تاریخ قم: بررسی منابع و مصادر اطلاعات
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
امید سپهری
1
(استادیار گروه تاریخ واحد بجنورد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد. ایران)
علی آرامجو
2
(دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه تهران)
کلید واژه: منابع اطلاعاتی, تاریخ‌نگاری, تاریخ قم,
چکیده مقاله :
نظر به سندی بودن دانش تاریخ، اعتبار نوشته های تاریخی، در گام نخست، بستگی به میزان وثاقت منابع، مآخذ و هم چنین چگونگی استفاده از آنها دارد. بدین سبب منبع شناسی نوشته های تاریخی بویژه تواریخ محلی که عمدتاً با چاشنی وطن دوستی نگاشته شده، ضروری می نماید. پژوهش حاضر ضمن بررسی منابع اطلاعاتی مولف تاریخ قم، به نحوه استفاده وی از آنها نیز پرداخته است. یافته ها نشان می دهد مولف مضاف بر منابع رایج مورد استفاده مورخین مسلمان، به صورت گسترده از منابع اسنادی- هر چند برای آنها هویتی مستقل از منابع کتابی قایل نبوده است- و هم چنین مشاهدات باستان شناختی در گزارش های خود بهره برده است. وی گاه ضمن مبنا قرار دادن اسناد و گزارش های دیوانی، دیگر اخبار و روایات را بر محور آنها سنجیده است. قمی اگرچه آگاهانه از آثار باستانی و بناهای قدیمی به عنوان منبع اطلاعاتی استفاده نکرده است اما در مواضع مختلف در راستای بسط توصیفات و تکمیل گزارشات خود به آنها اشاره کرده است.
As regard to the document of knowledge of history, historical writings credits, in the first step, depends on the reliability of sources and how to use them. Thus, the bibliography of historical writings, especially local histories mainly written by feelings of patriotism, is necessary. The present research meanwhile, study information resources of author of History of Qom, also discussed about how he used them. Reserch findings represents that author in addition to the common resources which are used by muslim historians, widely from documentary sources - though not paid for their independent identity from the source book - and also he has benefited from archaeological observations in their reports. Qomi on the underlying court documents and report, he measured other news and reports on the basis of them. Qomi although not used the monuments and old buildings as a source of information , but in different positions he has pointed out to them in order to develop descriptions and complete the report.