رویـکردی تحلیلی به مقوله جنسیت و تأثیر آن در کیفیت فـضا (نمونه مورد مطالعه: پارک فجر تبریز)
محورهای موضوعی : معماری
مهروش کاظمی
1
(دکتری معماری، عضو هیئت علمی، واحدشبستر، دانشگاه آزاداسلامی، شبستر، ایران)
کلید واژه: architecture, Public Space, معماری, Gender, جنسیت, فضای عمومی, park, فضای جنسیتی شده, be Gendered space,
چکیده مقاله :
"جنسیت"1به عنوان یک مقوله اجتماعی و هم ساخته2 و متاثر از فرهنگ حاکم برجامعه، با واژه"جنس"3 که عموماً برای بیان همان مقوله فقط از دیدگاه زیست شناختی بکار می رود متفاوت است. این مقاله در بررسی ارتباط موجود بین جنسیت و معماری، مشکلی تحت عنوان "جنسیتی شدن فضا" را با تمرکز بر فضای پارک به عنوان فضای عمومی مطرح نموده، سپس به تبیین دلایل وقوع مشکل مذکور راهکارهای اجتناب از آن می پردازد. نتایج مشخص نمود پدیده جنسیتی شدن فضای عمومی دلیلی بر افت کیـــفیت و مطلوبیت فضا همچنین نمایانگر ناکارآمدی آن و تبدیل یک فضای عام به یک فضای خاص است. روش تحقیـــق بکار گرفته شده روش کیـــفی و در بخشی از پژوهش روش پیمایشی بوده، برای تشخیص مشکل از روش بالینی6 منتصب به آکوف استفاده شده است. علاوه بر نتایج حاصل، این مقاله به ارائه روشی جهت پرداختن به مقوله جنسیت در بخشی از حوزه معماری- فضا، محصول معماری- می پردازد.
Space is production of architecture.It could be changed after creation in future life. Description of space will be changed by perception an experience of consumers. So user, designer or biulder. Significant levels are the same. Reasearchs' focus is on gender,space and relationship between them and architecture. Gender as a social factor has directly related with culture.It is different of sex. Women and men as user of spaces have differences in their sex, gender and gender rols.Sometimes space exactly public space for a part of user (women) is not sutibale Because there hasn't been attention to gender. "Gendered space" as a problem,will be appeared when we forget gender differences, so some users (women) have to leave space, and a general space convert to specific. Research argue spaces in three way are being gendered: by planning by design process by occupation and future using. Research try to answer this question,"Is there any related between consentration on gender and quality of space?Eventually we argue,if architects do not consider on gender and needs that depends on gender rols,space will has low quality and part of users leave there, so "gendered space" will be appeared.
اســلامی، سید غلامرضا، (1384)،"پژوهش در حوزه هنر و علم:شباهتها و تفاوتها"، مقاله ارائه شده در هم اندیشی پژوهش هنر، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران .
2- برتیوم، فرانسوا، آندره لامورد، (1375)، "«روش تحقیق در روانشناسی"، ترجمه دکتر حمزه گنجی، ویرایش.
3- پاکــزاد، جهانشاد، (1385) ،"مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری"، نشر شهیدی،چاپ اول.
4- رفیع پور، فرامرز، (1378)، "کندوکاوها و پنداشتها، مقدمهای برروشهای شناخت جامعه و تحقیقات اجتماعی"، شرکت سهامی انتشار.
5- قانون برنامه چهارم توسعه، (1385)، سازمان مدیریت وبرنامه ریزی کشور.
6- لاســان، برایان، (1384)، "طراحان چگونه میاندیشند، ابهام زدایی از فرآیند طراحی"، ترجمه حمید نــدیمی، مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
7- کاظمی شیشوان، مهروش، (1386)، "حوزه های مجزا"نماد فضاهای جنسیتی در معماری"، همایش زنان معمارایرانی،تهران.
8- مرتضوی، شهرناز، (1380)، "روانشناسی محیط و کاربرد آن"، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
9- نرسیسیاس، امیلیا، (1383) ،"مــردم شناسی جنسیت"، نشرافکار، چاپ اول.
10- Agrest ,Diana ,(1993), “Architecture from Without:Theoretical Framings for A Critical Practice”, Combridge , Mass.:MIT Press.
(See,for example,Vitruvius,The Ten Books on Architecture,(trans.Morris Hicky Morgan, New York: Dover,1960);Leon Battista Alberti,Ten Books on Architecture(1485),London:Alex Tiranti,1965).
11- Greed,Clara,(1994), “Women &Planning:Creating Gendered Differences”,Routledge,London.-
12- Zeisel,J. ,(1984), “Inquiry by Design”,Cambridge University Press.-
13- Colomnia ,Beatriz(ed.),(1992) , “Sexuality and Space” ,NewYork:Prrinceton Architectureal Press.
14- Rendell ,Jane,(ed.),(2000), “Gender,Space,Architecter”, Introductory Essay :Gender,
Space,London & New York;Routledge.
_||_