شناسایی عوامل موثر بر بهبود کیفیت فضای بسته مسکونی در جهت ارتقای حس رضایتمندی ساکنان با رویکرد تصمیم گیری چند معیاره فازی(بررسی موردی: مجتمع های مسکونی رشت)
محورهای موضوعی : معماریالهام جعفری 1 * , مریم خانجانی 2
1 - معماری، واحد رشت، رشت، ایران
2 - معماری، واحد رشت ، رشت، ایران
کلید واژه: مجتمع مسکونی, کیفیت فضای بسته, ارتقای حس رضایتمندی, شهر رشت,
چکیده مقاله :
مسکن یکی از نیازهای اساسی خانوارها میباشد. از طرفی فضا به تنهایی معنایی ندارد و با قرارگیری فرد و شکلگیری تعاملات بین افراد، در واقع به ان فضا معنا بخشیده میشود. با توجه به رشد جمعیت و آپارتمان نشینی با این حال، کیفیت یک مفهوم قابل درک میباشد که طراح برای دستیابی به یک طراحی مطلوب باید به آن توجه نماید. هدف از این پژوهش شناسایی عوامل موثر بر طراحی فضای سکونتی بر اساس معیارهای کیفیتی در جهت ارتقای حس رضایتمندی ساکنان است. بدین منظور ابتدا به تحلیل عناوینی با مفهوم کیفیت در طراحی معماری پرداخته شد سپس ارتباط آنها با رضایتمندی ساکنان با استفاده از توزیع پرسشنامه در دو جامعه آماری خبرگان و ساکنان مجتمعهای مسکونی رشت مورد سنجش قرار گرفت.. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که کیفیت فضای سکونتی شامل معیارهای فیزیکی، کالبدی و اجتماعی- روانی میباشد که تاثیر بسزایی در میزان رضایتمندی ساکنان دارد.
This research is to identify the factors affecting the design of residential space based on quality criteria in order to improve the sense of satisfaction of the residents. First titles with the concept of quality in architectural design were obtained from library studies, then each one was analyzed and the sub-criteria were determined by the scoring method with experts' opinions, their relationship with the residents' satisfaction using the distribution of questionnaires in Rasht was measured. In order to weight and determine the importance and priority of criteria and sub-criteria, the best-worst fuzzy method of paired comparisons was performed and the solution was done using lingo software. Then, partial least squares technique was used and the data was analyzed using smart pls software. The results obtained indicate that the quality of the living space, which includes physical and socio-psychological criteria, has a significant impact on the level of satisfaction of the residents
1. ابراهیم زاده، عیسی،جمیل قادر مرزی،1394،تحلیلی بر کیفیت مسکن محلات شهری راهکاری جهت بهبود کیفیت زندگی شهروندان ( مطالعه موردی: محلات شهر دهگالن) جغرافیا و توسعه، شماره 4#
2. بلالی‌اسکویی, آزیتا, & ریش‌سفید‌نوش‌آبادی. (2020). بررسی تاثیر مولفه های شخصی افراد بر میزان رضایتمندی از محیط مسکونی نمونه ی موردی: منطقه ۵ شهرداری تهران. معماری شناسی, 15(3), 111-122#
3. بی نیاز, حنایی, & تکتم. (2017). بازشناسی عناصر موثر بر خوانایی درادراک بزرگسالان مطالعه موردی: بلوارامامیه-مشهد. فصلنامه مطالعات شهری, 6(23), 17-28#
4. بابازاده اسکویی, زینالی عظیم, عدلی فر, فرانک, & جمشیدی. (2022). تحلیل کیفیت محیط شهری با ادراک زیبایی. شناسی و حس تعلق در فضاهای کلانشهر تبریز (مطالعه ی موردی: میدان ساعت تبریز). انسان و محیط زیست, 20(2), 267-283#
5. حائری مازندرانی، محمدرضا. .9333 خانه، فرهنب، طبیعت. تهران: انتشارات مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی معماری#
6. خدائی, رفیعیان, داداشپور, هاشم, & تقوایی. (2017). تبیین مولفه‌های موثر بر دلبستگی به مکان از منظر گروه نوجوان در شهر تهران. هویت شهر, 32(11), 5-16#
7. سوهانگير سارا, & نصيرسلامي محمدرضا. ارتقاء کيفيت طراحيِ فضاهاي معماري، با به کارگيري مکانيسم هاي عملکرديِ حواس#
8. سيف الديني فرانك, زياري كرامت اله, & عظيمي آزاده. تحليل شکاف جغرافيايي کيفيت مسکن در مناطق 22 گانه شهر تهران#
9. ساسانی, عینی فر, & ذبیحی. (2016). تحلیل رابطه بین کیفیت فضای میانی و کیفیت های انسانی-محیطی مورد پژوهی مجتمع های مسکونی شهر شیراز. نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی, 21(2), 69-80#
10. رشنو، مژگان، سعیدی رضوانی، نوید. 1388 .بررسی کیفیت محیط مسکونی در مجتمع های مسکونی )مطالعه مدوردی: مجتمدع های مسکونی میالد قزوین(. ماهنمامه اطالع رسانی شهر و منظر. شماره 20#
11. رفیعیان, امین صالحی, فرزین, & تقوایی. (2011). سنجش کیفیت محیط سکونت در شهرک اکباتان تهران. برنامه‌ریزی و آمایش فضا, 14(4), 63-86#
12. رحیمی, قاسم زاده, & بهنام. (2016). تبیین و ارزیابی مؤلفه‌های مؤثر بر کیفیت فضای دانشکده‌های معماری از دیدگاه دانشجویان مطالعه‌ای در دانشکده‌های معماری دانشگاه‌های تبریز، هنر اسلامی و آزاد تبریز. نشریه علمی مرمت و معماری ایران, 6(11), 77-88#
13. صدریان، زهرا، ،1392 » مسکن اقشار کمدرآمد با رویکرد ارتقای کیفیت محیط مسکونی«، پایان نامه کارشناسی ارشد مهندسی معماری گرایش مسکن، دانشگاه علم و صنعت ایران#
14.علي الحسابي مهران, & دانشمند سارا. ارزيابي ظرفيت همجواري قلمروهاي فضايي در واحد مسکوني#
15. غفوريان ميترا, & حصاري الهام. بررسي عوامل و متغيرهاي زمينه اي موثر بر رضايتمندي ساکنين از محيط مسکوني#
16. فرج‌پور باصر, سویل, موسوی, میرسعید, & اکبری نامدار. (2021). بازشناسی عوامل مؤثر بر کالبد فضاهای مسکونی و سنجش میزان رضایتمندی ساکنان مجتمعهای مسکونی از کیفیت کالبدی محیط مسکونی (مورد شناسی: مجتمع مسکونی آسمان تبریز). جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای, 11(41), 149-220#
17 .گلكار كوروش. مناسب سازي تكنيك تحليلي سوآت (SWOT) براي كاربرد در طراحي شهري#
18. مولایی, & لطفی. (2022). نقش مصالح نوین و معماری داخلی در بهبود کیفیت فضای داخلی با تأکید بر نیازهای روان‌شناختی زنان. نشریه علمی زن و فرهنگ, 14(51), 83-93#
19. میردریکوندی, صبا, مسعودی نژاد, & وثیق. (2022). تدوین مدل رضایتمندی از کیفیت فضایی فرهنگ مبنا در مجموعه های مسکونی با روش POE. فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای), 12(2), 662-685#
20 Aiello, A., Ardone, R. G., & Scopelliti, M. (2010). Neighbourhood planning improvement: Physical attributes, cognitive and affective evaluation and activities in two #neighbourhoods in Rome. Evaluation and Program Planning, 33(3), 264-275.
21. #Amérigo, M., & Aragones, J. I. (1997). A theoretical and methodological approach to the study of residential satisfaction. Journal of environmental psychology, 17(1), 47-57.
22. Brown, R. B., Dorins, S. F., & Krannich, R. S. (2005). The boom‐bust‐recovery cycle: dynamics of change in community satisfaction and social integration in Delta, Utah. Rural #Sociology, 70(1), 28-49.
23.# Canter, D. & Ress, K.A. (1982). Multivariate model of housing satisfaction, International Review of Applied Psychology, No. 32, p.p. 185-208.
24,Chapman, D., & Lombard, D. (2006). »Determinants of neighborhood satisfaction in fee-based gated and nongated communities, Urban Affairs Review, Vol. 41, No. 6, p.p. 769-799#
25. Diaz-Serrano, L., & Stoyanova, A. (2010). Mobility and housing satisfaction: An empirical analysis for 12 EU countries, Journal of Economic Geography, Vol. 10, No. 5, p.p. 661-683#
26. Gifford, R. (1999). Perception and Recognition Environmental, Architectural and Cultural Journal, Vol. 2-3, No.1, p.p.21-29. Guo, S., & Zhao, H. (2017). Fuzzy best-worst multi-#criteria decision-making method and its applications. Knowledge-Based Systems, 121, 23
#27.Lu, M. (1999). Determinants of residential satisfaction: Ordered logit vs. regression models, Growth and Change; Vol. 30, No. 2, p.p. 264-277
28. Mofidi Shemirani, S. M., Kamran Kasmyi, H., & Mofidi, M. R. (2016). Social Housing. Tehran: Royal Architect Science#
29. Mohan, L., & Twigg, L. (2007). Sense of place, Quality of life and local socioeconomic context. Evidence from the survey of English housing, 2002/03, Urban Studies, Vol. 44, No. 10, p.p. 2029-2045#
30. Perez, F., Fernandez-Mayoralas, G., Rivera, F., & Abuin, J. (2001). Ageing in place: Predictors of the residential satisfaction of elderly, Social Indicators Research, Vol. 54, No. 2, p.p. 173-208#
31. Potter, J., & Cantarero, R. (2006). How does increasing population and diversity affect resident satisfaction? A small community case study. Environment and Behavior, 38(5), 605-625#
32 .Rezaei H, Keramati G, Dehbashi sharif M, Nasirsalami M (2018). A schematic explanatory pattern for the psychological process of achieving environmental meaning and #actualizing sense of place focusing on the intervening role of the perception, Bagh- e Nazar, Vol. 15(65), pp. 55-76
33. Zhou, Zh., Zhang, Q., Su, Ch., and Zhou, N. (2013), "How do brand communities generate brand relationships? Intermediate mechanisms", Journal of Business Research, Vol. 65, No. 1, pp. 890–895#