تأثیر آموزش مهارتهای زندگی به روش قصه گویی بر مؤلفه های خلاقیت

محورهای موضوعی : خلاقیت و نوآوری از جنبه‏های روان‏شناختی، علوم شناختی، علوم تربیتی و آموزشی (خلاقیت شناسی روان‏شناختی، خلاقیت شناسی پرورشی)

ناهید کریمی ¹ ( کارشناسی ارشد، گروه مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ابهر، ابهر، ایران )
داریوش مهرافزون ² ( مدرس گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اسلامشهر، اسلامشهر، ایران )
علیرضا جعفری ³ ( استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ابهر، ابهر، ایران )

تاریخ دریافت : 1395/12/03 تاریخ پذیرش : 1396/05/27 تاریخ انتشار : 1396/07/01

کلید واژه: "مهارت های زندگی", " قصه گویی", &quot, خلاقیت&quot, ,

چکیده مقاله :

زمینه: خلاقیت پتانسیل و توانایی است که در فکر، اندیشه، قلم، رفتار و عمل انسان جلوه پیدا می کند و یکی از الزامات اساسی زندگی پیچیده، مدرن و شتابان جوامع و انسان های امروزی است؛ خصیصه‌ای که در اولین سال‌های زندگی می‌توان به بهترین شکل ممکن آن را پرورش داد و بارور کرد. بدون شک بخشی از ناکارآمدی نظام آموزشی مربوط به کوتاهی و بی‌توجهی به این امر است، و نظام های آموزشی باید جهت پرورش خلاقیت، فرصت های مختلفی را برای کودکان فراهم آورند. هدف: پژوهش حاضر با هدف تأثیر آموزش مهارتهای زندگی به روش قصه گویی بر مؤلفه های خلاقیت دانش آموزان ابتدایی صورت گرفت. روش: پژوهش از نوع تجربی پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. به همین منظور از بین کلیه دانش آموزان دختر پایه سوم ابتدایی شهر قزوین تعداد 40 دانش آموز که در سال تحصیلی 92-91 در مدارس این شهر مشغول به تحصیل بودند با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای بعنوان نمونه پژوهش انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. سپس گروه آزمایش طی 6 جلسه 45-30 دقیقه ای تحت آموزش قرار گرفت. قبل و بعد از اجرای متغیر مستقل، آزمون تفکر خلاق تورنس(فرم ب) بعنوان ابزار پژوهش مورد استفاده قرار گرفت. سپس داده های بدست آمده با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس یکراهه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های به دست آمده نشان داد بین آزمودنی های گروه آزمایش و کنترل در مؤلفه های(سیالی، انعطاف پذیری و ابتکار) تفاوت معناداری وجود دارد.(05/0 > P) نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از پژوهش حاضر نشان داد آموزش مهارتهای زندگی به روش قصه گویی موجب افزایش خلاقیت دانش آموزان ابتدایی می شود.

چکیده انگلیسی:

Background: An individual’s creativity, potentials, and abilities are manifested in his thoughts, ideas, writings, behaviors, and actions and are among the fundamental requirements for today’s complicated, swift modern life. Creativity is one of the characteristics that can ideally be developed and nurtured during an individual’s early years of life. Undoubtedly, part of the educational system’s inefficiency is due to its failure to pay adequate attention to creativity. All educational systems should provide children with considerable opportunities to develop their creativity. Objective: The present study aimed at investigating the effects of life skills education through storytelling on creativity among primary schoolchildren. Methodology: The study was based on the pre-test post-test experimental design with a control group. The research population consisted of all third-grade female students attending primary schools in the City of Qazvin in 2012-2013 school year. Multi-stage sampling was used to select the sample. The sample was subsequently divided into two groups, i.e., control group and experimental group. Next, the experimental group received training in six 30-45-minute sessions. The Torrance Test of Creative Thinking (TTCT) (Form B) was used as the data collection tool both before and after introducing the independent variable into the experimental group. The collected data were analyzed through ANCOVA (analysis of covariance) test. Findings: The findings showed that there was a significant different between the samples belonging to control and experimental groups (p < 0.05). This significant difference was observed in three components of creativity, namely, fluency, flexibility, and originality. Conclusion: The results indicated that life skills education through storytelling promotes creativity among primary schoolchildren.

منابع و مأخذ:

اسکندری، حسین؛ کیانی، ژاله.(1386). تأثیر داستان بر افزایش مهارت فلسفه ورزی و پرسش­گری دانش آموزان. فصلنامه مطالعات برنامه درسی، 2(7)، 1- 36.

اشرف پوری، زیور؛ تقی پور، ابراهیم؛ یوسفی لویه، مجید.(1389). تأثیر قصه درمانی گروهی بر کاهش نشانه های اختلال لجبازی- نافرمانی کودکان. فصلنامه تازه­ها و پژوهش­های مشاوره، 35، 83- 100.

اعظمی، محمود.(1391). بررسی تأثیر آموزش مهارت های زندگی در افزایش خلاقیت کودکان دبستانی. طرح پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر.

بیدی، فاطمه؛ رنجبرزاده، اکبر.(1392). تأثیر آموزش مهارت­های زندگی بر افزایش خلاقیت دانش­آموزان. چکیده مقالات ششمین همایش بین المللی روانپزشکی کودک و نوجوان. شهریور 1392 دانشگاه علوم پزشکی تبریز.

پیرخائفی، علیرضا.(1373). بررسی رابطه هوش و خلاقیت بین دانش آموزان پسر مقطع دوم نظری دبیرستان های تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.

جبلی آده، پریچهر؛ سبحانی، عبدالرضا.(1391). تأثیر به کارگیری روش های تدریس خلاق بر خلاقیت دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی استان گلستان در سال تحصیلی 91-90. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 2(2)، 147- 166. 

جلوه گر، افسانه؛ کارشکی، حسین. اصغری نکاح، محسن.(1392). تأثیر آموزش خودتنظیمی بر حل مسأله کودکان پیش دبستانی. فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی، 8(29)، 116- 126. 

ساجدی، سهیلا؛ آتش پور، سیدحمید؛ کامکار، منوچهر؛ صمصام شریعت، سیدمحمدرضا.(1388). تأثیر آموزش مهارت های زندگی بر روابط بین فردی، عزت نفس و ابراز وجود دختران نابینا. فصلنامه دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 39، 23- 42. 

سام خانیان، محمدربیع.(1387). خلاقیت و نوآوری در سازمان آموزشی(مفاهیم، نظریه ها، تکنیک و سنجش). تهران: انتشارات رسانه تخصصی. 

سلیمانی، افشین.(1381). کلاس خلاقیت. تهران: انتشارات انجمن اولیاء و مربیان.

سیدعزیزاله طهرانی، مهرناز.(1390). اثربخشی قصه گویی بر آموزش مهارت های اجتماعی در دانش آموزان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی.

شریفی، علی اکبر؛ داوری، رقیه.(1388). مقایسه سه روش پرورش خلاقیت در افزایش خلاقیت دانش آموزان پایه دوم راهنمایی. فصلنامه روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران،15(1)، 57-62.

شهرآرای، مهرناز؛ سیدان، ابوالقاسم. فرزاد، ولی اله.(1381). تحلیل خلاقیت در کودکان: معرفی آزمون تفکر خلاق در عمل و حرکت. فصلنامه روانشناسی و علوم تربیتی، 32(2)، 191- 214.

رادبخش، ناهید؛ محمدی فر ، محمدعلی؛ کیان ارثی، فرحناز.(1392). اثربخشی بازی و قصه گویی بر افزایش خلاقیت کودکان. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 2(4)، 177-195.

رجب پور فرخانی، سمیه؛ جهانشاهی، فاطمه.(1390). اثربخشی قصه درمانی در کاهش اختلال رفتاری دانش آموزان پسر مقطع ابتدایی. فصلنامه تفکر و کودک، 4، 19- 35.

زارع، حسین؛ پیرخائفی، علیرضا؛ مبینی، داود.(1389). بررسی اثربخشی آموزش مهارت های حل مسأله بر ارتقاء خلاقیت مهندسین با توجه به سنخ شخصیتی آنان. فصلنامه تازه های روانشناسی صنعتی سازمانی، 1(3)، 49- 56. 

طهماسیان، کارینه.(1385). کاربرد قصه در آموزش مهارت های اجتماعی به کودکان. اولین کنگره سراسری هنردرمانی در ایران، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.

غلامی توران پشتی، مرضیه؛ کریم زاده، صمد.(1390). تأثیر بازی های رایانه ای بر خلاقیت و رابطه آن با سازگاری روانی دانش آموزان. فصلنامه اندیشه های تازه در علوم تربیتی، 7(1)، 55- 68.

گودرزی، نسرین؛ مکوند حسینی، شاهرخ؛ رضایی، محمدعلی؛ بلوطبنگان، افضل اکبری. (1393). اثربخشی آموزش مهارت­های زندگی به روش قصه گویی بر میزان کمرویی دانش آموزان. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، 17(5)، 121-136.

ملکی قاسم، حسن.(1385). آشنایی با فعالیت های تربیتی اجتماعی فعالیت های فوق برنامه. تهران: آییژ.

نصیرزاده، راضیه؛ روشن، رسول.(1389). تأثیر قصه گویی در کاهش پرخاشگری پسران شش تا هشت ساله. فصلنامه روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 16(2)، 118- 126.

هاشمی، سید احمد، و  عباسی، ابوالفضل.(1390). تأثیر آموزش مهارت های زندگی بر افزایش امنیت روانی (کاهش کمرویی) دانش آموزان دوره ابتدایی شهرستان لامرد.بازیابی شده در 15/3/91، از http://www.dr-hashemi.com/index.php?newsid=214

 

Alfonso-Benlliure, V.; Meléndez, G & García-Ballesteros, M. (2013). Evaluation of a creativity intervention program for preschoolers. Thinking Skills and Creativity, 10, 112–120.

Desocio, J.F. (2005). Assessing   self-development   through narrative approaches in      child and adolescent psychotherapy. Journal Child Adolesc Psychiatr Nurs, 18(2), 53-61.

Fedotova, O.; Latun,V. (2015). Experimental Study of Audiovisual Approach in an ours on the Psychology of Creativity. Procedia -Social and Behavioral Sciences, 191, 1054 –1061.

Forgan, J.W. (2002).Using bible therapy to teach problem solving. Intervention in School and Clinic, 38(2), 75-83.

Hong, E.; Peng, Y.; Jr, H.; & Wu, J. (2013). Domain-General and Domain-Specific Creative-Thinking   Tests:   Effects   of   Gender   and Item   Content   on   Test Performance. The Journal of Creative Behavior, 47(2), 89-105.

Malka, M. (2010). Lonely children and adolescent: Self-perception and social exclusion and hope, in 1^st(ads).Springer: New York.

Prieto, M.D.; Parra, J.; Fernando, M.; Fernandez, C.; Bermejo, M.R.; & Sanchez, C.  (2006). Creative abilities in early childhood. Journal of Early ChildhoodResearch, 4, 277-290.

Tuttle, J. (2006). Adolescent life skills training for high risk teens: results of group intervention study. Journal of Pediatric Health Care, 20, 184-191.

Victoria.; Karina,W.; Rainer,K.S.(2009).The  life  skills  program  IPSY:  Positive  influences  on  school   binding   and  prevention  of  substance  misuse. Journal of Adolescence, 32(6), 1391-1401.

Shechtman, Z.; Nasaraladin, D.B. (2006). Treating mithers of aggressive children: A research study, international. Journal of Group Psychotherapy, 56(1), 93-112.