واکنش امام علی به ماجرای سقیفه در نهج البلاغه
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
علی ناظمیان فرد
1
(دانشیار گروه تاریخ،دانشگاه فردوسی مشهد)
کلید واژه: نهج البلاغه, امام علی, سقیفه, راهبرد صبوری, ابوبکر, منطق قبیله ای, سیادت جاهلی,
چکیده مقاله :
ابوبکر بن ابی قحافه به محض دریافت خبر تجمع انصار خزرجی به رهبری سعدبن عباده در سقیفه بنی ساعده، بدون فوت وقت، به همراه عمر بن خطاب و ابوعبیده جراح به این محل شتافت و در غیاب رقبای هاشمی خود - علی و عباس- توانست با تاکید بر خویشاوندی با رسول خدا(ص) و برتری قریش بر سایر قبایل عرب، بارزترین تجلی عقل سیاسی عربی را در پرتو منطق قبیله ای برای بیعت با خود تهییج کند. پرسشی که در کانون توجه این مقاله قرار دارد این است که انتخاب ابوبکر در سقیفه بنی ساعده، چه واکنشی را از جانب امام علی(ع) برانگیخت؟ یافته‌های این پژوهش که مبتنی بر روش توصیفی تحلیلی و مستند به خطبه‌های نهج البلاغه و داده‌های تاریخی است، نشان می‌دهد که آن حضرت، قاطعانه به نفی منطق قبیله ای سقیفه پرداخت اما در همان حال، با هوشمندی و درایت، به اتخاذ راهبرد صبوری و اجتناب از وحدت شکنی روی آورد تا کیان اسلام از هرگونه خطر احتمالی در امان بماند.
As soon as Abu Bakr b. Abi Qahafa received the news on gathering of Khazrajid Ansars in the Saqifa of Bani Sâida under Saad b. Ubada,went there along with his assistants-Umar b. al-Khattab and Abu Ubayda al-Jarrah without any hesitation. The absence of his Hashimid rivals-Ali and Abbas-,paved the way for him to intrigue the Arabian political reason- in the shadow of tribal logic- for taking aliegeance by emphasizing on relation with the Prophet Muhammad(p.b.u.h.) and attribution to the Quraysh tribe.The main question which is in the focal point of the current study,is: Did it incite any reaction by Imam Ali? The findings of this study- which is under the descriptive and analytic method and rely upon Nahj al-Balagha sermons and historical datas show that Imam Ali rejected the logic of Saqifa trenchantly but adopted the “Strategy of forbearance” and avoiding of unrest intelligently for the protection of Islam from any possible danger.