مقایسه اثربخشی زوج درمانی گاتمن و هیجان¬مدار بر رفتار دلبستگی در زوجین با طلاق عاطفی

محورهای موضوعی : روان شناسی

سها سادات ¹ , داوود تقوایی ^{2 *} , محمد مهدی جهانگیری ³

1 - گروه روان شناسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران
2 - گروه روان شناسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران.
3 - گروه روان شناسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

تاریخ دریافت : 1404/02/29 تاریخ پذیرش : 1404/04/31 تاریخ انتشار : 1404/04/28

کلید واژه: رفتار دلبستگی, زوج درمانی, گاتمن, طلاق عاطفی, هیجان مدار.,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر  با هدف مقایسه اثربخشی زوج درمانی گاتمن و هیجان­مدار  بر رفتار دلبستگی در زوجین با طلاق عاطفی انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش­آزمون-پس آزمون با دوگروه آزمایش، یک گروه گواه و دوره پیگیری سه ماهه بود. جامعه آماری شامل کلیه زوج­های مراجعه کننده به مراکز مشاوره و خدمات روان­شناختی شهر تهران با تشخیص طلاق عاطفی بود. نمونه پژوهش شامل 30 زوج (60 نفر) بود که به شیوه در دسترس و بر اساس ملاک­های ورودی انتخاب و در گروه­های آزمایش و گواه جایگماری شدند (هرگروه 20 نفر). گروه آزمایش اول 10 جلسه زوج درمانی گاتمن را دریافت کرد. برای گروه دوم آزمایش 8 جلسه برنامه زوج درمانی هیجان­مدار اجرا شد. برای گردآوری داده­ها از مقیاس کوتاه دسترسی­پذیری، پاسخ­گویی و همدم طلبی (ساندبرگ و همکاران، 2012) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده­ها به روش تحلیل واریانس با  اندازه­های مکرر و در نرم­افزار spss26 انجام شد نتایج نشان داد، هر دو روش زوج درمانی گاتمن و هیجان­مدار باعث بهبود معنادار رفتار دلبستگی در زوجین با طلاق عاطفی در مراحل پس آزمون و پیگیری شدند. همچنین مشخص شد میان اثربخشی دو رویکرد درمانی بر رفتار دلبستگی اختلاف آماری معناداری وجود ندارد. این نتایج در دوره پیگیری سه ماهه تداوم داشت. در مجموع نتایج پژوهش حاضر بر زوج­درمانی گاتمن و هیجان­مدار به عنوان یک راهبرد و نقطه امیدوار کننده برای بهبود رفتار دلبستگی در زوجین با طلاق عاطفی تمرکز دارد.

چکیده انگلیسی:

This study aimed to Comparing the effectiveness of Gottman couple therapy and Emotion Focused Couple Therapy on attachment behavior in couples with emotional divorce. The research method was a semi-experimental pre-test-post-test with two experimental groups, a control group, and a three-month follow-up period. The statistical population included all couples referring to counseling and psychological services centers in Tehran with a diagnosis of emotional divorce. The research sample consisted of 30 couples (60 people) who were selected through a convenient method and based on entry criteria and assigned to experimental and control groups (20 people in each group). The first experimental group received 10 sessions of Gottman couple therapy. The second experimental group received 8 sessions of emotion-focused couple therapy. The Brief Accessibility, Responsiveness and Engagement (Sandberg et al., 2012) was used to collect data. Data analysis was performed using repeated measures analysis of variance using SPSS₂₆ software. The results showed that both Gottman couple therapy and Emotion Focused Couple Therapy significantly improved attachment behavior in couples with emotional divorce at the post-test and follow-up stages. It was also determined that there was no statistically significant difference between the effectiveness of the two therapeutic approaches on attachment behavior. These results persisted during the three-month follow-up period. Overall, the results of the present study focus on Gottman couple therapy and Emotion Focused Couple Therapy as a strategy and promising point for improving attachment behavior in couples with emotional divorce.

Save

منابع و مأخذ:

پیامانی، سپیده؛ علی¬پور، احمد؛ مرادی دولیسکانی، مرتضی و صفاری¬نیا، مجید. (1403). مقایسه اثربخشی مدل گاتمن و آموزش تنظیم هیجان مدار بر الگوهای ارتباطی و صمیمیت زناشویی زنان متأهل در معرض طلاق شهر تهران. دستاوردهای روان‌شناختی. https://doi.org/10.22055/psy.2025.48080.3319.
جانسون، سوزان. (1394). زوج درمانی هیجان مدار. ترجمه زهره معینی و مژده ارشادی فارسانی. تهران: منتشران اندیشه.
جعفرزاده، دنیا؛ شریعتمداری، آسیه؛ قره داغی، علی. (1400). توصیف تجربه زیسته فرزندان والدین دچار طلاق عاطفی. پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 10 (4)، 140-117. http://doi.org/10.22108/srspi.2022.128286.1693.
دریای لعل، آزیتا؛ اکبری، بهمن؛ صادقی، عباس. (1401). مقایسه اثربخشی مدل گاتمن و درمان هیجان¬مدار بر احساس تنهایی و تاب آوری زوجین. خانواده درمانی کاربردی، 3 (2)، Http://doi.org/10.30483/rijm.2022.254329.1156.
رسولی، محسن؛ بابایی گرمخانی، محسن و داورنیا، رضا. (1397) ارزیابی ویژگی¬های روان سنجی مقیاس کوتاه دسترسی-پذیری، پاسخگویی و همدم طلبی: ابزاری برای سنجش رفتار دلبستگی در روابط زناشویی. مجله علوم پزشکی زانکو/ دانشگاه علوم پزشکی کردستان، 17-1. https://api.semanticscholar.org/Corpus.
سهیلی، نسیم. (1398). مقایسه اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر زوج درمانی گاتمن (GMCT) و رفتاری-تلفیقی (IBCT) بر کیفیت رابطه زناشویی و صمیمیت زناشویی زنان پرستار. رساله دکتری، دانشگاه خوارزمی.
صالح¬پور، پرستو؛ احقر، قدسی؛ شکوه، نوابی¬نژاد. (1398). اثربخشی زوج درمانی هیجان¬مدار بر کاهش باورهای غیر منطقی و طلاق عاطفی زنان متأهل مراجعه کننده به مراکز مشاوره منطقه 4 تهران در سال 1396. مجله دانشکده پزشکی، 62، 70-57. http://doi.org/10.22038/mjms.2019.15300.
فرهادنیا، زهره. (1395). اثربخشی زوج درمانی گاتمن بر افزایش صمیمیت و کاهش مشکلات زناشویی زوج¬های متعارض. پایان¬نامه کارشناسی ارشد روان¬شناسی بالینی، دانشگاه فردوسی مشهد.
کریمی، جواد. (1391). مقایسه اثربخشی زوج درمانی یکپارچه نگر با زوج درمانی هیجن مدار بر کاهش آسیب های ناشی از خیانت زناشویی. رساله دکتری مشاوره، دانشگاه شهید چمران.
Al-Shahrani, H. F., & Hammad, M. A. (2023). Impact of emotional divorce on the mental health of married women in Saudi Arabia. PloS one, 18(11), e0293285. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0293285.
Cordova, J. V., & Scott, R. L. (2021). Intimacy: A behavioral interpretation. The Behavioral Analyst, 24(1), 75–86. https://doi.org/10.1007/BF03392020.
Damo, D. D., & Cenci, C. M. B. (2021). Emotional divorce: similarities and differences according to the position occupied. Trends in Psychology, 29(3), 505-518. https://doi.org/10.1007/s43076-021-00088-w.
Ezzodin, F., Rahimian Boogar, I., Moazedian, A., & Sotodehasl, N. (2021). The Effectiveness of Emotion-Focused Therapy on Positive Interaction and Intimacy of Couples in Tehran. Razavi International Journal of Medicine, 9(4), 107-113. [Persian]. Http://doi.org/10.30483/rijm.2021.254287.1122.
Findley, K. M. (2020). Therapy at Your Doorstep: Examination of Home-Based Gottman Method Couples Therapy (Doctoral dissertation, California Southern University).
Garanzini, S., Yee, A., Gottman, J., Gottman, J., Cole, C., Preciado, M., & Jasculca, C. (2017). Results of Gottman method couples therapy with gay and lesbian couples. Journal of marital and family therapy, 43(4), 674-684. https://doi.org/10.1111/jmft.12276.
Gottman, J. (2018). The seven principles for making marriage work. Hachette UK.
Gottman, J. M. (2011). The science of trust: Emotional attunement for couples. WW Norton & Company.
Gottman, J. M. (2023). What predicts divorce? The relationship between marital processes and marital outcomes. Psychology Press. https://doi.org/10.4324/9781003429807.
Greenman, P. S., Johnson, S. M., & Wiebe, S. (2019). Emotionally focused therapy for couples: At the heart of science and practice. In B. H. Fiese, M. Celano, K. Deater-Deckard, E. N. Jouriles, & M. A. Whisman (Eds.), APA handbook of contemporary family psychology: Family therapy and training (Vol. 3, pp. 291–305). http://doi.org/10.1037/0000101-018.
Irvine, T. J., Peluso, P. R., Benson, K., Cole, C., Cole, D., Gottman, J. M., & Schwartz Gottman, J. (2024). A Pilot Study Examining the Effectiveness of Gottman Method Couples Therapy Over Treatment-as-Usual Approaches for Treating Couples Dealing with Infidelity. The Family Journal, 10664807231210123. https://doi.org/10.1177/1066480723121012.
Johnson S. M. (2019). Attachment in action: Changing the face of 21st century couple therapy. Current Opinion in Psychology, 25, 101–104. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2018.03.007.
Johnson, S., & Zuccarini, D. (2010). Integrating sex and attachment in emotionally focused couple therapy. Journal of marital and family Therapy, 36(4), 431-445. https://doi.org/10.1111/j.1752-0606.2009.00155.x.
Navarra, RJ., Gottman, JM., Gottman, JS. (2016). Sound relationship house theory and marriage education. In: J Ponzetti, Jr., editor. Evidence-based approaches to relationship and marriage education. Canada: Routledge.
Rasheed, A., Amr, A., & Fahad, N. (2021). Investigating the relationship between emotional divorce, marital expectations, and self-efficacy among wives in Saudi Arabia. Journal of Divorce & Remarriage, 62(1), 19-40. https://doi.org/10.1080/10502556.2020.1833290.
Salemi , H. ., Kazemipour Sabet, S. ., & Savadian , P. . (2024). Identifying the Sociological Dimensions of Emotional Divorce and Typology of its Types in Tehran. Journal of Assessment and Research in Applied Counseling (JARAC), 6(4), 207-212. https://doi.org/10.61838/kman.jarac.6.4.24.
Sandberg, J. G., Busby, D. M., Johnson, S. M., & Yoshida, K. (2012). The brief accessibility, responsiveness, and engagement (BARE) scale: A tool for measuring attachment behavior in couple relationships. Family Process, 51(4), 512–526. https://doi.org/10.1111/j.1545-5300.2012.01422.x.
Shapiro, A. F., Gottman, J. M., & Fink, B. C. (2015). Short-term change in couples’ conflict following a transition to parenthood intervention. Couple and Family Psychology: Research and Practice, 4(4), 239-251. https://doi.org/10.1037/cfp0000051.
Turner, J. J., Crapo, J. S., Kopystynska, O., Bradford, K., & Higginbotham, B. J. (2023). Economic distress and perceptions of sexual intimacy in remarriage. Frontiers in psychology, 13, 1056180. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.1056180.
van Diest, S. L., den Oudsten, B. L., Aaronson, N. K., Beaulen, A., Verboon, P., Aarnoudse, B., & van Lankveld, J. J. (2023). Emotionally focused couple therapy in cancer survivor couples with marital and sexual problems: a replicated single-case experimental design. Frontiers in Psychology, 14, 1123821. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1123821.
van Lankveld, J. J., Dewitte, M., Verboon, P., & van Hooren, S. A. (2021). Associations of intimacy, partner responsiveness, and attachment-related emotional needs with sexual desire. Frontiers in Psychology, 12, 665967. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.665967.
Vazhappilly, J. J., & Reyes, M. E. S. (2018). Efficacy of emotion-focused couples communication program for enhancing couples’ communication and marital satisfaction among distressed partners. Journal of Contemporary Psychotherapy, 48, 79-88. https://doi.org/10.1007/s10879-017-9375-6.
Wiebe, S. A., Elliott, C., Johnson, S. M., Burgess Moser, M., Dalgleish, T. L., Lafontaine, M. F., & Tasca, G. A. (2019). Attachment change in emotionally focused couple therapy and sexual satisfaction outcomes in a two-year follow-up study. Journal of Couple & Relationship Therapy, 18(1), 1-21. https://doi.org/10.1080/15332691.2018.1481799.