مدل کاربرد نقد جهت بهره‌گیری از پیشینه‌ها در آموزش و طراحی معماری

محورهای موضوعی : معماری

الهام مهردوست ¹ (دانشجوى دکترى معمارى اسلامى، دانشکده معمارى و شهرسازى، دانشگاه هنر اصفهان، ایران)
احمد امین پور ² (دانشیار، دانشکده معمارى و شهرسازى، دانشگاه هنر اصفهان، ایران)
حمید ندیمی ³ (استاد، دانشکده معمارى و شهرسازى، دانشگاه شهید بهشتى تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/11/08 تاریخ پذیرش : 1397/07/16 تاریخ انتشار : 1398/03/01

کلید واژه: طراحی معماری, مراتب نقد, نقد معماری, پیشینۀ طراحی, آموزش معماری,

چکیده مقاله :

یکی از فعالیت‌هایی که در فرایند طراحی توسط طراحان و دانشجویان انجام می‌پذیرد، رجوع به پیشینه‌ها و طرح‌های مشابه است. استفادۀ صحیح از پیشینه‌ها می‌تواند سبب ارتقاء خلاقیت دانشجویان گردد، اما خطر برداشت سطحی نیز وجود دارد؛ بنابراین جستجوی ابزارهایی که بتواند در استفادۀ روشمند از پیشینه‌ها و تمرکز بر ویژگی‌های بنیادین آن مؤثر باشد بااهمیت است. یکی از این ابزارها، نقد معماری است. ازآنجایی‌که هدف از نقد معماری عمدتاً دستیابی به شناخت و فهم اثر است، کاربرد آن می‌تواند در درک مفاهیم پیشینه‌های طراحی، مفید واقع شود. هدف پژوهش حاضر این است که به دنبال رویکردی در نقد باشد که بتواند در مدلی جهت دستیابی به فهم پیشینه‌ها، به کار رود. این پژوهش با تکیه بر راهبرد استدلال منطقی انجام پذیرفته است. مدل پیشنهادی این پژوهش شامل مراتب سه‌گانه زیر است: تشخیص کیفیات خاص پیشینه، کشف عوامل ایجاد آن کیفیات و درنهایت دستیابی به الگوهای تعمیم‌پذیر.

چکیده انگلیسی:

One of the activities that designers and design students usually do in their design process is using the precedents and similar projects and buildings. Design precedents are solutions attained in prior design problems which partially or generally can be used in the problem at hand. An overview of prior studies demonstrates that appropriate use of precedents can increase the creativity of students, although there is the risk of surface adaptation and copping. To prevent this risk, it is important to find tools and methods which could help students and designers to use precedents methodologically and concentrate on fundamental feathers on them. One of these tools is architecture criticism. Since the purpose of architecture criticism, mostly is comprehensive cognition and understanding of the architectural works, using criticism can be helpful in understanding of design precedents. This study tries to find an approach among the presented ones in architecture criticism which can aid the student to achieve the concept of the precedents and understand them in the best way. This paper studies the references in the context of criticism and precedents by the descriptive-analytic method. Then, proposes a model to criticize the precedents and understanding them in a better way. The proposed model includes three steps: diagnosis the specific quality of precedents, discovering the causing factor of those qualities and finally achieving the generalizable patterns. To explain and make these steps clearer it can be said that as many studies which were done on criticism just describe the buildings and less focused on analysis of them, also because the designers use the precedents to generalize the result of it to their designs, it can be proposed that in the first step the designers try to diagnose the specific quality of precedents and then try to discover the causing factor of those qualities. It can be suggested that there are two ways to diagnose the specific quality of precedents; first through the question that there is in the new problem, that means the problem which the designer tries to find a solution for it, cause him or her to refer to precedents. Second through the observation and searching on the precedents that can reveal the specific qualities of them. The diagnosis of these qualities has two results; first cause the designers to ask questions to find the causing factor of those qualities (second step) and second with exact study and finding the answer of those questions and also by making those qualities simple, the generalizable patterns can be reached (third step). It can be added that this kind of confronting with precedents does not mean that the systems that present some criterion for architecture criticism or are based on some of the theories are not useful. These systems can help the designers to find the specific properties and qualities of precedents more simple. It can be noted that at the end of this process some relative understanding of precedents can be reached which can be in the form of some drawings or written scripts

منابع و مأخذ:

1. آنتونیادس، آنتونی سی. (1391). بوطیقای معماری؛ آفرینش در معماری. (احمدرضا آی، مترجم). تهران: سروش.
2. آنوین، سیمون. (1386). معماری تحلیلی. (محمد احمدی نژاد، مترجم). اصفهان: خاک.
3. آیت‌اللهی، حبیب. (1387). شیوه‌های مختلف نقد هنری. تهران: سوره مهر.
4. آیوازیان، سیمون. (1381). زیبایی‌شناسی و خاستگاه آن در نقد معماری. نشریه هنرهای زیبا، 12، 64-69.
5. ابراهیمیان، فرشید. (1385). مبانی و ریشه‌های نقد تئاتر. در مجموعه مقالات هم‌اندیشی‌ها (6). مقالات اولین و دومین هم‌اندیشی نقد هنر، 79-86. تهران: انتشارات فرهنگستان هنر.
6. اتو، وین. (1388). معماری و اندیشه نقادانه. (امینه انجم شعاع، مترجم). تهران: متن.
7. برت، تری. (1391). نقد هنر شناخت هنر معاصر. (کامران غبرایی، مترجم). تهران: کتاب نشر نیکا.
8. برت، تری. (1379). نقد عکس؛ درآمدی بر درک تصویر. (اسماعیل عباسی و کاوه میرعباسی، مترجمان). تهران: نشر مرکز.
9. پیری. دیوید. ب. (1383). چگونه نقد بنویسیم. (منیره احمد سلطانی، مترجم). تهران: روزگار.
10. خوئی، حمیدرضا. (1386). مقدماتی در باب نقد آثار معماری و شیوه‌های آن در دوره جدید. پژوهش‌نامه فرهنگستان هنر، 4، 46-61.
11. خوئی، حمیدرضا. (1383). نسبت دانش معماری با نقد آثار آن. خیال، 12، 84- 95.
12. خوئی، حمیدرضا. (1382). نقد آثار معماری در کارگاه معماری. در سید امیرسعید محمودی. مجموعه مقالات دومین همایش آموزش معماری، (ص 93-104). تهران: نگاه امروز-دانشگاه تهران.
13. خوئی، حمیدرضا. (1379). نقد و شبه نقد؛ تأملی در مواضع منتقدین در نقد آثار معماری، رساله دکتری، دانشگاه تهران، تهران.
14. ذاکری، سید محمدحسین. (1391). پیشینه‌ها و خلاقیت در طراحی معماری. رساله دکتری، دانشگاه تهران، تهران.
15. زرین‌کوب، عبدالحسین. (1373). نقد ادبی. جستجو در اصول و روش‌ها و مباحث نقادی با بررسی در تاریخ نقد و نقادان. جلد اول و دوم. تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
16. سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ و حجازی، الهه. (1394). روش‌های تحقیق  در علوم رفتاری. تهران: آگه.
17. شمیسا، سیروس. (1393). نقد ادبی. تهران: نشر میترا.
18. طلیسچی، غلامرضا؛ ایزدی، عباسعلی؛ و عینی‌فر، علیرضا. (1391). پرورش توانایی طراحی طراحان مبتدی معماری؛ طراحی، کاربست و آزمون یک محیط یادگیری سازنده‌گرا. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 17 (4)، 17-28.
19. عباسی، مهدی. (1392). پژوهشی در باب ارتقای اعتبار علمی نقدهای معماری تکنیکی برای استخراج معنای جامع اثر معماری. باغ نظر، 24، 69-78.
20. علی‌پور، لیلا. (1396). برداشت صحیح از پیشینه‌های معماری. رساله دکتری، دانشگاه علم و صنعت تهران، تهران.
21. فیضی، محسن؛ و خاک‌زند، مهدی. (1389). تجزیه و تحلیل ده اثر از پنجاه سال معماری معاصر ایران. تهران: فرهنگ متین.
22. کارول، نوئل. (1393). درباره نقد؛ گذری بر فلسفه نقد. (صالح طباطبائی، مترجم)، تهران: نشر نی.
23. کلارک، راجرز؛ و پاز، مایکل. (1387). مصادیق معماری: تحلیل و نقد شاهکارهای معماری. (روزبه احمدی نژاد، مترجم). تهران: سعیده، طحان، هله.
24. گروت، لیندا؛ و وانگ، دیوید. (1384). روش‌های تحقیق در معماری. (علیرضا عینی‌فر، مترجم). تهران: دانشگاه تهران.
25. لایس، کالین. (1388). مجموعه مقالات زیبایی شناسی و فلسفه هنر 2: نقد هنر. (امیر مازیار و امیر نصری، مترجمان). تهران: فرهنگستان هنر.
26. مهدوی‌پور، حسین. (1391). سرمشق، الگویی جهت استفاده از آثار معماری در آموزش طراحی معماری. رساله دکتری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
27. مهدی‌زاده، علیرضا. (1391). آشنایی با نقد هنری. رشد آموزش هنر، 9 (4)، 14-19.
28. مهندسین مشاور نقش. (1386). نقد آثاری از معماری معاصر ایران. تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.
29. میرجانی، حمید. (1388). رجوع معمارانه به گذشته؛ جستجوی روشی جهت کسب دانش عملی از طریق تجربه مصادیق معماری. رساله دکتری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.

30. ندیمی، حمید. (1389). نگاهی به ارزیابی طرح‌های معماری. صفه، 50، 9-20.
31. نوروزی‌طلب، علیرضا. (1385). اصالت متن به مثاله مرجع نقد و تفسیر. باغ نظر، 5، 100-111.

32. Akin, O. (2002). Case-based ins‌truction s‌trategies in architecture. Design s‌tudies, 23 (4), 407-431.
33. Anderson, T. (1988). A S‌tructure for Pedagogical Art Criticism. S‌tudies in Art Education, (30) 1, 28-38.
34. Anderson, T. (1993). Defining and S‌tructuring Art Criticism for Education. S‌tudies in Art Education, 34 (4), 199-208.
35. Anderson, T. (1991). The Content of Art Criticism. Art Education, 44 (1),16-24.
36. Barrett, T. (1991). Description in Professional Art Criticism. S‌tudies in Art Education, (32) 2, 83-93.
37. Carney, J. D. (1994). A His‌torical Theory of Art Criticism. Journal of Aes‌thetic Education, 28 (1),13-29.
38. Eilouti, B. H. (2009). Design Knowledge recycling using precedent-based analysis and synthesis models. Design s‌tudies, 30, 340-368.
39. Gero, J. S. (1990). Design prototype: A knowledge representation schema for design. AI magazine, 11(4), 27-36.
40. Karpati, A. (1992). Skills in art criticism of Hungarian elementary school leavers in the 1980s. S‌tudies in educational evaluation, 18, 111-122.
41. Louis Lankford, E. (1984). A Phenomenological Methodology for Art Criticism. S‌tudies in Art Education, 25(3), 151-158.
42. Oxman, R. (1994). Precedents in design: a computational model for organization of precedent knowledge. Design s‌tudies. 15 (2), 141-15.