بررسی برخی زمینه‌های شکل‌گیری تفکرات ضد حکومتی در مشهد در آستانه‌ی انقلاب مشروطیت
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
یوسف متولی حقیقی
1
(استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی بجنورد)
کلید واژه: تاریخ, مشهد, مشروطیت, جنبش تنباکو, شورش‌ها,
چکیده مقاله :
شهر مشهد در فاصله‌ی سال‌های 1300 هـ. ق تا 1324 هـ. ق /1324 خورشیدی (سال پیروزی انقلاب مشروطیت) یکی از بحرانی‌ترین ایام خود را در تاریخ ایران سپری کرد. بروز شورش‌های ضد حکومتی و نیز بروز بحران‌های اجتماعی و اقتصادی و دخالت‌های بیگانگان از شاخص‌ترین مسائل شهر مشهد در مقطع زمانی مورد نظر بود. مجموعه‌ی این شورش‌ها و بحران‌ها که برخی، از آن‌ها تحت عنوان انقلاب مشهد یاد کرده‌اند زمینه‌ی تضعیف حکومت قاجار از یک سو و پیشرفت کار مبارزان ضد استبدادی را از سوی دیگر فراهم کرد شورش پنج ماهه مردم مشهد بر ضد حکومت آصف الدوله شیرازی در دهه پایانی سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، دخالت‌های روسیه وانگلستان در مشهد و افزایش نارضایتی‌های مردم و سوء عملکرد حکام خراسان در آستانه‌ی انقلاب مشروطیت در زمره‌ی مهم‌ترین این موارد بودند. در مقاله‌ی حاضر کوشش شده است تا با استفاده از روش تحقیق تاریخی و نیز منابع و مآخذ گوناگون زمینه‌های نارضایتی مردم مشهد از حکومت قاجار که منجر به پیدایش این تحولات شد مورد بررسی قرار بگیرد.
Mashhad experienced one of its critical periods from 1300 to 1324 AH. Anti-government riots, social and political crises, and foreign interference were among the most serious issues during this period. The conflicts and crises are collectively referred to as Mashad revolution, which destabilized Qajar and paved the way for anti-tyranny movement. Among events taking place during this period were five-month riot of people in Mashad against Asef’o’dole Shirazi in the las decade of Naserodin Shah era, interferences of Russia and England, increasing dissatisfaction of people, Tobacco movement, mismanagement of governors in Khorasan just before the constitution revolution, the riot of people in Mashad in 1323 AH,and people’s being shot in Gonbad ordered by Asef’o’dole Shahsavan. The paper tries to investigate the causes of dissatisfaction among people in mashad resorting to different sources.