تبیین مفهوم گـذار در مبانی هویت تمدن ایـرانی

محورهای موضوعی : معماری

محمد نقی زاده ¹ (استادیار واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران)
مریم دورودیان ² (کارشناس ارشد معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1387/08/01 تاریخ پذیرش : 1387/10/20 تاریخ انتشار : 1387/10/01

کلید واژه: Iranian Architecture, Iranian identity, هویت ایرانی, معماری ایرانی, The concept of transition, perceptional hierarchy, مفهوم گذار, تجردگرایی توحیدی, مکان تامل, مراتب ادراکی,

چکیده مقاله :

این مقاله پژوهشی در "چگونگی تاثیر مفهوم گذار در هنر ایرانی" است. هنر ایرانی متاثر از مبانی فکری ایرانی، هنری مفهومی است. اشتراک در مبانی فکری و تلاش برای حفظ و انتقال اصول و معیارهای هویت ایرانی به زبان و بیان هر دوره موجب پیوستگی هویتی در آثار دوران گذشته شده است. اما در دوران معاصر به دلیل نقصان در توجه به جهانبینی جامعه در ایجاد زبان و بیان معاصر موجب گسست هایی در این مسیر کمال گرا شده است. بنابراین هدف اصلی تحقیق حاضر تبیین چارچوب فکری برآمده از جهانبینی جامعه با بررسی توصیفی- تحلیلی است. چنین بستر فکری امکان باز احیایی کهن الگوها در توسعة بهینة مسیر پیشرو تمدن ایرانی را فراهممی آورد. "مفهومگذار" برآمده از اعتقادات توحیدی جامعة ایرانی، با دو معیار "امکانگذار" و "تذکربه گذار" این چارچوب فکری را ایجاد می کند و دربرگیرنده بسیاری از اصول و معیارهای هویت ایرانی است.

چکیده انگلیسی:

      Studying past vestiges of the Iranian civilization is expressive of a kind of continuity in past works and interruption in the contemporary era. The continuity results from the communion in philosophy of life and efforts to maintain it and transfer those foundations and Iranian identity criteria to the methods of past. The interruption is due to neglecting the philosophy of life and beliefs of the society in creating contemporary methods. Thus, the main purpose of this study is to explain the theoretical framework of the philosophy of life and beliefs of the society. Such a basis provides the possibility to optimize the revitalization and development of the progressive of civilization. The “concept of transition” that origins from the monotheism beliefs of the Iranian society creates this framework with the criteria of “possibility of transitions” and “reminding transition” and involves many of the principles and criteria of Iranian identity.       This article has endeavored to study theoretical documents of the society and cases and MASADIQ especially in Iranian architecture. The results of this research can act as a theoretical framework in harmony with Iranian identity in architectural projects.                                                                                                  

منابع و مأخذ:

• ب‍ه‍ار، مهرداد، (1375)؛ "پ‍ژوه‍ش‍ی‌ در اس‍اطی‍ر ای‍ران" ، وی‍راس‍ت‍ار ک‍ت‍ای‍ون‌ م‍زداپ‍ور، آگ‍اه‌‏‫، ت‍ه‍ران‌.


• جعفری، محمد تقی، (1379)؛ "دنیا از دیدگاه علی (ع) "،گرد آوری محمد رضا جوادی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ت‍ه‍ران‌.


• حافظ، شمس الدین محمد، (1378)؛ "دیوان اشعار "باهتمام محمد قزوینی و قاسم غنی، زوار، ت‍ه‍ران‌.


• حکمت، علی اصغر، (1348)؛ "تاریخ ادیان"،تهران: ابن سینا. ت‍ه‍ران‌.


• ده‍خ‍دا، ع‍ل‍ی‌اک‍ب‍ر، (1378)؛ "ل‍غ‍ت‌ن‍ام‍ه" (لوح فشرده)، زی‍رن‍ظر م‍ح‍م‍د م‍ع‍ی‍ن‌، ج‍ع‍ف‍ر ش‍ه‍ی‍دی‌ ت‍ه‍ران‌: دان‍ش‍گ‍اه‌ ت‍ه‍ران‌، م‍وسس‍ه‌ ل‍غ‍ت‌ن‍ام‍ه‌ ده‍خ‍دا. ت‍ه‍ران‌.


• رضی، هاشم، (1382)؛ "آیین مغان"، تهران:سخن. ت‍ه‍ران‌.


• زمانی، عباس، (1363)؛ "پیچ تزئینی،آثار تاریخی اسلامی ایران، معماری ایران"، آسیه جوادی، تهران: مجرد. ت‍ه‍ران‌.


• سهروردی، شهاب الدین، (1383)؛ "حکمه الاشراق"، ترجمه سید جعفرسجادی،دانشگاه تهران.


• عطار، فریدالدین محمد،(1384)؛ "منطق الطیر"، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، ویرایش دوم، تهران، سخن. ت‍ه‍ران‌.


• کعبی پور،محبوبه(1384)؛ "بررسی تاریخی عناصر چهارگانه در دوران باستان ایران"، مجموعه مقالات، فرهنگستان هنر. ت‍ه‍ران‌.


• مولوی،جلال الدین(1379)؛ "مثنوی معنوی"، تصحیح نیکلسون، سایه گستر،قزوین.


• نقی زاده، محمد(1381)، " مبانی فلسفی زیبایی شناسی طراحی محیط و منظر ایرانی"، محیط شناسی-ویژه نامه طراحی محیط،صص61-79.


• .......(1382)، "مشخصه­های آب در فرهنگ ایرانی"، محیط شناسی، شماره32، زمستان، صص71-92


• .......(1385)، "مبانی هنر دینی در فرهنگ اسلامی"، جلد2، نشر فرهنگ اسلامی تهران


• یوسفی، غلامحسین(1383)؛ "یک دم میان دو عدم"، می ومینا، به کوشش دهباشی، تهران ه‍ن‍رس‍رای‌ گ‍وی‍ا. تهران.

16- Alexander, Victori ,(2003), “Sociology of the arts exploring fine and popular forms”, Berlin, Blackwel.

17- Ardalan‎ Nader and Laleh Bakhtiar, (1973), “The Sense of Unity”, ‎University of Chicago Press.

18- Barry, Michael ,(1995), “Colour and symbolism in Islamic architecture”, ‎London,‎Thames and Hudson Ltd.