امیر نوروز،سردار بدفرجام
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
جمشید روستا
1
(کارشناس ارشد تاریخ مدرس دانشگاه پیام نور)
کلید واژه: غازان خان, امیر نوروز, بایدو خان, صدر جهان, قبیله اویرات, ارغون آغا,
چکیده مقاله :
در فاصله زمانی میان فوت چنگیزخان(در 624ه.ق) تا لشکرکشی هلاکوخان از مغولستان به سوی ممالک اسلامی(در 653ه.ق) و حتی مدتی پس از آن تعدادی از سرداران مغول در ایران(بویژه در خراسان،مازندران،سیستان و آذربایجان)قدرت یافتند.ارغون آغا(پدر امیر نوروز)یکی از این سرداران بود که مدت 39 سال حکومت خراسان و سیستان و آذربایجان رابر عهده داشت.وی چهار پسر داشت که از همه معروفتر ،نوروز بیگ(امیر نوروز)بود.در زمان ایلخانی ارغون خان مغول،این ایلخان،حکومت خراسان را به پسر ارشد خود،غازان،داده و امیر نوروز را به سمت نیابت و ملازمت او منصوب نمود. امیر نوروز یک سال پس از فوت پدرش یعنی در سال 674ه.ق(1279 م)علیه شاهزاده غازان عصیان نمود،اما در سال (694ه.ق)یعنی در زمان ایلخانی بایدو،امیر نوروز پس از مدتها سرکشی و رویگردانی از شاهزاده غازان،تصمیم گرفت از در آشتی با او درآید.پس از یان مصالحه امیر نوروز تلاش بسیاری در راه مسلمانان نمودن غازان انجام داد.امیر نوروز تمام تلاش خود را در به ایلخانی رساندن شاهزاده غازان به کار گرفت.او پس از دو نبرد سرانجام بایدو خان را از میان برداشت.وی بسیاری از شورشها بر ضد غازان خان را سرکوب کرد اما پس از این همه خدمت،سرانجام قربانی یک توطئه ویرانگر شد و فرجامی اندوهناک یافت.رویکرد اصلی این مقاله بررسی و تحلیل مراحل مختلف زندگی این سردار بزرگ است.
After Genghis Khan’ death (624 A.H.) some of Mongol Amirs ascended the throne in Iran ( mostly in Khorasan , Mazandaran , Sistan , and Azerbaijan) and they were in power until Hulagu Khan made an expedition to Islamic countries ( 653 A.H.), or even until a further time. Arghun Agha( Amir Noroz’s father) was one of these Amirs who ruled in Khorasan , Sistan and Azerbaijan for thirty-nine years. He had four sons of whom the most famous was Amir Noroz. Ilkhan Arghon Khan, when he was still alive, appointed his oldest son Ghazan as the governor of Khorasan with Amir Noroz to be in his assistance and accompaniment. A year after his father’s death i.e. 674 A.H., Amir Noroz rebelled against prince Ghazan. Eventually, he decided to make peace with prince Ghazan on 694 A.H. that was in the time of Baydu’s kingdom, after a long-time disobeying and rebelling. Then he tried a lot, afterwards, to convert Ghazan to Islam and to sit him on the throne. He could finally defeat Baydu Khan in two battles and he also deposed several rebellions against Ghazan Khan. But despite so many services he was eventually sacrificed in a destructive betrayal and reached a sad end. The main approach of this essay is to investing different stage of this great Amir’s life.