علل رشد و گسترش بدعت‌ها در عزاداری عصر صفوی
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
علی روحانی
1
(دانشجوی دکتری رشته تاریخ ایران اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی شبستر)
شهرزاد ساسان‌پور
2
(عضو هیات علمی و استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی شبستر)
کلید واژه: ایران, شیعه, عزاداری, بدعت ها, صفویان,
چکیده مقاله :
در تاریخ ایران اسلامی، عصر صفوی یکی از دوره هایی است که تأثیرات عمیقی بر حیات معنوی و ارزش های فرهنگی ایران ازخود به جای گذاشته و این تأثیرات حتی تاقرن معاصر نیز به خوبی قابل تشخیص است. مراسم عزاداری در حکومت صفویه به طور کلی بر اساس عقاید وافکار مذهبی- سیاسی شکل گرفته بود و از همان آغاز، چنان بسط و توسعه یافت که در کمتر دوره ای از تاریخ ایران، در زمانی چنان کوتاه بدان پایه رسیده بود. بررسی و شناخت روند برپایی و تحول مراسم مذهبی در دوره صفوی به عنوان یک مسأله بنیادی، از اهمیت زیادی برخوردار است. مسئله پژوهش حاضر اینست که آیا حکومت صفویه و نهادهای عام و خاص و مرتبط با آن در تحریف ها و بدعت های عزاداری موثر بوده است؟ و در صورت مثبت بودن پاسخ، تا چه میزان در پرورش این تحریف ها نقش داشته است؟ این مقاله به بررسی وضعیت عزاداری در یکی از برجسته ترین ادوار تاریخ شیعیان یعنی صفویان و علل رشد و گسترش بدعت های این دوره می پردازد. در این نوشتار برخی عوامل مؤثر سیاسی، اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی که در گسترش این تحریف ها نقش داشته از ابعاد مختلف بررسی گردیده، ضمن آن که چگونگی و نحوه رشد آن را در عصر صفوی نشان می دهد. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که در گسترش این بدعت ها عوامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی دخالت داشته اما عوامل سیاسی و حکومتی تأثیر بیشتری ایفاء نموده است.
In the history of Islamic Iran, Safavid era is one of the period which have a profound influence on spiritual life and cultural values of Iranian and these effects are well recognized even contemporary. Mourning ceremony in the Safavid era based, in general, on religious and political beliefs, and from the beginning was developed so that in any period of Iranian history was not spread at this level, especially, in such a short time. It is important, on its own, to investigate the process of establishment and development of religious ceremonies in the Safavid period as a fundamental subject. The research question is whether the actions of Safavid government and its relevant institutions, have been effective in the emergence and growth of distortions and innovations in mourning ceremonies? And, if so, to what extent is involved in the development of this distortion? This article examines the mourning in Safavid era, one of the most prominent Shia historical time, and studies the roots of innovations in religious ceremonies. In this paper, we study the political , economic and social - cultural factors that involved in the development of distortions from the different aspects, while it shows how it developed in the Safavid era. The findings suggest that the many political , economic, social - cultural and political factors involved in developing of this innovations , but the governmental and political factors has played a great role.