفوری، فرزاد؛ اشرف گنجوی، فریده؛ دهقان، آیت‌الله؛ حسینی، سیده مهسا (1387). ارتباط بین سبک رهبری مدیران با خلاقیت معلمان تربیت‌بدنی. مدیریت ورزشی، شماره 2، ص 234-215.
فاضل، امیر؛ کمالیان، امین رضا؛ خجسته، غلامرضا؛ فاضل، علی (1390). نقش اعتماد در نوآوری سازمانی: پژوهشی در یک سازمان ایرانی بخش خدمات. فرایند مدیریت و توسعه، 77: 89-71.
فلاح شمس، میرفیض؛ بوداقی خواجه نوبر، حسین؛ دلنواز اصغری، بیتا (1391). بررسی رابطه بین هوش سازمانی و خلاقیت کارکنان در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی در سال 1388. فراسوی مدیریت، شماره 21، ص 166-149.
قلی پور، آرین؛ پورعزت، علی‌اصغر؛ حضرتی، محمود (1388). بررسی تأثیر رهبری خدمتگزار بر اعتماد سازمانی و توانمندسازی در سازمان‌های دولتی. مدیریت دولتی، دوره 1، شماره 2، ص 118-103.
نادی، محمدعلی؛ قهرمانی، نسرین (1390). رابطه بین رهبری خدمتگزار با اعتماد به ناظر، اعتماد به سازمان و رفتار مدنی اجتماعی در بین پرستاران بیمارستان‌های آموزشی دولتی شهر شیراز. فصلنامه بیمارستان، شماره 3، ص 1-10.
نصر اصفهانی، مهدی؛ نصر اصفهانی، علی (1389). طراحی مدل رهبری خدمتگزار بر اساس دیدگاه امام علی (ع) و مقایسه آن با دیدگاه اندیشمندان غربی. منهاج. 11، ص 163-143.
Bosiok, D., & Sad, N. (2013). Leadership styles and Creativity. Online Journal of Applied Knowledge Management, 1(2), 1-14.
Carroll, B, C., & Patterson, K. (2014). Servant leadership: a cross cultural study between india and the united states. Servant Leadership: Theory and Practice, 1(1), 16-45.
Dousti, M., Moosavi, S., & Yousfi, Z. (2013). Study of relationship between organizational culture, organizational commitment and creativity of physical education secretaries in Mazandaran province. International Research Journal of Applied and Basic Sciences, 5(11), 1394-1398.
Ghorbani, m., & Partonia,S. (2014). The role of trust in developing organizationalcreativity and its challenges. International Journal of Management and Humanity Sciences, 3(6), 2260-2269.
Hennessey, B, A., & Amabile, T, M. (2010). Creativity. Annual Reviwes. 61, 569-598.
Hitch, C. ( 2012). How to build trust in an organization.UNC Executive Development, 1-15.
Joseph, E., & Winston, E. (2005). A correlation of servant leadership, leader trust, and organizational trust. Leadership & Organization Development Journal, 1, 6-22.
Khanifar, H., Nazari, K., Emami, M., & Soltani, A. (2012). The study of the relationship between organizational trust and organization creativity (case study in Purge National Company and Distribution of Petroleum products in Kermanshah – Iran). Journal of Basic and Applied Scientific Research, 2(3), 2694-2700.
Martin, E., & Martin, N. (2002). An organizational culture Model to promote Creativity and innovation. Journal of Industrial Psychology. 28(4), 58-65.
Mosca, J, B. (1997). The restructuring of jobs for the year 2002. Pub. Person. Manga. 26, 43-59.
Paliszkiewicz, J., & Koohang, A. (2013). Organizational trust as a foundation for knowledge sharing and its influence on organizational performance. Applied Knowledge Management Journal, 2, 116-127.
Rawlins, B, l. (2008). Measuring the relationship between organizational transparency and employee trust. Public Relations Journal. 2(2), 1-17.
Rezaei, M., Salehi, S., Shafiei, M., & Sabet, S. (2012). Servant leadership and organizational trust:the mediating effect of the leader trust and organizational communication. Emerging Markets Journal, 2, 70-78.
Sendjaya, S., & Pekerti, A. (2010). Servant leadership as antecedent of trust in organizations Leadership & Organization Development Journal, 7, 643-663.
Sepahvand, R., Pirzad, A., & Rastipour, M. (2015). Exploring servant leadership effects on employees satisfaction from work. International Journal of Asian Social Science, 5(1), 45-51.
Taylor, T. (2008). The servant leadership of john wooden, the requirements for the degree of doctor of education in organizational leadership. Pepperdine university.
Trivers, G. (2009). Servant leadership’s effects on trust and organizational citizenship behaviors. Faculty of Argosy. University Seattle College of Business.
Yoshida, D, T., Sendjaya, S., Hirst, G., & Cooper, B. (2014). Does servant leadership foster creativity and innovation? A multi-level mediation study of identification and prototypicality. Journal of Business Research, 67, 1395-1404.
Yousefi, J., Mohamadii, S., & Fathi, F. (2014). The relationship between communication skills, organizational culture and organizational trust in the youth and sport administrations in west of country and presentation template. International Journal of Sport Studies, 4(8), 984-990.