تصوف و تشیع از واگرایی تا همگرایی
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
ناصر جدیدی
1
(استادیار گروه تاریخ واحد نجف آباد.دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد. ایران)
کلید واژه: همگرایی, تشیع, تصوف, تحولات, قرن هفتم تا دهم,
چکیده مقاله :
حد فاصل قرن هفتم تا دهم هجری یکی از دوره‌های تعیین کننده و سرنوشت ساز در حیات سیاسی و اجتماعی تصوف و تشیع به شمار می‌رود. دگرگونی‌های سیاسی، اجتماعی و اعتقادی که در پی سقوط خلافت عباسی جهان اسلام را فرا گرفت در حیات سیاسی و اجتماعی تصوف و تشیع نیز- به عنوان دو جریان پایا و دیر پا- موثر بود. در حد فاصل نابودی خلافت عباسی در بغداد تا روی کار آمدن پادشاهی مرشد- شاهان صفوی، تصوف و تشیع زمینه‌های رونق بیشتر و کارکردهای موثرتری پیدا کردند و در کنار کارکردهای سیاسی، دستاوردهای فرهنگی قابل توجهی را به دست دادند. از این جهت، کارکردهای سیاسی این دو جریان نیز برپایه مبانی فکری و مبادی معرفتی پیش ساخته‌ای انجام گرفت که جایگاه آن‌ها را از مقبولیت بیشتری برخوردار ساخت. دستور کار مقاله حاضر این است که با بررسی زمینه‌های همگرایی این دو جریان فکری- مذهبی به این سوال اساسی پاسخ دهد که: مبادی معرفتی مشترک و تلاش برای کسب قدرت، در همگرایی میان تشیع و تصوف چه تاثیری داشته است؟
One of the determining and epoch-making periods in political and social life of Sufism and shi ism starts from 7th to 10th century A.H.Political,social and ideological developments happening after the fall of Abassid Caliphate influenced Sufism and Shi ism as two stable and long-lasting movements.During the destruction of Abassid Caliphate until Safavid Kings came to power,Sufism and Shi ism found better grounds for more flourishing and better functions.In additions to their political functions,these two movements had remarkable cultural achievements.So the political functions of these two movements were performed according to already established thought and mystical principles the positions of which were more popular.Studying the the common grounds of these two religious movements in terms of convergence,the aim of this study is to answer this fundamental questions:What is the effect of common mystical principles and the attempt to gain power on the convergence of Sufism and Shi ism?