کاهش آسیب پذیری در برابر زلزله در عرصه طراحی معماری با رویکرد طراحی لرزه ای مبتنی بر کارایی
محورهای موضوعی : معماری
حمیدرضا موسوی
1
(دانش آموخته دکترای معماری دانشکدههنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران)
کلید واژه: هویت, vulnerability, پست مدرن, مدرن, پیش از مدرن, هویت معماری, Performance Base Seismic Design, Architectural Configuration,
چکیده مقاله :
تمرکز بر مهندسی سازه برای پایداری بنا، به کاهش تلفات جانی انجامیده است اما به واسطه افزایش هزینهها نتوانستهرضایت گروه های ذینفع را فراهم آورد.طرحریزی ساختمان از سیاستگذاریهای کلان آغاز و در قالب برنامههای فرادست چارچوب طرح و ایستایی بنا راپایهریزی مینماید. در این فرآیند معمار پیکربندی بنا که مهمترین تأثیر را بر روی عملکرد لرزهای آن دارد، مشخصمیکند.آسیبشناسی صنعت ساختمان در طراحی معماری نشان میدهد که اسناد نظام فنی و اجرایی کشور واجد مشکلاتزیر است:1ـ فقدان اسناد جامع و کارآمد در حوزه طراحی معماری2ـ تکیه بر اسناد تجویزی متضاد با ماهیت خلاقانه معماریماهیت روش طراحی لرزهای مبتنی بر کارایی (PBSD (بیشترین انطباق را با طراحی معماری و پاسخگویی به مسائلگروههای ذینفع دارد. در این راستا مقاله به شناسایی مؤلفههای مشترک روش طراحی لرزهای مبتنی بر کارایی و طراحیمعماری و روشهای دستیابی به اسناد و تبیین نقش معماران میپردازد.
The Experience of numerous earthquakes and the extent of damage they have caused together with the steps taken to reduce their impact have all shown that such steps have often been limited to structural engineering issues and the strengthening of buildings against earthquakes. Although such strategies have resulted in improving the endurance of buildings and reducing the number of casualties, their increasing costs and other factors have prevented them from being completely satisfactory for the people involved. The design of buildings is an extensive process which begins with the general goals and strategies, which manifest themselves as holistic designs concepts and regulations that govern the framework of design and the requirements for the resistance of buildings against earthquakes. In this design process, the architect determines form and configuration of the building which has the most influence on the building's performance against earthquakes. Research on the construction industry, specifically architectural design have shown that Iran's Office of Technical Affairs and their regulatory codes and guidelines suffer from the following problems: lack of holistic regulatory codes, or the presence of contradictory or unproductive documents, specifically in the field of architectural design, reliance on prescriptive codes that act against creativity in architectural design A study on the essence and the progression of regulatory codes for earthquake design suggests that PBSD(performance based seismic design) and its related body of research is more in tune with the nature of architectural design and is more capable of answering the socio-economic needs of the people involved. In contrast to prescriptive methods of the past or those that are in operation now, performance based seismic design is more in tune with architectural design because: first, both (architectural design and PBSD) require a process that begins with the definition of goals and ends with an assessment of a design proposals. Second, both processes are capable of repetition until the proposed design manages to achieve the goals set out at the beginning. Third point of similarity is that in both processes, stockholders as same as other organizations are considered an important benefiting party and are given an important role in each process. Performance based seismic design is defined by choosing criteria that are inspired by a few performance goals. Each of these goals in turn defines the problems that arise from a particular level of destruction while also relating these levels of destruction to the different levels of earthquake risk. In this regard, the paper aims to carry out the following tasks and displays their results: Identifying the similarities between performances based seismic design and architectural design. Introducing different methods for generating documents (regulatory codes and criteria) for PBSD in architecture Elucidate the role of architects in preparing such regulatory codes and criteria Forecasting the future of regulatory codes of architectural seismic design and its relevant research Presenting a practical proposal for an evaluative methodology for reducing the vulnerability of buildings against earthquakes and formulating the techniques and guidelines necessary for architectural design
اداره کل شهرسازی و معمـاری شـهرداری تهـران (1376 : (مجموعـه
ضوابط و مقررات و بخشنامه ها ـ امور مهندسین ناظر، شرکت
پردازش و برنامه ریزی شهری، چاپ اول، انتشارات چلنگری، تهران
2 .دبیرخانه شورای عالی شهرسـازی و معمـاری ایـران (1379 :(مقـررات
شهرسازی و معماری و طرحهای توسعه و عمـران مـصوب
شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، معاونـت شهرسـازی و
معماری وزارت مسکن و شهرسازی، چاپ پنجم، انتشارات هژبر، تهران
3 .دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران (1379 :(آیـین نامـه
نحوه بررسی و تصویب طرحهای توسعه و عمرانـی محلـی،
ناحیه ای، منطقه ای و ملی و مقررات شهرسازی و معمـاری
کشور، معاونت شهرسازی و معماری وزارت مسکن و شهرسـازی، چـاپ
اول، انتشارات مؤسسه فرهنگی ـ هنری ثمین، تهران
4 .دفتر تـدوین و تـرویج مقـررات ملـی سـاختمان (1384 :(مبحـث دوم
مقررات ملی ساختمان ـ نظامات اداری، نشریه توسعه ایران، چاپ
سوم، انتشارات کتیبه، تهران
5 .دفتر تدوین و ترویج مقررات ملی ساختمان (در دست تـدوین): مبحـث
چهارم مقررات ملی ساختمان ـ الزامات عمومی ساختمان
6 .دفتر تدوین و ترویج مقـررات ملـی سـاختمان (1376 :(قـانون نظـام
مهندسی و کنترل ساختمان و آیین نامه اجرایـی آن، معاونـت
نظام مهندسـی و اجـرای سـاختمان وزارت مـسکن و شهرسـازی، چـاپ
چهارم، انتشارات مدیریت، تهران
7 .ذو اشتیاق، صمد (1378 :(ضوابط و مقررات اجرایی طرح جـامع
جدید تهران (طرح حفظ ساماندهی)، شـرکت پـردازش و برنامـه
ریزی شهری، چاپ اول، انتشارات چلنگری، تهران.
8 .کمیته دائمی بازنگری آیـین نامـه طراحـی سـاختمانهـا در برابـر زلزلـه
(1384 :(آیـین نامـه طراحـی سـاختمانهـا در برابـر زلزلـه
استاندارد 84-2800 ،مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، تهران
وزارت کشور (1345 :(قانون شهرداری مصوب 27 بهمن 1345
مجلس شورای ملی ـ منتخبی از قوانین و آیـین نامـه هـا و
مقررات شهرداری پایتخت، شهرداری پایتخت، تهران.
10 .متانی، محمدعلی (1386 :(مجموعه قوانین برنامه اول، دوم، سوم
و چهارم توسعه اقتصادی، اجتمـاعی و فرهنگـی جمهـوری
اسلامی ایران، انتشارات پارس نوین، چاپ دوم
11 .منصور، جهانگیر (1381 : (قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران،
نشر دوران
12 .موسوی، حمیدرضا (1387 : (کاهش آسیب پذیری در برابر زلزلـه
در عرصه طراحی معماری- تحلیل سیاستها، ارائه راهکارهـا،
پایان نامه دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علـوم و تحقیقـات
زیر نظر دکتر فریبرز ناطقی الهی
13. ACSE, 2000, Pre standard and Commentary for the
Seismic Rehabilitation of Buildings, Prepared by the
American Society of Civil Engineers, Published by the
Federal Management Agency, FEMA 356,
Washington, D.C
14. Arnold. Ch & et al, 2006, Designing for Earthquake,
Manual for Architects, FEMA 454. Washington,
D.C.
15. ATC/BSSC, 2006, NEHRP Next- Generation
Performance- Based Seismic Design Guidelines,
FEMA 445, and Washington, D.C.
16. ATC / BSSC, 2003, NEHRP Guidelines for the
Seismic Rehabilitation of Buildings, Prepared by the
Applied Technology Council for the Building Seismic
Safety Council, Published by the Federal Emergency
Management Agency, FEMA 273, Washington, D.C.
17. ATC / BSSC, 1997, NEHRP Commentary on the
Guidelines for the Seismic Rehabilitation of
Buildings, Prepared by the Applied Technology
Council for the Building Seismic Safety Council,
Published by the Federal Emergency Management
Agency, FEMA 274, Washington, D.C
18. EERC, 1996. Performance Based Seismic Design of
Buildings: An Action Plan for Future Studies,
Prepared by the Earthquake Engineering Research
Center and Published by the Federal Emergency
Management Agency, FEMA 283, Washington, D.C.
19. EERI,2000. Action Plan Performance Based
Seismic Design, Prepared by the Earthquake
Engineering Research Institute and Published by
the Federal Emergency Management Agency,
FEMA 349, Washington, D.C.
20. SEAOC, 1995. Vision 2000: Performance Based
Seismic Engineering of Buildings, Structural
Engineers Association of California, Sacramento,
California.
21. .http://tec. mporg.ir/ saman/ zavabet/ fehrestzavabet.
aspx