تاریـخ نگـری حافـظ شیـرازی
محورهای موضوعی : مباحث معرفتی و روش شناختی و تاریخ پژوهی
1 - استادیار گروه تاریخ
دانشگاه آزاد اسلامی جیرفت
کلید واژه: حافظ شیرازی, تاریخ نگری, تاریخ ایران, تاریخ اسلام, تاریخ انبیا, تاریخ جهان,
چکیده مقاله :
مقاله‌ی حاضر با عطف و نظرداشت به دیوان اشعار حافظ شیرازی، به چگونگی و میزان نگرش او به دانش تاریخ، موضوعات تاریخی، حوادث و شخصیّت های مرتبط و زیرمجموعه‌ی حوزه‌ی تاریخ، و نیز توضیح و تبیین نکات و معرّفی نقش نمادها و الگوهای ذکر شده ـ مبتنی بر منابع و مآخذ تاریخی و ادبی ـ می پردازد. یافته های پژوهش در این عرصه مبیّن و دلالت بر آن دارد که شاعر مورد بحث به تاریخ وطنی و دینی آشنا بوده و همین اشراف و اطّلاع موجب شده تا به دور از شرح و بیان تفصیلی رخداد ها و زندگی شخصّیت های تاریخی ـ اعم از مثبت و منفی ـ با بیانی کوتاه و زیبا پربارترین برداشت‌ها و معارف تاریخی را به مخاطب القا نماید. حافظ در گزینش نمادها و جریان‌های عبرت آموز به شاخه‌های مختلف تاریخ عنایت داشته است؛ لیکن بیشترین افراد مورد نظر او از تاریخ ایران دردوره های اساطیری و باستان و تاریخ انبیا برگزیده شده اند. تردید نمی توان داشت که یکی از رموز دلکشی و اثرگذاری شاعر و اشعارش در مخاطبان ایرانی و حتی غیر ایرانی همانا شناخت و درک صحیح از تاریخ، تاریخ نگری واقع‌گرا، گزینش و ارسال پیام با مفاهیم پر بار تاریخی بوده است.
The present paper with regard to Divan (Poetical works) and poems of Hafiz-e Shirazi discusses the extent of his attitude to the history knowledge, historical issues and related events and characters, subsets of his field as well as explanation and clarification of point, and introduction of the roles of symbols and patterns based on historical and literary sources and references. The research findings in this field imply that the said poet was familiar with religious and national history and this very familiarity caused, far from detailed descriptions and explanations of events and biography of historical figures, whether positive or negative, induce on audience the most prolific historical interpretations and learnings through concise and precise sayings. In selecting the exemplary symbols and happenings Hafiz has considered the different branches of history his most considered figures, however, have been chosen from ancient and mythical eras and history of prophets. There is no doubt that one of the fascinating and effective symbols of the poet and his poems influenced on his Iranian and non. Iranian audience is his proper knowledge and understanding of history, realistic historicism selection and remittance of message with prolific historical concepts.