مطالعه عوامل موثر برکاهش عملکرد دانه گندم در منطقه ماهدشت کرج

محورهای موضوعی : زراعت و اصلاح نباتات

سید علی موسوی ¹ , فیاض آقایاری ² , مهدی رضایی ³

1 - گروه زراعت، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلالمی، کرج، ایران
2 - گروه زراعت، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
3 - گروه زراعت، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

تاریخ دریافت : 1399/11/15 تاریخ پذیرش : 1400/05/05 تاریخ انتشار : 1398/12/01

کلید واژه: رگرسیون گام به گام, گندم, خلأ عملکرد دانه,

چکیده مقاله :

یکی از مشکلات اساسی تولید گیاهان زراعی در کشور ما اختلاف بین عملکرد واقعی کشاورزان و عملکرد قابل حصول یا همان خلاء عملکرد می باشد. به منظور بررسی عوامل مدیریتی موثر بر کاهش عملکرد دانه گندم در منطقه ماهدشت کرج، آزمایشی به صورت میدانی در سال زراعی 97-1396 در مزارع منطقه ماهدشت صورت گرفت. در این تحقیق با استفاده از رگرسیون گام به گام سهم کلیه عوامل مدیریتی که ممکن است درکاهش عملکرد نقش داشته باشد تعیین گردید. نتایج همبستگی بین عوامل مختلف نشان داد عملکرد دانه با مقادیر تعداد دفعات آبیاری، مصرف نیتروژن در مرحله دوم، کل نیتروژن مصرفی در طول دوره رشد و مصرف ریز مغزی همبستگی مثبت و معنی داری در سطح احتمال 1 درصد و با سطح زیر کشت همبستگی مثبت و معنی داری در سطح احتمال 5 درصد دارد. با توجه به مقادیر عملکرد گندم ثبت شده، میانگین عملکرد واقعی دانه گندم 4775 کیلوگرم در هکتار به دست آمد و عوامل موثر بر کاهش عملکرد در این منطقه شامل تعداد دفعات آبیاری (42 درصد)، سطح زیر کشت (9 درصد)، محصول قبلی کشت شده (6 درصد) و کل نیتروژن مصرفی (5 درصد) تعیین گردید. دیگر عوامل مدیریتی تأثیر ناچیزی در کاهش عملکرد از خود نشان دادند. عملکرد دانه پتانسیل در منطقه ماهدشت کرج طبق مدل رگرسیونی تا 7630 کیلوگرم بر هکتار قابل ارتقاء می باشد که خلاء عملکرد در این منطقه حدود 2860 کیلوگرم بر هکتار به دست می آید.

چکیده انگلیسی:

One of the main problems of crop production in our country is the difference between the actual grain yield of farmers and the achievable grain yield or the yield gap. In order to investigate the management factors affecting the reduction of wheat yield in Mahdasht of Karaj, a field experiment was conducted in the crop year 2017-18 in the farms of Mahdasht which was previously selected by the researcher. In this study, using stepwise regression, the contribution of all management factors that may play a role in reducing yield has been investigated. The results of correlation between different factors showed a positive and significant correlation between grain yield with the number of irrigations, nitrogen application in the second stage, total nitrogen consumption during the growing period and micronutrient consumption at a probability level of 1%, and there was a positive and significant correlation with the area under cultivation at the 5% probability level. According to the recorded wheat grain yield values, the average actual wheat grain yield was 4775 kg.ha-1 and factors affecting yield reduction in this area including the number of irrigations (42%), area under cultivation (9%), previously cultivated crop (6%) and total nitrogen consumption (5%) were determined. Other management factors had little effect on grain yield reduction. Potential grain yield in Mahdasht of Karaj according to the regression model can be raised to 7630 kg.ha-1, and the grain yield gap in this area is 2860 kg.ha-1.