ارائه مدلی ساختاری تفسیری از عوامل محیطی موثر بر ارتقاء مهارتهای اجتماعی کودکان در مدارس ابتدایی
محورهای موضوعی : معماری
مهرداد یوسف زمانی
1
,
بابک خورشیدی
2
*
,
الهام شمسی
3
1 - استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه کردستان، سنندج، کردستان، ایران.
2 - گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه کردستان، سنندج، کردستان، ایران.
3 - کارشناس ارشد معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه کردستان، سنندج، کردستان، ایران.
کلید واژه: مهارت اجتماعی, کودک, طراحی معماری, فضاهای آموزشی, مدلسازی ساختاری_تفسیری ,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر ترسیم روابط و تبیین تقدم و تاخر مابین عوامل تاثیرگذار محیطی بر مهارت اجتماعی کودکان می‌باشد، تا به وسیله توانایی‌های بالقوه معماری شرایط ارتقاء مهارتهای اجتماعی کودکان را در محیط‌های آموزشی ایجاد نماید. جهت دستیابی به این هدف، این مطالعه با استفاده از روش تحقیق آمیخته متوالی در دو بخش کیفی و کمی بر اساس نظرات گروهی هدفمند از متخصصین در زمینه روانشناسی کودک و معماری انجام گرفته است. ابتدا در بخش کیفی از مصاحبه و کدگذاری جهت شناخت عوامل تاثیرگذار اصلی بر مهارت اجتماعی کودکان استفاده گردید و سپس در بخش کمی، از تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری جهت ترسیم روابط بین عوامل استخراج شده و تعیین اهمیت و اولویت هر یک از این متغیرها بهره گرفته شد. نتایج نشان داد ارتباط با طبیعت، مهمترین عامل محیطی تاثیرگذار بر مهارتهای اجتماعی کودکان می‌باشد. نحوه سازماندهی فضاها و ایجاد فضاهایی شبیه به خانه از دیگر عوامل تاثیرگذار می‌باشند که در اولویت دوم قرار می‌گیرند.
The aim of the present study is to draw relationships and explain the precedence and delay between environmental factors affecting children's social skills, in order to create conditions for improving children's social skills in educational environments through the potential capabilities of architecture. To achieve this goal, this study was conducted using a sequential mixed research method in two qualitative and quantitative parts based on the opinions of a targeted group of experts in the field of child psychology and architecture. First, in the qualitative part, interviews and coding were used to identify the main influencing factors on children's social skills, and then in the quantitative part, the interpretive structural modeling technique was used to draw relationships between the extracted factors and determine the importance and priority of each of these variables. The results showed that connection with nature is the most important environmental factor affecting children's social skills.
آذر، عادل، و بیات، کریم. (1387). طراحی مدل فرآیند محوری کسب و کار با رویکرد مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM). مدیریت فناوری اطلاعات، 1(1)، 3-18.
اسماعیلی، اعظم، شاهچراغی، آزاده، و حبیب، فرح. (۱۴۰۰). تبیین مدل مفهومی تأثیر معماری انعطاف‌پذیر بر رفتار اجتماعی دانش‌آموزان در حیاط و راهرو در مدارس ابتدایی. نشریه علمی اندیشه معماری، ۵ (۱۰)، ۱۴۹-۱۳۸.
ارغیانی، مصطفی و شاکری، موسی. (1399). نقش محیط ساخته شده در تعاملات دانش‌آموزان در مدرسه. معماری و شهرسازی آرمان شهر 13 (33)، 1-14.
امینی‌فر، زینت و عظمتی، حمیدرضا. (1401). نقش ویژگی‌های کالبدی حیاط مدرسه در افزایش فعالیت بدنی کودکان، بررسی دیدگاه دانش‌آموزان 8 تا 12 ساله‌ی شهر تهران. معماری و شهرسازی آرمان شهر، 15 (41)، 17-27.
برزگر بفرویی، مهدی، ویسکرمی، حسنعلی، و برزگر بفرویی، کاظم. (۱۳۹۹). تأثیر روش تدریس بحث‌گروهی بر مهارتهای اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان ابتدایی. مطالعات روانشناسی تربیتی. ۱۷ (۳۹)، ۲۲-۱.
تقی زاده کردی، محمد، ثقفی، محمودرضا، افشاری، محسن و صفاری موحد، سعید. (۱۴۰۲). الزامات معماری در تحقق مدرسه به عنوان کانون محله بر اساس مبانی نظری و سند تحول بنیادین آموزش وپرورش. فصلنامه مطالعات شهری، ۱۲ (۴۶)، ۱۱۶-۱۰۳.
حسینی نسب، داوود؛ دهقانی، مرضیه. (۱۳۸۷). تحلیل محتوای کتاب های تعلیمات دوره راهنمایی بر اساس مهارت های اجتماعی و بررسی دیدگاه های این دوره درباره محتوای کتاب های فوق الذکر، فصلنامه تعلیم و تربیت، ۲۴ (۲)، ۷۹-۹۸.
رشید کلویر، حجت اله، قاسمی نژاد، محمدعلی، بشرپور، سجاد، عبدی، عالیه، و میرجعفرزاده، سارا. (۱۳۹۸). نقش ویژگی های معماری محیط و دل بستگی به مکان تحصیل در پیش بینی سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان. مطالعات روانشناسی تربیتی، ۱۶(۳۵)، ۸۳-۱۰۶.
رضایی. شریف، خادمی آستانه. (1401). اثربخشی بازی درمانی بر کاهش اختلال اضطراب جدایی و گوشه گیری دانش آموزان ابتدایی. مشاوره مدرسه, 2(4), 1-22.
طبیب زاده، کیمیا السادات، تقی پور، ملیحه و حیدری، علی اکبر. (1402). نقش انعطاف پذيري مدارس در مهارت اجتماعي نوجوانان مدارس دخترانه متوسطه دوم در شيراز. سیاست گذاری شهری و منطقه ای، 1 (2)، 1-22.
عبدی، بهشته. (۱۳۸۷). مهارتهای اجتماعی و مشکلات رفتار کودکان پیش دبستانی ایرانی. روانشناسی تحولی (روانشناسان ایرانی)، ۴(۱۶)، ۳۳۳-۳۴۱. فتحی، فاطمه (۱۳۷۸). بررسی تاثیر دو روش گروهی مهارتهای اجتماعی و شناخت درمانی بک بر افزایش عزت نفس دانش آموزان دختر مقطع متوسطه. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم تربیتی.
قدرتی, زهراسادات , درویش, بهروز و بلانیان, ندا . (1402). بررسی شاخص‌های تاثیرگذار بر طراحی دبستان و مرکز خلاقیت کودکان با تاکید بر ارتقا خلاقیت محیطی و افزایش مهارتهای اجتماعی در کودکان. معماری و شهرسازی آرمان شهر,16(43)، 177-194.
کتیرائی, فری‌ناز , رزاقی اصل, سینا و صالح صدق پور, بهرام . (1401). تبیین رابطه مؤلفه‌های محیطی مدارس ابتدایی و هوش هیجانی با تأکید بر مؤلفه مدیریت استرس کودکان. معماری و شهرسازی پایدار. 10(2)، 129-152.
کیانی، عمران و بابا احمدی، طاهره، (۱۳۹۸). بررسی رابطه بین هوش هیجانی و مهارتهای اجتماعی دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهرستان لردگان، کنفرانس بین المللی راهکارها و چالشهای مدیریت و مهندسی صنایع، تهران.
معمار باشی اول، مژگان، طیبی، زهرا، و نورانی جورجاده، سیده رقیه. (۱۳۹۸). بررسی رابطه تعامل والد-کودک با مهارتهای اجتماعی و مشکلات رفتاری با میانجیگری خود مهارگری بازداری در کودکان پیش دبستانی. خانواده پژوهی، ۱۵(۶۰)، ۵۴۱-۵۵۷.
موسوی، سیدعرفان. (۱۳۹۲)، نقش تلفن همراه در تعاملات میان فردی و ارتباطات اجتماعی(مطالعه موردی شهروندان کرج)، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل.
نیک روش, ریحانه , اسلامی, سید غلامرضا , صابرنژاد, ژاله و کلانتری, عبدالحسین . (1402). ارائۀ الگوهای اجتماع‌پذیری فضاهای آموزشی با تکیه بر اصول سازنده‌گرایی و تولید فضا. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی. 15(2)، 35-62.
یاسمی، صدیقه، کیان، مرجان و گرامی پور، مسعود. (1394). مقایسه مهارتهای اجتماعی کودکان پیش دبستانی 4 تا 5 سال شهرستان ایوان غرب. مطالعات پیش دبستان و دبستان، 1 (2)، 1-18.
Churchill, D.L. (2014). The Impact of School Design and Arrangement on Learning Experiences: A Case Study of an Architecturally Significant Elementary School (Doctoral dissertation, The University of Columbia).
Deane Mason, L. (2008). School Facility Design Characteristics Supporting California Schools to Watch™-Taking Center Stage Middle Schools: Perceptions of Middle School Principals and Teachers, Doctor of Education in Organizational Leadership, College of Education and Organizational Leadership, University of Laverne.
Duke, D.L., & Trautvetter, S. (2001). Reducing the Negative Effects of Large Schools, Washington: National Clearinghouse of Educational Facilities, D.C.
Ellis, B. M. (2013). The relation between language and social skills in children with Down syndrome: Examination of pressure equalization tube placement during the critical developmental period. Honors thesis, University of Southern Mississippi.
Feshbach, N. D. Feshbach, S., Fauvre, M., & Ballard – Campbell, M. (1983). Learning to Care. Glenview, IL: Scott, Foresman and Company.).Greenwich,JAI press.
Fielding, R. (2006). Learning, Lighting and Color: Lighting Design for Schools and Universities in the 21st Century. DesignShare (NJ1).
Folkman, S., Lazarus, R. S., Gruen, R. J., & DeLongis, A. , (1986). Appraisal, coping, health status, and psychological symptoms, Journal of personality and social psychology, 50(3): 571.
Goleman, D. (1998). Working with Emotional Intelligence, Bantam Dell Publishing Group.
Kariippanon, K.E., Cliff, D.P., Lancaster, S., & Okely, A.D. (2019). Flexible learning spaces facilitate interaction, collaboration and behavioural engagement in secondary school. PLoS ONE, 10(14), 1–13.
Kariippanon, K.E., Cliff, D.P., Lancaster, S.L. et al. (2018). Perceived interplay between flexible learning spaces and teaching, learning and student wellbeing. Learning Environ Research, 21, 301–320.
Lindemann-Matthies, P., Benkowitz, D., Hellinger, F., (2021). Associations between the naturalness of window and interior classroom views, subjective well-being of primary school children and their performance in an attention and concentration test. Landscape and Urban Planning, 214.
Locke, J., Kasari C., & J. Wood, J. (2014). Assessing social skills in early elementaryaged children with autism spectrum disorders: The Social Skills Q-Sort. Journal of Psychoeducational Assessment, 31,123- 143.
Lopes, D., Moreira, I., Da, M., Ribeiro, C., Gocalves, A., Santos, D., Costa, A. (2019). Impacts of Environment and School Facilities on Student Learning Achievement in Secondary School, Journal of Innovative Studies on Character and Education, Volume 3 issue 2, ISSN 2523-613X.
Matson, J. L., Horovitz, M., Mahan, S., & Fodstad, J. (2013). Reliability of the Matson Evaluation of Social Skills with Youngsters (MESSY) for children with autism spectrum disorders. Research in Autism Spectrum Disorders, 7(2), 405- 410.
McGregor, J. (2004). Spatiality and the Place of the Material in Schools. Pedagogy, Culture and Society, 12(3), 347-372.
Marx, A., Furher, U., & Hartig, T. (2000). Effects of Classroom Seating Arrangements on Children’s Question-Asking. Learning Environment Research, 2, 249-263.
Mohammadi, M., & Ayatollah, M. (2015). Effective in Promoting Sociability of Cultural Buildings; Case Study: Farshchian Cultural Academy in Isfahan. Journal of Architecture and Urban Planning, 8(15), 79-96.
Meng, X., Zhang, M. (2025). Effects of classroom design characteristics on children's physiological and psychological responses: A virtual reality experiment, Building and Environment, Volume 267, Part B, 112274, ISSN 0360-1323.
Norðdahl, K., & Jóhannesson, I. Á. (2015). Children's outdoor environment in icelandic educational policy. Scandinavian Journal of Educational Research, 59(1), 1-23.
Patterson, M.L. (1968). Social Space and Social Interaction. Doctor of Psychology, Northwestern University, Evanston, Illinois.
Pati, A. Satpathy, S. (2019). Psychological impact of the Environment on the Emotional Quotient (EQ) of Children. International Journal of Innovations in Engineering and Technology, 12, 61-66.
Ridling, Z. (1994). The Effect of Three Seating Arrangements on Teacher’s Use of Selective Interactive Verbal Behaviors, AERA Annual Meeting. New Orleans.
Su, H., Ma, H., Wang, CH. (2023). Effects of soundscape on Chinese children's social interaction measured by self-reported behavioral expectations, Applied Acoustics,Volume 207,109350, ISSN 0003-682X.
Shamsuddin, S., Bahauddin, H., & Aziz, N. A. (2012). Relationship between the outdoor physical environment and student's social behaviour in Urban Secondary School. Procedia-social and Behavioral sciences, 50, 148-160.
Soleimani, S., Molanaei, S., Khorshidi, B., Nedaei, C., & Ghamari, H. (2024). Investigating the Conceptual Model of Child–Nature Interaction in Architectural Spaces Using Grounded Theory. HERD: Health Environments Research & Design Journal, 17(2), 200-226.
Summers, J. K., Vivian, D. N., & Summers, J. T. (2019). The Role of Interaction with Nature in Childhood Development: An Under-Appreciated Ecosystem Service. Psychology and behavioral sciences, 8(6), 142–150.
Taylor, A. F., & Butts-Wilmsmeyer, C. (2020). Self-regulation gains in kindergarten related to frequency of green schoolyard use. Journal of environmental psychology, 70, 101440.
Walthall, J. C., Konold, R. T., & Pianta, C. R. (2005). Factor structure of the social skills Rating System across child gender and ethnicity. Journal of Psychoeducational Assessment, 23, 201-215.