اوضاع مذهبی گیلان در عصر آل کیا
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
محمد کریم یوسف جمالی
1
(دانشیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد اصفهان)
عباس پناهی
2
(دانشجوی دکترای تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد اصفهان)
کلید واژه: گیلان, صفویه, زیدیه, تشیع امامی, آل کیا,
چکیده مقاله :
سرزمین گیلان همواره از دوران باستان تا دوره های جدید به دلیل جغرافیای طبیعی و ساختار نظام زمینداری و اجتماعی آن با سایر مناطق ایران متفاوت بوده است.پوشش طبیعی آن سبب شده است تا فاتحان بزرگ تاریخ به راحتی نتوانند به این ولایت راه یابند،بنابراین مخالفان سیاسی و مذهبی حکومت از این موقعیت استفاده کرده و در این منطقه به ترویج آیین خود پرداختند.دین اسلام تا نیمه دوم قرن دوم نتوانست به سرزمین گیلان راه یابد.از این زمان مخالفان شیعی خلافت عباسی توانستند با نفوذ به این منطقه به ترویج آیین هایی دیگر نظیر،اسماعیلیه،و تشیع امامی پرداختند.دودمان آل کیا پس از قدرت گیری در شرق گیلان به دلیل تعصب در مذهب زیدیه پس از دست یابی به قدرت،سایر گروه های مذهبی را مورد آزاد و اذیت خود قرار دادند و عرصه را بر فعالیت آنان تنگ نمودند.یکی از مهمترین رویدادهای مذهبی در تاریخ گیلان،پناهنده شدن اسماعیل میرزا به لاهیجان و تاثیر آل کیا بر صفویه است.با توجه به قراین و شواهد آل کیا تاثیر زیادی در تعمیم مذهب تشیع بر صفویه داشت.حکومت صفویه نیز در قرن دهم ه.ق آل کیا را تحت فشار قرار داده و آنها را مجبور به پذیرش مذهب تشیع جعفری نمود.
The territory of Gilan has been already different from ancient Periods to Temporary periods for natural geography and its social and land system structure with other areas of Iran .Its natural cover has been caused the big governors of the history could not enter this province, so political ,religious opposites of governments used this situation and continued to promoting of his religion in this area .Islam religion could not admit to Gilan territory till half-second of 3th century.From this period,Shieate opposites of Abbasi could promote their (religion )to this .It means (Tashayo e Zeydi ).Their (religion) to this territory.The same time with the extension and power of Zeydiyeh in Gilan ,other religions such as Esmaealiyeh ,Moshabahi and Tashayo Emami made effort.Al-e Kiya family ,after getting power in Eastern Gilan bothered the other group of religious for self confident in religion of Zeydiyeh and blocked their activity.One of the most important of religion evident in Gilan history is the refuging of Esmaeel Mirza to Lahijan and the effect of Al –e Kiya on Safaviyeh.According to witness ,Al – e Kiya has many effect on creating the Shiite on the Safavid Dynasty ).The safavid Dynasty government had put Al-e Kiya under pressure on the 10 th A.H century (15 A.D) and forced them to accept the religion of Tashayo e Jafari .