ارزیابی ویژگی‌های رشدی، عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم نخود زراعی در کشت انتظاری و بهاره
محورهای موضوعی : زراعت و اصلاح نباتات
سید محسن سیدی
1
(دکترای اکولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان.)
افشار آزادبخت
2
(دانش آموخته دکتری علوم علفهای هرز دانشگاه محقق اردبیلی.)
ایوب فصاحت
3
(4دکتری اکولوژی گیاهان زراعی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، البرز.)
کلید واژه: عملکرد بیولوژیک, نخود, عملکرد دانه, تاریخ کاشت, کشت انتظاری,
چکیده مقاله :
به منظور بررسی اثر کشت انتظاری بر ویژگی‌های رشد و عملکرد سه رقم نخود در شرایط دیم یک آزمایش اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در دو سال زراعی 90-1389 و 91-1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینا همدان به اجرا در آمد. تاریخ کاشت در چهار زمان مختلف شامل 20 دی، 20 بهمن، 20 اسفند و20 فروردین هر دو سال به عنوان سطوح فاکتور اصلی و سه رقم نخود شامل هاشم، آرمان و آزاد نیز سطوح فاکتور فرعی بودند. نتایج آزمایش نشان داد که اثر سال بر ویژگی های آزمایشی نخود معنی دار نبود اما، تمام صفات مورد ارزیابی به جز درصد بقاء بوته ها تحت تأثیر تاریخ کاشت قرار گرفتند. بیشترین میزان عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه (به ترتیب 26/761 و 16/236 گرم در متر مربع) در تیمار تاریخ کاشت اول (20 دی) و رقم هاشم مشاهده شد. همچنین، کمترین مقدار عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه (به ترتیب 18/301 و 91/75 گرم در متر مربع) به تیمار تاریخ کشت آخر (20 فروردین) و رقم آزاد تعلق گرفت. بیشترین مقدار صفات ارتفاع بوته، طول ریشه، تعداد شاخه فرعی، وزن هزار دانه و تعداد دانه در بوته نیز در تاریخ کاشت اول به دست آمد که این مقادیر به طور معنی داری بیشتر از سایر تاریخ های کاشت بودند. در مجموع و با توجه به این یافته ها کشت انتظاری سودمندی بسیار بالایی در میزان ویژگی های رشد، عملکرد و اجزای عملکرد نخود داشت.
In order to evaluate the effect of waiting sowing on yield and growing properties in three chickpea cultivars under rainfed condition, an experiment was conducted at split plot arrangement on basis of randomized complete block design at the Agricultural Research Station, Faculty of Agriculture, and Bu-Ali Sina University during growing seasons of 2011 and 2012. Sowing dates in four times, including 10 January, 10 February, 10 March and 9 April of both years were the levels of main plot, and three chickpea cultivar, including Hashem, Arman and Azad were subplot. Results showed that the effect of year on chickpea experimental properties was not significant, but the all of the evaluated traits were affected significantly by sowing dates, but the plants survival percentage. The highest rates of biological and grain yield (761.26 and 236.16 g m-2, respectively) was obtained at the first sowing date (10 January) and Hashem cultivar. Also, the lowest biological and grain yield (301.18 and 75.91 g m-2, respectively) was achieved at last sowing date (9 April) and Azad cultivar. The highest plat height, root length, number of branches per plant, 1000 seed weight and grain per plant was obtained at the first sowing date that these values were significantly more than the other sowing dates. As the results showed that cultivars had significant effects on grain and protein yield. Totally, by considering these findings, waiting sowing was highly beneficial in chickpea growing properties, yield and yield component.
_||_