تدوین مدل بهزیستی روان‌شناختی نوجوانان دارای باورهای وسواسی بر اساس سبک‌های دفاعی، وضعیت هویت ایگو و ارتباط والد – فرزند

محورهای موضوعی : روان شناسی

رضا شهلا ¹ (دکترای روان‌شناسی‌، گروه روان‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
خانم دکتر رویا کوچک انتظار ² (استادیار گروه روان‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
مهدیه صالحی ³ (استادیار گروه روان‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
افسانه قنبری پناه ⁴ (استادیار گروه روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1400/09/01 تاریخ پذیرش : 1401/02/17 تاریخ انتشار : 1401/03/01

کلید واژه: بهزیستی روان‌شناختی, باورهای وسواسی, سبک‌های دفاعی, رابطۀ والد-فرزند, هویت ایگو,

چکیده مقاله :

در بین مدل‌های نظری موجود از بهزیستی روانشناختی، کمتر به ریشه‌های تحولی این سازه پرداخته شده است. این پژوهش باهدف تدوین مدل بهزیستی روان‌شناختی نوجوانان با باورهای وسواسی بر اساس سبک‌های دفاعی، وضعیت هویت ایگو و ارتباط والد – فرزند انجام شده است. مطالعه‌ی حاضر از نوع مطالعات همبستگی بود که در جامعه‌ی دانش‌آموزان پسر مقطع متوسطه دوم شهر تهران در سال تحصیلی 97-1396 انجام شد. نمونۀ آماری شامل 250 دانش‌آموز با باورهای وسواسی بود که به شیوه‌ی نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای و به‌صورت هدفمند انتخاب شدند. پرسشنامه‌های سبک‌های دفاعی، بهزیستی روان‌شناختی، هویت ایگو، رابطه والد-فرزند و پرسشنامه عقاید وسواسی نسخه کودک و نوجوانی را تکمیل کردند. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش تحلیل معادلات ساختاری استفاده شد. بر اساس یافته‌ها رابطه والد و نوجوان به طور غیر مستقیم و منفی از طریق مکانیسم‌های دفاعی بر بهزیستی روانی اثر می‌گذارد (05/0≥p). این نتیجه بدان معناست که رابطه والد و نوجوان باعث افزایش مکانیسم‌های دفاعی و افزایش استفاده از مکانیسم‌های دفاعی باعث کاهش بهزیستی روانی می‌شود. همچنین رابطه‌ی والد و نوجوان، هم به طور مستقیم و غیرمستقیم هویت ایگو را پیش‌بینی می‌کند؛ در نتیجه با افزایش رابطه‌ی والد و نوجوان هویت‌یابی بهبود می‌یابد. در مسیر غیرمستقیم هویت، مکانیسم‌های دفاعی نقش واسطه‌ای دارند؛ به طوری که با افزایش رابطه‌ی والد و نوجوان، مکانیسم‌های دفاعی افزایش می‌یابد و پس از آن به طور مثبت بر هویت اثر می‌گذارد. این پژوهش اهمیت سبک‌های دفاعی، وضعیت هویت ایگو و ارتباط والد-فرزند در مدل‌پردازی بهزیستی روان‌شناختی نوجوانان با باورهای وسواسی را نشان می‌دهد.

چکیده انگلیسی:

To achieve the different dimensions of mental health, communities need to provide the ideal of self-actualization and excellence for their members. Psychological well-being is an effort to grow and develop in order to realize the potential of a person in a variety of dimensions, such as autonomy, personal growth, purposefulness in life, mastery of the environment, positive relationship with others, and self-acceptance, all rooted in the development of personality. According to the above-mentioned articles, this research aimed to develop a psychological well-being model for adolescents with social anxiety based on defensive styles, Ego identity status, and parent-child relationship. This research was a correlational study. The statistical population of this study was all the boy sophomores in Tehran in 2017-2018. The sample also included 250 social anxiety students with a multistage cluster sampling method and purposefully selected. The criterions of entering this research included: informed consent, age range (15-18 years) and outcomes of the project included: reluctance to continue cooperation and lack of completion of the questionnaires by participants. The participants completed the Defense Style Questionnaire, the Ryff Scale of Psychological Well-Being, the Ego Identity Process Questionnaire, the Parent-Child Rating Scale and the obsessive beliefs questionnaire. We used structural equations analysis to examine the data. All stages of analysis were performed using SPSS (v.24) and AMOS (v.24) software packages. According to the findings, the parent-adolescent relationship indirectly and negatively affects psychological well-being through defense mechanisms (p≥0.05). The parent-adolescent relationship also directly and indirectly predicts identity.