فلسفۀ بازگشت: راهکاری برای پایداری و تداوم سکونت‌پذیری شهری (مطالعه موردی: شهرری)
محورهای موضوعی : شهرسازیعلی امیررحیمی 1 , زینب طالبی 2 * , الهام ناظمی 3 , امیرحسین شبانی شهرضا 4
1 - پژوهشگر دوره دکتری شهرسازی، مرکز تحقیقات افق‌های نوین در معماری و شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.
2 - استادیار گروه شهرسازی، مرکز تحقیقات افق‌های نوین در معماری و شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.
3 - استادیار، گروه شهرسازی، مرکز تحقیقات افق‌های نوین در معماری و شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.
4 - استادیار، گروه شهرسازی، مرکز تحقیقات افق‌های نوین در معماری و شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.
کلید واژه: سکونت پذیری, شهر ری, فلسفه بازگشت, مکان‌یابی تجربی, نظریه نسبیت و حوزه‌ای,
چکیده مقاله :
در دهه‌های اخیر، تغییرات زیست‌محیطی و پیامدهای ناشی از آن موجب کاهش کیفیت زندگی شهری و تضعیف هویت طبیعی شهرها شده است. این موضوع چالشی جدی برای پایداری و بقای شهرها ایجاد کرده است. هدف این پژوهش، شناسایی و ارائه‌ی راهکارهایی برای ارتقای پایداری شهرها و بازیابی هویت شهری با رویکردی زیست‌محور است. برای این منظور، شهر ری به عنوان نمونه‌ی موردی انتخاب شده است. روش تحقیق شامل تحلیل داده‌های تاریخی از طریق اسناد و مصاحبه و همچنین بهره‌گیری از روش‌های طراحی شهری تحلیلی است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که با تکیه بر عوامل تاریخی و زیست‌محیطی، می‌توان الگوهایی ریاضی برای تصمیم‌گیری‌های آینده تدوین کرد. همچنین، شناسایی عناصر کلیدی پایداری و روابط میان آن‌ها امکان ارائه‌ی رهیافت‌هایی منطقی و سازگار با شرایط محلی را فراهم می‌کند. نتایج این مطالعه می‌تواند به‌عنوان چارچوبی برای برنامه‌ریزی و طراحی شهری پایدار به کار رود.
In recent decades, environmental changes and their associated impacts have resulted in a decline in urban quality of life and the loss of cities' natural identity, threatening their long-term sustainability. This paper aims to propose a model for restoring urban identity and enhancing sustainability through an eco-centric approach. The city of Rey, located in Tehran province, is selected as a case study. The research methodology includes the analysis of historical data through documents and interviews, combined with the application of analytical urban planning methods. Grounded in the philosophy of return, the study introduces a model that promotes environmental adaptation and the restoration of urban identity. The findings demonstrate that historical factors contributing to the city's sustainability can inform the development of a mathematical model for future urban planning. The study concludes by emphasizing the significance of key sustainability elements and the interrelations between them, providing a logical and flexible framework for urban regeneration.
1. توکلی کجانی، حسین؛ استعلاجی، علیرضا؛ و رنجبر، محسن. (1398). ارزیابی تغییرات پیوندهای شهر و روستا در نظام توسعه پایدار ناحیه ای (مطالعه موردی شهرستان ری و حوزه نفوذ). جغرافیا، 17(63 )، 216-230. SID. https://sid.ir/paper/382347/fa
2. اشرافی، نسیم. (1401). چیستی فلسفه معماری اسلامی (تحلیل فلسفه مضاف در معماری مبتنی بر تئوری دیده‌بانی). پژوهش‌هاي معماري اسلامي. ۱۴۰۱; ۱۰ (۲) :۶۷-۸۴. http://jria.iust.ac.ir/article-1-1556-fa.html
3. اصلانیان، یاشار؛ ذبیحی، حسین؛ و رهبری منش، کمال. (1399). ساختارشناسی مفهوم رضایتمندی مسکن با رویکرد فلسفه پدیدارشناسی (نمونه موردی، خانه قاجاری شیخ الاسلام و چند مجتمع مسکونی در زنجان). مطالعات هنر اسلامی، 16(37 )، 0-0. SID. https://sid.ir/paper/376958/fa
4. بیرانوند، فروزان؛ و ملک حسینی، عباس . (1398). عوامل پایداری هویتی مرکز شهر خرم آباد با تاکید بر قلعه فلک الافلاک. مطالعات هنر اسلامی, 15(35), 291-318. doi: 10.22034/ias.2019.101794 . https://www.sysislamicartjournal.ir/article_101794.html
5. تحصیلدوست، محمد. (1391). تکنولوژی, معماری, و پایداری. صفه، -(57)، 47-60. SID. https://sid.ir/paper/501069/fa
6. حبیب، فرح. (1386). رویکرد پایداری در متن شهرسازی. علوم و تکنولوژی محیط زیست، 9(1 (مسلسل 32))، 111-120. SID. https://sid.ir/paper/86960/fa
7. خدایی، زهرا؛ و دهنو، فریبا. (1399). طراحی اکولوژیک فضاهای عمومی با تأکید بر پیوند شهر و طبیعت (نمونه موردی محله یوسف آباد تهران). مطالعات مدیریت شهری، 12(43 )، 71-86. SID. https://sid.ir/paper/514916/fa
8. درویشی، یوسف. (1400). ارزیابی کمّی و کیفی کاربری اراضی شهر با استفاده از ماتریس چهارگانه جهت رسیدن به اهداف توسعه ی پایدار شهری (مطالعه ی موردی: شهر مرند). پژوهش‌های جغرافیای انسانی (پژوهش‌های جغرافیایی)، 53(2 )، 733-750. SID. https://sid.ir/paper/368435/fa
9. زبردست، اسفندیار . (1389). کاربرد فرآیند تحلیل شبکهای (ANP) در برنامه‌ریزی شهری و منطقهای. نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی, 2(41), 79-90. https://jfaup.ut.ac.ir/article_22270.html
10. زرع‌کار، آزاده ؛ صالحی، اسماعیل؛ نوحه گر، احمد ؛و اشرفی، خسرو . (1401). ارزیابی جامع کیفیت و بار آلودگی درمحیط‌های شهری با هدف دستیابی به توسعه پایدار با استفاده از ابزار CASBEE-City (مطالعه موردی: کلانشهر تهران). محیط شناسی, 48(1), 101-123. doi: 10.22059/jes.2022.336129.1008268. https://jes.ut.ac.ir/article_87418.html
11. طلا م‍ی‍ن‍ائ‍ی، اص‍غ‍ر. (1353). تحلیلی از ویژگیهای منطقه ای در ایران: بر اساس مطالعات منطقه نمونه اصفهان. انتشارات دانشگاه تهران. https://lib.ut.ac.ir/site/catalogue/1043117
12. طاهرطلوع دل، محمدصادق؛ زارع، مرضیه، ؛و سادات، سیده اشرف. (1400). بررسی چالش ناپایداری اجتماعی در اسکان غیررسمی مبتنی بر شاخص های توسعه پایدار شهری. جغرافیا و مطالعات محیطی، 10(38 )، 77-94. SID. https://sid.ir/paper/389433/fa
13. عباسپور، اعظم؛ اعتصام، ایرج؛ ماجدی، حمید؛ و شاهچراغی، آزاده. (1400). رتبه‌بندی شاخص‌های کمّی و کیفی مسکن با کاربست فن دیمتل فازی. جغرافیای اجتماعی شهر. Doi:JUSG.2021.2032/1022103. https://ensani.ir/fa/article/download/463434
14. علیکایی، سعیده؛ مرتضوی، سیده عاطفه؛ و احمدی، بهمن. (1395). تحلیل رویکردهای حاکم بر فرایند طراحی شهری با تاکید بر مبانی نظری, مسیر و روش فرایند. کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در عمران، معماری و شهرسازی. SID. https://sid.ir/paper/854453/fa
15. فتحی، رقیه؛ شفقی، سیروس؛ و بیک محمدی، حسن. (1400). تحلیل ساختارکالبدی بافت های فرسوده شهری با رویکرد توسعه پایدار (نمونه موردی: بافت فرسوده شهر آمل). آمایش محیط، 14(52 )، 83-100. SID. https://sid.ir/paper/374539/fa
16. فروتن، سارا؛ شریعت، محمود؛ خیرخواه زرکش، میرمسعود؛ و سرور، رحیم. (1399). بررسی روند تغییرات کاربری اراضی شهر ری با استفاده از داده های سنجش از دور. پژوهش و فناوری محیط زیست، 5(7)، 55-66. SID. https://sid.ir/paper/407257/fa
17. حسین قره چانلو. (1356). جغرافیای تاریخی ری. بررسی‌های تاریخی شماره 2، صفحه 111 تا 122. http://noo.rs/e5AFe
18. Chikalov, A., Hussain, I., & Moshkov, M. (2021). Optimization of Decision Trees with Hypotheses for Knowledge Representation. Electronics, 10 (13), 1580. https://www.mdpi.com/2079-9292/10/13/1580
19. Hillier, B., & Hanson, J. (1984). The social logic of space. Cambridge University Press. https://www.academia.edu/2330957/The_Social_Logic_of_Space_B_Hillier_and_J_Hanson_Bartlett_School_of_Architecture_and_Planning .
20. Jabłońska, J., & Ceylan, S. (2021). Sustainable architecture in education. World Transactions on Engineering and Technology Education, 19(1)، 96-101. http://www.wiete.com.au/journals/WTE&TE/Pages/Vol.19,%20No.1%20(2021)/15-Jablonska-J.pdf
21. Lvitskaya, S., & Lobkova, T. (2018). Philosophy of unity with nature as basis of energy-efficient house architecture. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, IOP Conference Series . https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1757-899X/451/1/012161
22. Salingaros, N. (2022). Christopher Alexander (1936–2022). Finding God Through Architecture. Soffeh. https://soffeh.sbu.ac.ir/article_104134_6bdb04c983bec900b3edb128ce945a38.pdf