تبیین معیارهای رضایتمندی از نمایشگاه‌های موقت با رویکرد بهره‌گیری از شاخص‌های کالبدی بازارهای سنتی ایرانی
محورهای موضوعی : معماریاسماعیل ضرغامی 1 , حسین باقری 2
1 - استاد گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید رجایی، تهران، ایران.
2 - دانشجوی دکتری معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید رجایی، تهران، ایران.
کلید واژه: اصول کالبدی, نمایشگاه موقت, رضایتمندی, بازار سنتی,
چکیده مقاله :
در نمایشگاه های موقت اغلب به ایجاد پوشش توسط سازه توجه می‌شود و معماران کمتر به ملال آور بودن بازدید و نیازهای مخاطبان توجه دارند. با توجه به کارایی مطلوب بازارهای سنتی در طول سالیان متمادی می توان گفت که اصول کالبدی رعایت شده در بازارهای سنتی، امکانی برای حل مشکلات موجود در نمایشگاه های موقت خواهند بود. بدین منظور خصیصه‌های بازارهای سنتی استخراج گردید و با مشاهده میدانی بازارهای پنج شهر متفاوت، ویژگی‌های کالبدی قابل‌سنجش در نمایشگاه‌های موقتی شناسایی شدند. سپس به‌وسیله طراحی پرسش‌نامه متناسب با مشکلات نمایشگاه‌های موقتی، میزان کارکرد این عوامل از 241 نفر در دو نمایشگاه سئول و مصلی، در شهر تهران طی سه روز و سه زمان متفاوت از هرروز، موردسنجش قرار گرفتند. در بین مؤلفه‌های کالبدی برگرفته از بازارهای سنتی، توسعه نظام راسته محور در ارتباط با رضایتمندی بازدیدکنندگان از نمایشگاه‌های موقت، بیشترین تأثیر را داشته است.
Nowadays, many traditional Bazaars has been abandoned, while new urban spaces, such as shopping malls don’t seem attractive to citizens. On the one hand, to prevent the loss of the value of such places, urban projects and programs are needed. On the other hand, temporary exhibits suffer from the following factors: 1) No place for rest, play and fun. 2) Lack of attention to how the man in the booth moves and poor circulation. 3) Large width of the booths 4) No connection to nature (regarding light and ventilation). These are causes of confusion and discontent of users. Hypothesis holds that Bazaar as a traditional city center, features sustainable architecture, culture, social and economic. Thus, recognizing and taking advantage of the aforementioned experience can be a solution to the problems raised by the mobile exhibition that stands today. Research method were qualitative in the first stage, features of traditional Bazaars were studied in 5 cities: Tehran, Isfahan, Tabriz, Yazd and Kermanshah. The result of field observations from traditional Bazaar of the cities indicated that the desirable features of traditional markets could be used to lower the problems of temporary exhibitions. Maps were drawn, based on the city's cultural heritage early maps, and edited with field surveys, in the GIS environment. Variation in climate, year of manufacture, and the architectural style were selection criteria. In second stage, by designing a questionnaire regarding the problems of temporary exhibitions, the rate of function of these factors was questioned from 241 people. The questionnaire included 50 questions with answer options ranging from very low to very high in four options. Tehran International Book Fair (Seoul) and Tehran's International Book Fair (Mossala), as the biggest mobile exhibition in Iran were selected. Surveys distributed in three periods, morning, noon and evening, and on three different days of the week. Selected respondents were randomly in the means of education, occupation and gender. The purpose of the survey, was to collect and analyze in SPSS software. The results show that physical characteristics of the markets are functional in following areas: 1) Linear expansion of the market. 2) Definition of traditional Bazaar orders for different classes. 3) Creating »Charsoo« the confluence orders. 4) The proportion of the size of orders by emphasizing the width of the bottom. 5) Defined width that can be seen by human eye. 6) Nature lighting and ventilation. 7) Marquee with aesthetic and functional performance. The first principle is respect for the width of the bottom row. The booth shall be located on the sides were visits are more easily done. The second principle defines the location of the booth for a break, by considering a wide range of human needs, not only to cover an Architecture Exhibition, but also to meet the social and cultural characteristics. So paying attention to other areas of human needs can increase the satisfaction of exhibition environments. This important issue has also been proven in relation to the satisfaction of visitors with interior design (73%) and green space (78%).
1. ادیب صابری، فروغ. (1364). تاریخچه بازار تهران. تهران : انتشارات موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران.
2. اهری، زهرا. (1380). مکتب اصفهان در شهرسازی، زبان‌شناسی عناصر و
فضاهای شهری. تهران: دانشگاه هنر.
3. ایران‌دوست، کیومرث؛ و بهمنی اورامانی، آرمان. (1390). تحولات کالبدی بازار سنتی در شهرهای ایران (بازار کرمانشاه)، مطالعات شهر ایرانی- اسلامی، 2 (5)، 5- 15.
4. بروک، اریک. (1387). نقوش هندسی در هنر اسلامی. (ترجمه بهروز ذبیحیان). تهران: مازیار.
5. بهزادفر، مصطفی؛ نادری، سیدمجید؛ و فروزانگهر، حمیده. (1388). نقش و کارکرد اجتماعی بازارهای سنتی شهرهای ایران، آبادی، 19 (29)، 14-19.
6. پورجعفر، علی؛ و صدرایی، علی. (1394). تحلیل تطبیقی تیمچه های با فضای مرکزی غیر مسقف به عنوان فضاهای تجاری شهری در بازار با تأکید بر ویژگی های تیمچه صرافیان در استان فارس. مدیریت شهری.40، 7-22.
7. پوراحمد، احمد. (1376). جغرافیا و کارکردهای بازار کرمان. کرمان: مرکز مطالعات کرمان‌شناسی.
8. پورجعفر، محمدرضا؛ و پورجعفر، علی. (1390). نقش سرمایه اجتماعی در وضعیت اقتصادی بازارهای سنتی در ایران، مدیریت شهری، 9 (27)، 203- 222.
9. حبیبی، سید محسن. (1384). از شار تا شهر. (ص 6). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
10. دانشپور، عبدالهادی؛ و شیری، الهام. (1394). عناصر کالبدی کارکردی شکل دهنده به هویت بافت های تاریخی شهر ایرانی اسلامی، نقش جهان، 1(5)، 17-25.
11. رجبی، آزیتا. (1385). ریخت‌شناسی بازار، تهران: آگاه.
12. رهایی، امید. (1392). هویت فرهنگی و اثرات آن در روش‌های بومی تهویه طبیعی بازار قدیم دزفول، راسته صنعتگران، باغ نظر، 10 (24)، 39- 46.
13. زنگی‌آبادی، علی. (1391). جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری کرمان. رساله پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه اصفهان، اصفهان .
14. ستاری ساربانقلی، حسن؛ و جدایی، امیر. (1390). بررسی و تحلیل طرح‌های کاربندی به کاررفته در تیمچه‌های بازار تبریز، مطالعات شهر ایرانی- اسلامی، 2 (5)، 29- 46.
15. سرایی، محمدحسین. (1389). تحولات بازارهای ایرانی- اسلامی (مطالعه موردی بازار یزد)، مطالعات شهر ایرانی- اسلامی، 1 (2)، 25- 40.
16. سعیدنیا، احمد. (1388). تعاریف و مفاهیم بازارهای شهری ایران، آبادی، 19 (29)، 6-9.
17. سلطان‌زاده، حسین. (1388). نمایشگاه های معماری و رسانه، معماری و فرهنگ، 11 (37)، 4-5.
18. سلطان‌زاده، حسین. (1380). بازارهای ایرانی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
19. شریفی، احسان. (1386). تعامل سازه و معماری در هویت کالبدی بازار ایرانی. مجموعه مقالات سازه و معماری، تهران.
20. شفقی، سیروس (1384)، بازار بزرگ اصفهان (ص 62-71). اصفهان: انتشارات سازمان فرهنگی و تفریحی شهرداری اصفهان.
21. صالحی، سید جواد؛ ضرغامی، برزین؛ و قاسم پور، فاطمه. (1394). بررسی میزان رضایتمندی بازدیدکنندگان بیست و دومین نمایشگاه بین المللی قرآن، مطالعات فرهنگ-ارتباطات، 16 (29)، 7-33.
22. ضیاء توانا، محمدحسن. (1380). بازار قیصریه لار. تهران: نشر نی.
23. عباسی، زهرا؛ حبیب، فرح؛ و مختاباد امرائی. مصطفی (1394). تحلیل انگاره های محیطی موثر بر معنا در بازار سنتی ایرانی؛ نمونه موردی مقایسه تطبیقی بازار سنتی کاشان و مجتمع تجاری صفویه کاشان. مدیریت شهری. 40، 159-176.
24. فلامکی، محمدمنصور. (1374). باززنده سازی بناها و شهرهای تاریخی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
25. مشک آبادی، پریا؛ و طوفان،سحر. (1393). بررسی تاثیرات معماری نمایشگاه ها بر زنان از دیدگاه جامعه شناسی. زن و مطالعات خانواده. 6 (23)، 101-120.
26. معتضد، خسرو. (1366). حاج امین‌الضرب و تاریخ تجارت و سرمایه‌گذاری صنعت در ایران (ص14). تهران: جانزاده.
27. نجفی، نجمه. (1390). بررسی پایداری در بازار ایرانی (نمونه موردی: بازار وکیل شیراز). مجموعه مقالات دومین همایش ملی معماری پایدار، همدان.
28. نسترن، مهین؛ عظیمی، مریم؛ و مقدم، حامد. (1392). تحلیل معیارهای کیفی فضاهای عمومی در شهرهای متوسط (نمونه موردی: بازار قیصریه لار)، هویت شهر، 7 (14)، 17- 24.
29. Dabbour, L. M. (2012). Geometric proportions: The underlying structure of design process for Islamic geometric patterns. Frontiers of Architectural Research, 1(4), 380-391.
30. Edgu, E. Unlu, L. Salgamcioglu, M. E. Mansouri, A. (2012). Traditional Shopping: A Syntactic Comparison of Commercial Spaces in Iran and Turkey, Eighth International Space Syntax Symposium, Chile.
31. Jayyusi, S. K. Holod, R. Petruccioli, A. Raymond, A. (2008). The City in the Islamic World, (Vol. 94, pp. 573-580). Brill.
32. Keshavarzian, A. (2007). Bazaar and state in Iran: The politics of the Tehran marketplace (Vol. 26). Cambridge University Press.