ارزیابی برخی صفات رویشی، درصد آلودگی به کرم ساقهخوار، بیماری بلاست و سوختگی غلاف برگ ژنوتیپ‌های موتانت برنج
محورهای موضوعی : زراعت و اصلاح نباتات
الهیار فلاح
1
(استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آمل، ایران ، a.fallah@areeo.ac.ir)
لیلا باقری
2
(2- پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فنون هسته‎ای، پژوهشکده کشاورزی هسته‎ای، کرج، ایران)
علیرضا نبی پور
3
(3- استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آمل، ایران.)
محمد تقی کربلایی آقا ملکی
4
(3- استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آمل، ایران)
وحید خسروی
5
(3- استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آمل، ایران.)
کلید واژه: ", ارتفاع بوته", تعداد پنجه ", مرگ جوانه مرکزی", , ", موتانت برنج",
چکیده مقاله :
جهت ارزیابی برخی صفات رویشی و تحمل به آفات و بیماری‎ها در موتانت‌های ارقام محلی برنج (در سال 1398 آزمایش‌های مزرعه‎ای در دو منطقه آمل و گلدشت در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد و تیمارها شامل هشت ژنوتیپ موتانت همراه با دو رقم طارم محلی و شیرودی، مجموعا ده ژنوتیپ بودند. نتایج نشان داد که از ژنوتیپ‎های مورد برسی، پنج تا از موتانت‌ها در زمان نشاکاری ارتفاع گیاهچه کمتری نسبت به طارم محلی داشتند، اما همه ژنوتیپ‎ها، ارتفاع گیاهچه بیشتری نسبت به رقم شیرودی داشتند. در زمان رشد رویشی، ارتفاع بوته همه موتانت‎ها نسبت به طارم محلی کمتر ولی نسبت به شیرودی بیشتر بودند. تعداد پنجه در کپه موتانت‎ها، بین 5/16 تا 6/18 عدد متغیر بود. درصد مرگ جوانه مرکزی (خسارت کرم ساقه‎خوار) برای رقم طارم محلی، 67/1 درصد بود که تفاوت معنی‌داری با مقدار آن در ژنوتیپ‌های موتانت نداشت. بیشترین مقدار درصد بلاست برگی معادل 66/5 و متعلق به موتانت شماره 215 بود. کمترین مقدار بلاست برگی معادل 74/0 درصد و مربوط به شاهد شیرودی و موتانت شماره 3200 بود. در بین تمامی ژنوتیپ، موتانت شماره 2310 دارای 51/3 درصد بیماری سوختگی غلاف برگ بود که با سایر موتانت‎ها، به‌جز شماره 1120 و 215 تفاوت معنی‎داری در سطح پنج درصد نداشت. ارتفاع بوته و درصد سوختگی غلاف متاثر از مکان نبود ولی تعداد پنجه در کپه و درصد بیماری بلاست در گلدشت بیشتر از آمل بود. در نتیجه موتانت‎ها، دارای تحمل نسبی به آفات و بیماری مهم برنج در مرحله رویشی هستند.
To evaluate some agronomic traits and resistance to diseases and pests in some local rice (Hassani, Anbarboo and Tarom Mahalli) mutants, field experiments were conducted in two locations (Amol and Goldasht) under a randomized complete blocks design with three replications in 2019. Plant material included eight mutant genotypes along with Tarom Mahalli and Shiroodi cultivars as control varieties. Measurements were made on seedling height, plant height, number of fertile tillers, percent of dead heart, leaf blast and sheath blight at vegetative stage. Results showed that at transplanting, five genotypes had lower seedling height than Tarom Mahalli but all genotypes had higher seedling heights than Shiroodi cultivar. The number of tillers in mutants varied between 16.5 to 18.5. The percentage of stem borer damage (dead heart) was 1.7 percent for Tarom Mahalli, which was not significantly different from that of the mutant genotypes. The highest percentage of leaf blast incidence was 5.7% which belonged to mutant 215 and the lowest one was 0.74% in Shiroodi and mutant 3200. The highest percentage of leaf sheath blight among the mutants was 3.5% that belonged to mutant 2310 and was not significantly different from other mutants except for mutants 1120 and 215. Plant height and leaf sheath blight percentage were not affected by location, but number of tillers per plant and blast disease percentage were higher in Goldasht than in Amol. As a result, the relative tolerance of mutants to important pests and diseases was acceptable.
_||_